İbni Sina ve Gazzali'de vahiy anlayışı
The concept of revelation at avicenna and Ghazzali
- Tez No: 258516
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSAMEDDİN ERDEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Bölümü
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Vahiy kavramı üç semavi din için merkezi bir kavram olduğu gibi dini kabulleri felsefi bakış tarzıyla tahlil eden din felsefesinin de önemli meselelerinden birini teşkil etmektedir. İbn Sina ve Gazzali'nin vahiy hadisesini farklı bakış açılarıyla değerlendirdiklerini görmekteyiz. Vahyi `ilahi bir söz' olarak niteleyen İbn Sina, vahiy hadisesini klasik İslam düşüncesinde yer aldığı biçimde ele almamaktadır. O bir filozof olarak vahyin imkanını felsefi bir yöntemle açıklamaya çalışmaktadır. Gazzali ise, vahyin irrasyonel karakterini hesaba katarak, aklın ötesinde bir yöntemle, kalbin anlaması yöntemini önermektedir.İbn Sina, Tanrı'nın vahye kaynaklık teşkil edişini, daha çok Tanrı'nın alemle ilişkisi bağlamına oturtmaktadır. Sudur anlayışıyla irtibatlı bir vahiy teorisi geliştiren İbn Sina'nın vahyin ilk kaynağı olan Tanrı'dan ziyade vahyin vasıtası olan melek (Faal Akıl) üzerinde daha çok durduğu görülmektedir. Gazzali'nin felasifeye yönelik itirazlarının odak noktasını da böylesi bir Tanrı-alem ilişkisi kurgusu oluşturmaktadır. Gazzali, problemi daha çok klasik şekliyle Tanrı-insan ilişkisi olarak ele almaktadır. Problemi bir inanç konusu olarak tespit eden Gazzali, vahiy konusunda metafizik spekülasyonlardan kaçınmak gerektiği anlayışındadır.Vahiy problemini özellikle de psikolojik açıdan ele alan İbn Sina'nın daha çok peygamberin idrak kapasitesi üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Gazzali ise, vahyi, peygamberin nefsani yetileriyle temellendirmekten ziyade, doğrudan sonsuz Kudret sahibi olan Tanrı'nın iradesi ve gücüyle açıklamaktadır. Vahyin rasyonel açıklanması taraftarı olan İbn Sina'ya karşın; Gazzali, vahiy olayının açıklanmasında aklı tamamen dışarıda bırakmasa da, vahyin akıl ötesi bir alan olduğunu esas almaktadır.İbn Sina'nın vahyin sosyal fonksiyonu üzerinde de yoğun bir şekilde durduğu görülmektedir. O vahiyle siyaset, dolayısıyla ahlak arasında doğrudan bir ilişki kurmaktadır. İbn Sina'ya göre vahiy, insanlığın objektif hukuki yasalara ulaşması açısından da bir zorunluluk oluşturmaktadır. Zira insanların oluşturduğu yasalar, objektif bir yasa olamaz. Bunun için insanı aşan, aşkın bir hukuki düzenleme ancak peygamber gibi Tanrı'yla iletişim halinde olan birisi tarafından gerçekleştirilebilir. Gazzali'nin de İbn Sina gibi insanın toplumsal bir varlık oluşundan, dolayısıyla sosyal hayatın hukuki bir düzenlemeye olan gereksiniminden hareket ettiği ve Allah'ın rahmeti ve inayetiyle hukuki düzen ve vahiy arasında bir irtibat kurduğu görülmektedir.Felsefenin kavramları; dinin ise sembolleri kullandığı anlayışında olan İbn Sina, vahyin peygambere `mana' olarak ulaştırıldığını düşünmektedir. Gazzali'nin felasifeye yönelik eleştirilerinin ana noktalarından birisi de Kur'an'daki ifadelerin avamın maslahatına binaen sembolleştirilmiş ifadeler olduğu anlayışıdır. Felasifeye yönelik ağır eleştirilerine rağmen Gazzali'nin birçok alanda olduğu gibi nübüvvet teorisi konusunda da İbn Sina'dan etkilendiği görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of revelation is a concept central to the three monotheistic religions. At the same time it is a problem of philosophy of religion which philosophically analyzing the problems of religious beliefs. We have seen that Ibn Sina and Ghazali take the event of the revelation up with different perspectives. İbn Sina, who describes the revelation as 'divine word', does not take the event of revelation as was reviewed indicated in the classical Islamic thought. As a philosopher he tries to explain the possibility of revelation with a philosophical method. But Gazzali suggests the understanding of the heart, which beyond the mind, by taking into account of the irrational character of the revelationIbn Sina, considers God who source of the revelation, rather in the context of his relationship with the universe. Ibn Sina, who had developed a theory of revelation related with the theory of emanation, insists especially the angel (active mind) who bring the revelation, rather than God who is the first source of the revelation. Ghazali's objections?s focal points are that fiction of the God-üniverse relationship. Ghazali consideres the problem with more traditional shape as God-man relationship. Ghazali describe the problem as the subject of belief, therefore according to him that is necessary to avoid metaphysical speculation about revelation.İbn Sina, who take the problem especially dealing with psychological perspective, focuses on the prophet's cognitive capacity. But Ghazali explaines the problem directly with God?s infinite power and his infinite will. According to İbn Sina a rational explanation of the revelation is possible; but Ghazali indicates that the event of the revelation can be dealed with faith, post of the mind. However he doesn?t completely exclude the reason.That is seen İbn Sina insistently stands on the social function of the revelation. He establishes direct relationship between prophethood and politics and morality. According to İbn Sina, revelation is necessary to reach of humanity the legal objective constitutes, because the laws which created by man, are not an objective law. Objective laws can be realized by someone who has been in communication (messengers) with the God. Ghazali says such as Ibn Sina, he establish a relation between the legal order and the revelation and the necessity for regulation of social life and the revelation.According to İbn Sina, philosophy uses the concepts but religion uses the symbols. Ibn Sina, consideres that the prophets take the revelation as 'sense'. One of the main points of Ghazali?s criticism to the philosophers is this conception which expresses the Koran?s statements are fictions and symbols for populace. That is seen, despite heavy criticisms for philosophers, Ghazali's theory about the prophecy, as in many other areas also affected are from Ibn Sina.
Benzer Tezler
- Murtaza Mutahhari'de ilahi adalet
Divine justice in the view of Murtaza Mutahhari
TAHİR KARAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN HEMŞİNLİ
- Osmanlı ilimler tasnifi geleneğinde Gazzali etkisi
Al-Ghazali effect in the Ottoman tradition of classification of sciences
ŞERİFE NUR IŞIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ÇOBAN
- Afifüddin Tilimsânî'nin İlâhî İsimler Nazariyesi ve Meâni'l-Esmâi'l-İlahiyye adlı eserinin tahkiki
Afîfuddîn Tilimsânî's theory of Divine Names and a critical edition of his work Ma'âni al-Asmâ al-Ilâhiyyah
ORKHAN MUSAKHANOV
- İbn-i Sînâ'nın Risaletü't-Tayr adlı eseri bağlamında Fars edebiyatında kuş risaleleri
Bird treatises in Persian literature in the context of avicenna's work the recital bird
SÜMEYRA ZEHRA AKARVARDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ GÜZELYÜZ