Türkiye'de açık erişim, kurumsal arşivler ve akademik kütüphaneler
Open Access, institutional repositories and academic libraries in Turkey
- Tez No: 258357
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR TONTA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kütüphanecilik Bölümü
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bilimsel literatürde `açık erişim' gerek kütüphanelerin gerekse araştırmacıların bilimsel yayınlara serbest erişmesini sağlayan yeni bir model olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal arşivler ise bir kurumda görev yapan kişilerin yayınlarının kaydedilmesi, arşivlenmesi ve yönetimi için yeni bir yöntemdir. Kurumsal arşivlerin gelişimi açık arşiv çalışmalarının hızlanmasına neden olmuştur. Bu nedenle kurumsal arşivler ile açık arşiv girişimleri birbirleriyle yakından ilgilidir.Bu araştırmada Türk üniversitelerinde açık erişim kaynakların ve açık kurumsal arşivlerin durumunu saptamak, bu kaynaklarla ilgili hizmetleri ve bu hizmetlerin üniversitelerin web sitelerinin etki faktörleri üzerindeki etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırmamızın temel hipotezi: `Türkiye'de açık erişim kaynaklardan bilgi hizmetleri sunan üniversitelerin Web Etki Faktörleri (WIF) daha yüksektir' şeklindedir. Betimleme yöntemi kullanılarak veri toplandı ve hipotezi kanıtlamak için webometrik tekniklerden ve MarketLeap'in LPC servisinden yararlanıldı.Çalışmamızın sonucunda elde edilen bulgular hipotezimizi desteklemektedir. Üniversitelerin yayımladıkları açık erişim dergi sayısı ve kurumsal arşivlerdeki kaynak sayısıyla WIF sıralamaları arasında bir ilişkinin olduğu ortaya çıkmıştır. Açık erişim bilgi kaynakları kütüphanelerin web siteleri aracılığıyla etkin bir biçimde hizmete sunulmamaktadır. Akademik kütüphanelerde açık arşiv oluşturmaya yetecek kadar dijital kaynak bulunmamaktadır. Türk üniversiteleri tarafından yayımlanan açık erişim dergiler değişik e-rehberlerde listelenmediklerinden görünürlük (dışarıdan olan bağlantı sayısı) sıralamaları çok düşüktür. Açık erişim dergilerin e-rehberlerde listelenmesinin üniversitelerin görünürlüklerini artırdığı saptanmıştır. Çalışmada Türk arşivlere bağlantıların sayısı az olmasına rağmen, bu arşivlerin kullanımı oranının yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.Sonuç olarak kurumsal arşivlerin kurulması kütüphanelerin yanı sıra YÖK, rektörlükler, enstitüler, fakülteler, bölümler ve bilgi işlem merkezleri tarafından desteklenmeli, bütün üniversiteler tarafından yayımlanan açık erişim kaynakları harmanlayan bir arama motoru geliştirilmelidir.
Özet (Çeviri)
In scientific literature, `Open Access? is defined as a new model providing free access to scientific publications for libraries and researchers. Institutional repositories are a new facility for recording, archiving and managing the publications of the persons who work for institutions. The development of institutional repositories has given rise to the acceleration of studies on open archives. Therefore, institutional repositories and open archives are closely related with each other.In this study, we aim to find out the circumstances of open access sources and institutional repositories in Turkish universities, to investigate the facilities concerned with these resources and examine the influence of these facilities on the Web Impact Factors (WIFs) of universities? web sites. The main hypothesis of our research is that `WIFs are higher for universities offering information services from open access sources in Turkey?. The survey method was used to gather data and webometric techniques and the LPC services of Market Leap were used to prove the hypothesis.Findings proved the hypothesis: there is a positive correlation between the number of open access journals that the universities publish and their ranks based on WIF values. Similarly, the higher the number of sources in universities? institutional repositories, the higher their ranks based on WIFs. Open access information sources are not put into service actively through the web sites of the Turkish university libraries. Academic libraries do not have enough digital resources to set up open repositories. Because of the fact that open access journals published by Turkish universities are not listed in different e-lists, the ranks of universities based on the visibility (the number of outside links to universities? web sites) are usually low. The listing of open access journals in e-guides tends to increase the visibility of universities. Despite th fact that links to open archives of Turkish universities were low, their usage rates were quite high.In conclusion, the establishment of institutional repositories must be supported by the Turkish Higher Education Council (YÖK), university rectorates, institutes, faculties, departments and data processing centers along with libraries, and a search engine harvesting all the resources available through institutional repositories and open archives must be developed.
Benzer Tezler
- Bilim insanlarının açık erişimli dergiler konusundaki bilinç ve tutumları: Başkent Üniversitesi örneği
Science people's consciousness and attitudes toward open access journals: Başkent University sample
ALPER ODABAŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM GÖKKURT
- Açık bilim ve akademisyenlerin açık bilime karşı tutumları: Batman Üniversitesi örneği
Open science and academics' attitudes to open science: The case of Batman University
SUAT GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilgi ve Belge YönetimiFırat ÜniversitesiTeknoloji ve Bilgi Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL ALAT
- Evolutionary mechanisms of imprinting in business clusters
İş kümelerinde örgütsel damgalamanın evrimsel mekanizmaları
EMRE EKŞİ
Doktora
İngilizce
2021
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERÇEK
- Açık erişim ve akademisyenlerin açık erişim farkındalığı: Fırat Üniversitesi örneği
Open access and open access awareness of academicians: The case of Fırat University
NESLİHAN AKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Bilgi ve Belge YönetimiÇankırı Karatekin ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ODABAŞ
- Türkiye'de bilimsel iletişim: Bir açık erişim modeli önerisi
Scholarly communication in Turkey: A proposed model for open access
K. LEVENT ERTÜRK
Doktora
Türkçe
2008
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN KÜÇÜK