Adalet Partisi Türk dış politikası (1965-1971)
Turkish foreign policy of Justice Party (1965-1971)
- Tez No: 257049
- Danışmanlar: PROF. DR. TEMUÇİN FAİK ERTAN, DOÇ. DR. MEHMET ÖZDEN, DOÇ. DR. MEHMET SEYİTDANLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Political Science, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
İç ve dış dinamikler doğrultusunda oluşan Türk dış politikasının analizini yapmak ve dış politikanın oluşum sürecinde Adalet Partisi'nin etkilerine değinmek, bu tez konusunun amacını oluşturur. Bu amaç doğrultusunda; uluslar arası politikada meydana gelen büyük değişikliklerin ve bunun Türk dış politikası üzerinde meydana getirdiği etkilerin neler olduğu, 27 Mayıs Askeri Müdahalesi'nin Türk dış politikasına nasıl bir ivme kazandırdığı, Türkiye'de iç politikada var olan gelişmelerin dış politikaya yansımasının ne şekilde olduğu, konuya altyapı oluşturması açısından incelenmiş; iktidara gelen Adalet Partisi'nin dış politika çizgisinin ve faaliyetlerinin neler olduğu, Adalet Partisi'nin dış politika icraatlarının, kendisinden önceki hükümete ve Demokrat Parti'ye nazaran ne gibi farklılıklarının olduğu gibi konular açıklanmaya çalışılmıştır.Konu, mahiyeti itibarıyla geniş bir biçimlendirmeyi gerektirebilecek bir yapıya sahiptir. Kaynakları açısından tezin bibliyografik temelini; TBMM tutanakları, yerli ve yabancı araştırmacıların kitapları ve makaleleri, dönemin dergi ve gazeteleri ile döneme tanıklık eden önemli şahsiyetlerin hatıratları oluşturur. Konunun yakın dönem tarihimiz ile ilgili olmasından dolayı, değerlendirilecek eserler eleştirel bir bakış açısı çerçevesinde incelenmiştir.Bu tez çalışması sonucunda, 1960?1971 yılları arasında Türkiye'nin büyük bir dönüşüm yaşadığı gözlenmiştir. Öyle ki; 1961 Anayasası ve çok partili demokratik rejim içinde çok sesli siyasi bir ortam oluşmuş; her türlü düşüncenin tartışıldığı, düşünsel zenginliğin yaşandığı bu dönemde geleneksel yapılar sorgulanmaya başlanmıştır. Bir darbe sonunda iktidara gelen 27 Mayıs yönetimi, uluslar arası platformda tepki çekmemek için dış politikada radikal değişiklikler yapmamış, Demokrat Parti politikasının ana ekseni olan NATO ve CENTO' ya bağlı kalmıştır. Ancak 27 Mayıs yönetimi, DP iktidarına duyduğu tepkiyi, dış politikaya da yansıtarak; çok yönlü dış politika gerekliliğinden ılımlı bir yaklaşımla söz etmiştir. İnönü ise, koalisyon hükümetlerinin belirsizliği nedeni ile sert bir tutum benimsemekten kaçınarak, dış politikada başlamış olan süreci, uluslar arası şartların etkisi ile sürdürmek zorunda kalmıştır.1960'lı yıllara kadar, dış politika konusunda sessiz ve pasif kalan Türk kamuoyu; 1964' ten sonra hükümetlerin aldığı dış politika kararlarında etkin ve söz sahibi olmuştur. 1964 Kıbrıs bunalımında uluslar arası platformda yalnız bırakıldığını gören Türk kamuoyunun tepkisi, hükümeti, daha önceki dış politikalarından farklı bir politika arayışlarına itmiştir. Kıbrıs sorunu; ABD ve NATO ile ilişkilerin radikal bir biçimde değiştirilmesi gerektiği yönündeki düşünceleri, gündemin ana merkezine oturturken; öte yandan Türk aydınları ve Türk solu tarafından milliyetçililiğin mihenk taşı haline getirildiği için Türk dış politikasının öze ilişkin eleştiri kabul etmeyen tek konusu olmuştur.1965 yılında çoğunluk partisi olarak iktidara gelen Adalet Partisi, Türkiye'de siyasal istikrarı sağlamış; hazırladığı ekonomik kalkınma programı ile de hızlı bir ekonomik büyüme sürecine girmiştir. Demirel hükümeti, 1950'lerden beri ilişkilerin kopuk ve asgari düzeyde olduğu Üçüncü Dünya Ülkeleri ile ilişkilerini yoğunlaştırmış, Sovyetler Birliği ile kurulmuş olan siyasi ilişkilere ekonomik boyutta ağırlık vermiş, tarihsel ve kültürel ortaklıkların bulunduğu Arap ve Müslüman ülkelerle de yakın temaslar kurmuştur. AP hükümeti çoğunluk desteği ile iktidara geldiği için kararlı ve aktif bir dış politika izleyebilmiş ve kararlarında ısrarcı bir tutum takınabilmiştir. 12 Mart 1971'de demokrasiye darbe vuran askeri muhtıra nedeniyle, Demirel hükümeti iktidardan ayrılmak zorunda kalmıştır. Ancak muhtıra, dış politikada başlayan çok yönlü süreci sekteye uğratmamıştır.Bu tez çalışması, belirtilen dönemler arasında Türkiye'nin dış politikasını; iç politikaya da vurgu yaparak ayrıca uluslar arası sistemin yarattığı koşulları da göz önünde bulundurarak ortaya koyduğu için; dönemin şartlarını, getirdiği değişiklikleri ve bugüne dair gelişmeleri anlamamız ve yorumlamamız açısından yardımcı olmuştur.
