Çelikhan-Sincik (Adıyaman) arasındaki magmatik kayaçların petrolojisi
Petrology of magmatic rocks between Çelikhan-Sincik (Adıyaman-Turkey)
- Tez No: 259264
- Danışmanlar: PROF. DR. A. FEYZİ BİNGÖL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Çelikhan-Sincik, Damar kayaçları, Şifrin Grubu, Kömürhan Ofiyoliti, Volkanik yay, Çelikhan-Sincik, Vein rocks, Şifrin Group, Kömürhan Ophiolite, Volcanic arc
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mineraloji Petrografi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Çelikhan ile Sincik (Adıyaman) arasında birbirleriyle intrüzif ve diskordans-tektonik dokanak ilişkisine sahip birçok tektono-magmatik/stratigrafik birim yer almaktadır. İnceleme alanındaki birimler bölgedeki konumları ve komşu birimlerle olan dokanak ilişkileri gözetilerek otokton ve allokton olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Otokton birimler alttan üste doğru; Terbüzek Formasyonu, Besni Formasyonu, Germav Formasyonu, Midyat Formasyonu ve Lice Formasyonudur. Allokton birimler ise, Pütürge Metamorfitleri, Malatya Metamorfitleri, Kömürhan Ofiyoliti, Koçali Karmaşığı, Şifrin Grubu derinlik kayaçları, Maden Karmaşığı ve Çüngüş Formasyonudur. Bölgede yüzeyleyen allokton konumlu Maden Karmaşığı, Kömürhan Ofiyoliti, Şifrin Grubu derinlik kayaçları ile Pütürge Metamorfitlerini kesen damar kayaçlarının içeren magmatik kayaçlar çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır.İnceleme alanında yüzeyleyen ofiyolitlerin gerek petrografik ve jeokimyasal özellikleri, gerekse Elazığ Magmatitleri'ne ait intrüzif kayaçlar tarafından kesilmiş olması sebebiyle bu topluluğun Kömürhan Ofiyoliti ile benzer özellikler gösterdiği ve kuzeyden itibaren sıkışma rejimiyle taşınarak bugünkü konumlarına geldikleri düşünülmektedir. Üst Kretase yaşlı Kömürhan Ofiyoliti inceleme alanında, tektonitlere karşılık gelen, serpantinit, harzburjit ve dünit ile mafik kümülatlar (bantlı gabro), izotrop gabrolar (olivinli gabro, klinopiroksenli gabro, diyorit,) ve tekil diyabaz dayklarından oluşmuştur. Jeokimyasal değerlendirmeler neticesinde ofiyolitik kayaçların toleyitik karekterli ve okyanus içi dalma-batma zonu üzerinde (supra-subduction) oluştukları belirlenmiştir.Üst Kretase yaşlı Şifrin Grubu derinlik kayaçları içerisinde, asidikten bazike kadar değişen farklı kayaç türleri bulunmaktadır. Felsik plütonik kayaçlar içerisinde mafik mikrogranüler anklavlar bulunmaktadır. Pişkin (1978), bölgede yaptığı çalışmasında, Şifrin intrüzif kayaçlarındaki lökokuvarsmonzonitlerden K-Ar yöntemiyle biyotitlerden 61,4 ve 62,3 milyon yıllık sonuçlar elde edilmiştir (Pişkin, 1972). Arazi gözlemleri ve jeokimyasal-jeokronolojik verilerin birlikte değerlendirilmesiyle, Şifrin Grubu derinlik kayaçlarının, daha kuzeydeki yay magmatizması ile oluşmuş olan Elazığ Magmatitleri ile benzer özellikleri gösterdiği ve sıkışma rejimi denetiminde bölgeye allokton olarak yerleşerek bugünkü konumlarını kazandıkları belirlenmiştir.En yaygın allokton birimlerden biri olan Maden Karmaşığı'na ait Karadere Formasyonu bazalt (yastık lav), diyabaz ve andezitlerle temsil olunmaktadır. Birime ait diyabaz ve yastık lavlardan K-Ar yöntemiyle yapılan ölçümlerde 45, 44.8 ve 52.0 milyon yıllık sonuçlar elde edilmiştir. Jeokimyasal değerlendirmelerde, Karadere Formasyonu'na ait yastık lavlar; okyanusal kabukta gelişen dalma-batma ile ilişkiliyken, andezit-diyabaz örneklerinin daha sonraki süreçte kısmen kıtasal kabukta gelişen dalma-batma ile ilişkili kalkalkalen karekterli ve yay volkanizması ürünü oldukları belirlenmiştir.Pütürge Metamofitlerini kesen asidik (tonalit) ve ortaç (andezit porfir- diyabaz) bileşimli kayaçlar ilk kez bu çalışmada belirlenmiş, Sarkız ve Baizge yöresine ait damar kayaçları şeklinde iki ayrı litolojik birim olarak değerlendirilmiştir. Birime ait diyabaz ve andezit porfir örneklerinden 36±5,8 ve 48,1±5,5 milyon yıllık sonuçlar elde edilmiştir (Pişkin, 1972). Sarkız yöresine ait damar kayaçları, Maden Karmaşığ'ına ait örneklerle benzer özellikleri gösterdiğinden, bu kayaçların Maden Karmaşığı'nda olduğu gibi, olgunlaşmamış bir ada yayı volkanizmasının ürünü olduğu düşünülmektedir. Baizge yöresi damar kayaçlarının da, Sarkız yöresi damar kayaçlarını oluşturan volkanizmanın ileriki safhasına karşılık geldiği ve bu kayaçların Orta Eosende, olasılıkla Pütürge Masifi kuzeyinde yer alan, Maden Marjinal Baseninde kısmen okyanusal kabuk, kısmende kıtasal kabukta gelişen ve henüz ilk aşamalarında olan erginleşmemiş ensimatik bir ada yayı volkanizmasının ürünü olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
