Geri Dön

Hastalığı kabul ölçeğinin türk toplumundaki diyabetik bireylere uyarlanması ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

The adaptation of the acceptance of illness scale to the diabetic patients in turkish society and the determination of the affecting factors

PDF İndir

  1. Tez No: 260618
  2. Yazar: DİLEK BÜYÜKKAYA BESEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR ESEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları, Hemşirelik, Endocrinology and Metabolic Diseases, Nursing
  6. Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diyabet, Hastalığı Kabul Ölçeği, Yaşam Yönelimi, Sosyal Destek, Öz- Yeterlik, Type 2 Diabetes, Acceptance of Illness Scale, Life Orientation, Social Support, Self-efficacy
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 189

Özet

Bu çalışma, Felton ve Revenson tarafından 1984 yılında Amerika'da geliştirilen Acceptance of Illness Scale (AIS)-Hastalığı Kabul Ölçeğinin, Türk toplumundaki diyabetik (tip 2) bireylere uyarlanması, tip 2 diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeylerinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla metodolojik ve analitik olarak yapılmıştır. Araştırmanın birinci aşaması olan geçerlik güvenirlik çalışmasının örneklemini iki üniversite hastanesinin diyabet polikliniklerine başvuran 80 tip 2 diyabetli birey oluşturmuştur. Araştırmanın ikinci aşamasının örneklemini ise yine aynı merkezlere başvuran eski tanılı 150, yeni tanılı 150 olmak üzere toplam 300 tip 2 diyabetli birey oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama sürecinde Hastalığı Kabul Ölçeği (Acceptance of Illness Scale), Yaşam Yönelimi Testi (Life Orientation Test), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (Multidimensional Scale of Perceived Social Support-MSPSS), Öz Etkililik-Yeterlik Ölçeği (Self Efficacy Scale) ile Sosyo-Demografik ve Diyabete İlişkin Soru Formu kullanılmıştır. Araştırma verilerin değerlendirilmesinde; geçerlik ve güvenirlik analizleri, t testi, ki-kare testi, varyans analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır.Hastalığı Kabul Ölçeği'nin (Acceptance of Illness Scale) Türk toplumundaki diyabetik bireyler için geçerlik ve güvenirliği yüksek bulunmuştur (Cronbach Alfa=0,79; test tekrar test r=0,71). Tip 2 diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi ortalaması 28,63 olarak belirlenmiştir. Eski tanılı diyabetli (tip 2) bireylerin hastalığı kabul düzeylerinin yeni tanılı diyabetli (tip 2) bireylerin hastalığı kabul düzeylerine göre anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır (t=-3,920; p=0,000). Yeni tanılı diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeylerinin düşük olmasının yanı sıra genel olarak eğitim düzeyi düşük, gelir durumu kötü olan ve başka bir kronik hastalığı bulunan diyabetli bireylerin de hastalığı kabul düzeylerinin anlamlı derecede düşük olduğu belirlenmiştir (F=5,193, p=0,002; F=4,642, p=0,010; t=-4,460, p=0,000). Diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi ile yaşam yönelimi, sosyal destek düzeyi ve öz-yeterlik düzeyi arasında pozitif yönde kuvvetli olmayan anlamlı bir ilişki (r=0,46, p=0,000; r=0,19, p=0,001; r=0,32; 0,000), tokluk kan glikozu arasında ise negatif yönde kuvvetli olmayan anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (r=-0,24, p=0,000). Diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyindeki değişmelerin %23'ünün yaşam yönelimi ve öz-yeterlikten kaynaklanabileceği, bununla birlikte hastalığı kabul üzerine en güçlü belirleyicinin %21'lik oranda yaşam yönelimi olduğu belirlenmiştir (R2=0,23, p=0,000).Çalışmanın sonuçlarına dayalı olarak diyabetli (tip 2) bireylerin hastalığı kabul düzeylerini destekleyecek girişimlerin yapılması, yeni tanılı, eğitim düzeyi ve gelir düzeyi düşük, başka bir kronik hastalığı olan diyabetik (tip 2) bireylerin hastalığı kabul etmede riskli grup olduğu ve desteklenmeleri, hastalığı kabul düzeyine olumlu yönde etkisi olduğu bilinen ve bu araştırmada da belirlenen pozitif yaşam yönelimi, sosyal destek düzeyi ve öz yeterlik düzeylerinin artırılması önerilmiştir.