Özet (Çeviri)
Present thesis aims to analyze Turkish foreign politics which is formed in the direction of internal and external dynamics, and to mention the effects of Justice Party during the formation process of this foreign politics. To this end, in terms of providing a background, it was examined what were the significant modifications related with international politics and what were their effects on Turkish foreign politics, what kind of acceleration was provided by May 27 Coup to Turkish foreign politics, how are external politics affected by internal politics; and it was attempted to explain issues such as what were external politics line and actions of Justice Party which was acceded, what differences were included in external politics by Justice Party unlike previous government and Democratic Party.Subject may require a large formation because of its nature. In terms of sources, thesis bibliographic base consists of the Grand National Assembly of Turkey official reports, books and articles of domestic and foreign researchers, reviews and newspapers of that period, and memories of important individuals of that period. Because the subject is related with our near history, works to evaluate was examined critically.In the first section, as mentioned above, to provide a substantial base for the thesis, process was included starting with May 27, 1960 Coup, inside and outside effects of Coup have been attempted to be stated, and examining political developments of following Coalitions period it was studied on demonstrating effects of the period. on external politics. In the second section examining political developments between 1965?1971 it was attempted to analyse external politics investigations of Justice Party which was acceded in this period.As a result of the study, it?s been observed that Turkey experienced a significant transformation between 1960?1971. So that a multiparty political atmosphere was formed in relation with 1961 Constitution and multiparty democratic regimen; so traditional structure was to be questionned during that ideologically rich period. Administration of May 27 didn?t perform any radical alteration to not be reacted in international platform, but relied on NATO and CENTO which is the baseline of Democratic Party. But May 27 administration, reflecting its reaction of DP to the external politics, mentioned a multi-directional politics need moderately. But İnönü avoided an aggressive attitude because of administrative uncertainty, and obligated to maintain the process which began in external politics, with the effect of international conditions.Public opinion which was quiet and passive on external politics until 1960s, became efficient and arbiter in external politics decisions made by governments after 1964. During 1964 Cyprus depression Turkish public opinion which realized that Turkey remained alone on international platform looked for different external politics. Cyprus problem which caused the idea that relations with USA and NATO were to be alterated radically, became the one issue which couldn?t be criticized essentially in Turkish external politics, was turned a touchstone of nationalism by Turkish intellectuals and Turkish left.Justice Party which was acceded as majority party in year 1965, provided a political stability in Turkey, and a rapid economical improvement process was started with its economical improvement program. Demirel?s government improved relationships which were off and minimal with Third World Countries, attached importance to politic relationships with the Soviet Union also economically, and closely contacted with Arabian and Muslim countries which based on partly common historical and cultural positions. Because Justice Party government was acceded with the support of majority, it could follow a decisive and active external politics and insist on its decisions. By virtue of military memorandum which prevented democracy on March 12, 1971, Demirel?s government had to leave its position. But this memorandum didn?t cause any failure on multi-directional process started in external politics.As it can be seen in the study, Turkish external politics between certain periods was attempted to be introduced emphasizing both internal politics and international system in the direction of politics followed by governments of that period. In terms of being first in its area from this point of view it?s significant.
Benzer Tezler
- Adalet Partisi iktidarında (1965-1971) Türk dış politikasındaki değişim: Ortadoğu örneği
The change of Turkish foreign policy during the reign of Justice Party (1965-1971): The case of the Middle East
MEHMET SEBGATTULAH GÜLRENK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH BAYRAM
- 1965-1971 yılları arasında İhsan Sabri Çağlayangil perspektifinde Türkiye'nin Kıbrıs politikası
The Cyprus policy in the perspective of İhsan Sabri Çaglayangil's foreign policy between 1965-1971
FERHAT İLGEN
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerYeditepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FURKAN KAYA
- Adalet Partisi iktidarında Türkiye (1965-1971)
Turkey under the power of Justice Party (1965-1971)
MERVE DİŞİAÇIK TEKNAZ
- 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın siyasi biyografisi
8th President Turgut Özal's political biography
SAMİ ORÇUN ERSAY
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ
- İnönü Hükümetleri'nin Kıbrıs Politikası (1961-1965)
Cyprus Politics Of Goverments During The İnonu Era (1961-1965)
AHMET GÜLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Tarihİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEVAHİR KAYAM