Sosyal mekânda farklılaşma: Denizli'de kırsal/kentsel dönüşüm (1990?2000)
Differentiation in social space: Rural/urban transformation in Denizli (1990-2000)
- Tez No: 262958
- Danışmanlar: PROF. DR. A. KORKUT TUNA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 260
Özet
Bu çalışma alan analizleri aracılığıyla, kentsel ve kırsal değişim ve farklılaşma süreçlerini Denizli örneği üzerinden açıklamayı amaçlamaktadır. Mevcut en kapsamlı veri setlerinden olan genel nüfus sayım verilerini kullanarak, istatistikî mütekabiliyet (correspondence) analizi ve hiyerarşik kümeleme (hierarchical cluster) analizi araştırma dilleriyle kentsel ve kırsal dönüşüm biçimlerinin yapısal ve ilişkisel boyutlarını ortaya çıkarabilmek mümkündür. Kent sosyolojisinin temel parametrelerinden olan ölçek, yoğunluk ve farklılaşma kavramları çerçevesinde kent ve kırlardaki değişimleri formelleştirme olanağı veren bu teknikler, bütünsel-ilişkisel bir araştırma programı kurmaya da imkân tanır. Çalışmada hem 1990?2000 döneminde Türkiye illerinin tamamındaki dönüşüm ve kümelenmelerin niteliği ve yörüngesi, hem de bu bütün içinde Denizli ilindeki kentsel ve kırsal tabakalaşmanın özgün yönleri sektörel yapılar üzerinden araştırılmıştır. Ayrıca çalışmada toplumsal cinsiyet (erkek ve kadın emeği) değişkeni üzerinden analizler yapılmıştır. Türkiye istihdam mekânında olduğu kadar, Denizli istihdam mekânında da, toplumsal cinsiyet değişkeni toplumsal mekânların kuruluşu ve yeniden üretiminde anahtar faktör olarak bulgulanmıştır. Çalışmada küreselleşme sürecinde Türkiye geneli ve Denizli'deki çarpıcı sosyal değişimlerin toplumsal mekândaki dönüştürücü etkileri kent ve kırlardaki boyutlarıyla bulgulanmaya çalışılmaktadır. 1990-2000 döneminde Türkiye genelinde dört büyük kentsel profil (küme) oluşumu, Denizli'de ise yedi-on aralığında değişen yerleşme profili tespit edilmiştir. Kümeler arasındaki farklılıkların benzerliklerden fazla olduğu görülmüştür. En belirgin kutuplaşmanın ise tarımcı yerleşme yapıları ile mavi ve beyaz yakalı erkek-kadın emeğine dayanan metropol yapıları arasında olduğu görülmüştür. Bu farklılaşmalar içinde Denizli ilinin tekil bir profile sahip olduğu ve ülke genelinde iller arası kutuplaşma içinde açıklanamayan özgünlükler gösterdiği bulgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines, from the economic and urban sociology perspectives, the processes of urban and rural change and differentiation focusing on the case of Denizli and drawing on field analysis. It aims to analyze both the structural and relational dimensions of urban and rural transformation by utilizing the statistical correspondence analysis and the hierarchical cluster analysis, and by applying them to the data derived from the general censuses of 1990 and 2000, which are the most comprehensive data sets available. The statistical techniques used here are useful in formalizing social change in rural and urban settings on the basis of the concepts of scale, density and differentiation, which constitute the basic parameters of urban sociology. These techniques are also helpful in creating an integrative-relational research program in this field. This study explores the nature and direction of the urban transformation in all cities in Turkey as well as the unique aspects of the rural and urban stratification in Denizli as part of the former whole, drawing particularly on the structures of economic sectors. The analysis presented here also includes an examination of the gender dimension of the labor market in Turkey. It has found that in the employment space of both Denizli and the country as a whole, the gender variable is one of the key factors in the construction and reproduction of various social spaces. It demonstrates how rapid social change produced by globalization in Denizli and Turkey has had different transformative effects on both the rural and urban dimensions of social space. More specifically, it demonstrates that there emerged four large sets urban profiles in Turkey in general, and seven to ten sets of residential profiles in Denizli during the 1990s. The analysis of the census data also shows that differences among the urban sets surpassed their similarities in the same period. The most visible polarization occurred between the agricultural residential patterns and the ?metropolitan structures? that were based on the white and blue male and female labor. Finally, the study has found that within this field of differentiations, Denizli had a unique profile with certain particularities that are not easily explainable in terms of the polarization of cities in Turkey.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Bursa metropoliten alanının demografik ve sosyo-ekonomik özelliklerinin mekansal farklılaşması
Spatial differentiation of demographic and socio-economic characteristics of bursa metropolitan area
ESRA MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ÖZDEN
- Kentsel mekanda ayrışma dinamikleri: Mersin, Diyarbakır ve İzmir örnekleri
The dynamics of segregation in urban area: the cases of Mersin, Diyarbakir and İzmir
MİM SERTAÇ TÜMTAŞ
Doktora
Türkçe
2011
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN GÜL
- Kentsel mekanda yerel hizmetlerin farklılaşması (Malatya kenti örneğinde bir inceleme)
The differentiation of local servi̇ces in urban spaces (A case study in the city Malatya)
ZEHRA KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Kamu YönetimiMustafa Kemal ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP BULUT
- Toplumsal eşitsizlikler üzerinde etnisitenin etkisi
The effects of ethnicity on social unequality
POLAT SAİT ALPMAN
Doktora
Türkçe
2015
AntropolojiAnkara ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜZEYYEN AYTÜL KASAPOĞLU