Özet (Çeviri)

This study was conducted using methodological and analytical approaches for the adaption of the Acceptance of Illness Scale (AIS) developed in USA to the type 2 diabetic patients in the Turkish society, as well as for the determination of the illness acceptance levels of these patients and the affecting factors. The sample of the first phase of this research, the validity and reliability study, consisted of 80 type 2 diabetic patients who had applied to the diabetes polyclinics of two training hospitals. The sample of the second phase of the study included a total of 300 type 2 diabetic patients. Half of these patients had already been diagnosed, and the other half consisted of newly diagnosed patients. During the data collection process of the study the following instruments were used: Acceptance of Illness Scale, Life Orientation Test, Multidimensional Scale of Perceived Social Support-MSPSS, Self Efficacy Scale, and Socio-Demographic and Diabetes Questionnaire. Validity and reliability analyses, t test, chi-square test, analysis of variance, correlation analysis and regression analysis were used for the assessment of the study data.The validity and reliability of Acceptance of Illness Scale in the diabetic patients in the Turkish society were found to be high (Cronbach?s Alpha=0,79; test-retest r=0,71). Illness acceptance level of the type 2 diabetic patients were found as 28,63. Illness acceptance level of formerly diagnosed type 2 diabetic patients were significantly higher than that of newly diagnosed type 2 diabetic patients (t=-3,920; p=0,000). Newly diagnosed patients? illness acceptance level was low, on the other hand, the acceptance level of the diabetic patients with low education and income status who suffer other chronic illnesses was determined to be significantly low, too (F=5,193, p=0,002; F=4,642, p=0,010; t=-4,460, p=0,000). A slightly positive significant relationship was determined between the acceptance of illness level of diabetic patients and their life orientation level, social support level and self-efficacy level (r=0,46, p=0,000; r=0,19, p=0,001; r=0,32; 0,000); whereas, there was a slightly negative significant relationship between their acceptance of illness level and postprandial blood glucose (r=-0,24, p=0,000). It was determined that life orientation and self-efficacy could account for 23% of the changes in diabetic patients? acceptance of illness level, moreover, life orientation was found to be the strongest deterministic factor for acceptance of illness with a rate of 21% (R2 =0,23, p=0,000).Based on the results of the study the following were recommended: interventions should be made in order to support illness acceptance level of type 2 diabetic patients; newly diagnosed type 2 diabetic patients with low education and income status who suffered other chronic illnesses should be deemed risky and be supported; positive life orientation, social support and self-efficacy levels, which are known to positively affect the acceptance of illness level, should be increased.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    729869

    Parkinsonlu hastalarda yaşam kalitesinin ve bakım gereksinimlerinin değerlendirilmesi

    Assessment of quality of life and care requirements in parkinson's patients the name of the student

    MELİS ŞEN YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    HemşirelikDemiroğlu Bilim Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEHRA DURNA

  2. Tez No

    520575

    SCOPA uyku ölçeği Türkçe versiyonunun geçerliği ve güvenirliği

    The validity and reliability of the Turkish version of the SCOPA sleep scale

    NEŞE SÖNMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    HemşirelikTekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

    İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP TOSUN

  3. Tez No

    776108

    Kronik hastalığı olan hastalarda genel ilaç uyumu ölçeği'nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması

    Turkish validity and reliability study of thegeneral medication adherence scale in patients with chronic disease

    NAZİME KARADAMAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Hemşirelikİstanbul Medipol Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KÖROĞLU ÇAMDEVİREN

  4. Tez No

    803378

    Koroner arter hastalığı güçlendirme (KAHG) ölçeği'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

    Validity and reliability study of the coronary artery disease strengthening scale

    ŞİRİN YENEL KÖSE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Hemşirelikİstanbul Medipol Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KÖROĞLU ÇAMDEVİREN

  5. Tez No

    841592

    Spiritüel distres ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması; geçerlik ve güvenirlik çalışması

    Turkish adaptation of the spiritual distress scale; validity and reliability study

    HİLAL ARPA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    HemşirelikBaşkent Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EBRU AKGÜN ÇITAK

Geri Dön