There are alot of tectono-magmatic/stratigraphic units between Çelikhan ? Sincik (Adıyaman). These units have intrusively and discordantly-tectonicaly contact relations. The units located at this region, are represented by autochtonous and allochtonous units. The autochtonous units lower to upper are; Terbüzek Formation, Besni Formation, Germav Formation, Midyat Formation and Lice Formation.The allochtonous units are, Pütürge Metamorphics, Malatya Metamorphics, Kömürhan Ophiolites, Koçali Complex, Şifrin plutonic rocks, Maden Comlex and Çüngüş Formation. Maden Complex, Kömürhan Ophiolites, Şifrin plutonic rocks and the vein rocks which cuts the Pütürge Metamorphics, consist of magmatic rocks, are the main subject of this study.The ophiolites cutten by the intrusive rocks, belongs to the Elazığ Magmatics. Because of this, and the petrographic and geochemical characteristics it is thought that the ophiolites outcrops in the studied area, shows the similar properties with Kömürhan Ophiolite and this rocks were placed by composition regime from the North. Serpantinite, harzburgite and dunites with mafic cumulates (banded gabbros), isotrope gabbros (gabbros contains olivin and clinopyroxene, diorite) and isolated diabase dykes composed of the Upper Cretaceous Kömürhan Ophiolites. According to the geochemical analysis results, it defined that, the ophiolitic rocks have tholeitic characters and formed at the suprasubduction zone.There are different types of rocks, from acidic to basic in the Upper Cretaceous Şifrin plutonic rocks. Mafic microgranular enclaves founded in the felsic plutonic rocks. 61,4 and 62,3 million yearly results taken by K-Ar measurements, made on biotites of leucoquartzmonzonites (Şifrin intrusive rocks) in Pişkin(1978)?s study in this region. According to land observations and geochemical-geochronological datas it is defined that Şifrin plutonic rocks, shows the similar properties with Elazığ Magmatics and this rocks were placed allochtonously by composition regime.Karadere Formation (Maden Complex) represented with basalt (pillow lavas) and andesite-diabase. 45, 44.8 and 52.0 million yearly resuts taken by K-Ar measurements, made on the diabase and andesite samples of this unit. In geochemical studies, it is defined that, the pillow lavas are related with supra-subduction formed on oceanic crust and andesite and diabase samples are related with supra-subduction which formed on continental crust partly after this process. Also it is defined that the andesite and diabase samples are calcalcalen and products of arc volcanismİntermediate and acidic rocks, cutt of Pütürge Metamorphics, first time defined in this study. And they appreciated as two different lithological units, Sarkız and Baizge vein rocks. 36±5,8 ve 48,1±5,5 million yearly results taken from the diabase and andesite porphyr samples of this unit. Because of the Sarkız vein rocks shows the similar geochemical, petrographic, petrological and geochronological properties with Karadere Formation (Maden Complex), this rocks were produced during immature island arc volcanism probably as Maden Complex. Baizge vein rocks were produced during the further phases of the volcanism which formed the Sarkız vein rocks. Therefore, it is thought that the Baizge vein rocks were a product of an ensimatic immature island arc volcanism developed on the partly oceanic, also continental crust of the Middle Eocene Maden Marginal Basin located probably to the North of the Pütürge Massif.
Benzer Tezler
- Çelikhan Ovası (Adıyaman) ve yakın çevresinin jeomorfolojisi
The Geomorphology of Çelikhan Plain (Adıyaman) and its near surrounding
MURAT SUNKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
CoğrafyaFırat ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET ALİ ÖZDEMİR
- Adıyaman bölgesinde yaban keçisi capra aegagrus erxl. popülasyonu üzerine gözlemler
Observations on wild goat capra aegagrus erxl. populations in adiyaman region
FERHAT KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEL ARSLANGÜNDOĞDU
- Çelikhan (Adıyaman) ilçesi kanalizasyon şebekesinde kullanılan beton ve koruge boruların hidrolik ve maliyet açısından değerlendirilmesi
Hydraulic and cost evaluotions of corrugated and concrete pipe types used in sewerage network systems in Çelikhan (Adıyaman)
REMZİ FINDIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İnşaat MühendisliğiÇukurova Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ÇAĞATAY
- Çelikhan (Adıyaman) kuzeydoğusundaki tektono-metamorfik birimlerin metamorfizma ve yapısal özellikleri
The metamorphism and structure of tectono-metamorphic units in northeast Çelikhan (Adiyaman)
ÖZLEM ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. VEYSEL IŞIK
- Çelikhan-Erkenek arasında Doğu Anadolu Fayı'nın özellikleri
Properties of the East Anatolian fault between Çelikhan and Erkenek
OKTAY PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SERDAR AKYÜZ