Geri Dön

Çağatay Türkçesinde fiil

Verb in chagatay Turkish

  1. Tez No: 263220
  2. Yazar: AYNUR TURGUT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. M. METİN KARAÖRS
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 865

Özet

Tezin konusunu Çağatay Türkçesinin fiil ile ilgili dil malzemesi oluşturmaktadır. Bu tezde, Çağatay dönemine ait on sekiz eser taranarak dönemin fiile dayalı söz varlığı ortaya konulmuştur. Daha sonra bu fiillerin yapılışları, kullanışları ve fonksiyonları hakkında bilgi verilmiş ve elde edilen veriler şu altı başlık altında incelenmiştir:I.Basit FiillerII.Türemiş Fiiller1.İsimden Fiil Türeten Ekler2.Fiilden Fiil Türeten EklerII.Birleşik FiillerIV.Fiil Çekimi1.Bildirme/ Haber Kipleri2.Tasarlama KipleriV.Sıfat-FiillerVI.Zarf-FiillerBasit fiiller, kendi içlerinde daha basit anlamlı ögelere ayrılmayan kök fiillerdir. Bunlar ses yapıları bakımından sınıflandırılmıştır. Türemiş fiiler ise, isim ya da kök fiil ve gövdelerine getirilerek kurulmuş olan fillerdir.Türemiş fiiller, tezde öncelikle eklerine göre tasnif edilmiş, yapıları ve fonksiyonları ayrıntılı olarak incelenmiş ve ardında anlamları da verildikten sonra parantez içerisinde fillerin türetme biçimleri gösterilerek etimolojik tahlilleri yapılmıştır. Birleşik fiil bölümünde fiiller, kuruluşları bakımından sınıflandırılarak işlevleri ve anlamları bakımından değerlendirilmiştir. Çağatay Türkçesinde fiil çekimi, bildirme ve tasarlama kipleri olarak iki başlık altında ele alınmıştır.Çağatay Türkçesinde sıfat-fill yapan ekler zaman ifadelerine göre tasnif edilmiş ve örnekler sıfat-fiillin eksiz, hall, iyelik, çokluk ekleri ve edat kullanımına göre sınıflandırılmıştır.Çağatay Türkçesindeki zarf-fiiller de eklere göre sınıflandırılarak anlam ve yapı özellikleri tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Subject of this thesis is to form language material about verbs of Chagatay Turkish. In this study 18 works that belong to Chagatay period have been reviewed and verb based word existence of the period has been occurred. There is information about forms, use and function of these verbs and available data is researched under the following headlines:I. Simple VerbsII. Derivative Verbs1. Verbs derived from nouns (denominative)2. Verbs derived from verbsIII. Compound VerbsIV.Verb infection (conjungtion)1.Indicative2. Designing modesV. Verbal-adjectivesVI.Verbal- adverbsSimple verbs are stem verbs that are not spilt simpler items among themselves. Derived verbs are words that are formed by adding affixes to verb or noun stems. In this study derived verbs are firstly classified for their affixes, their structure and functions are studied in detail then etymological analyes are done by showing how the verbs are derived in brackets after their meanings are presented. In Compound vers part verbs are classified according to their structures and considered for their functions and meanings. In Chagatay Turkish verb inflection are studied under two headlines, as ındicative and designing modes.In Chagatay Turkish affixes that derive verbal adjectives are classified according to theis time expressions and examples are classified according to affix, mode, possessive, plural affixes and preopsition usage of verbal adjective.Verbal adverbs in Chagatay Turkish are also classified according to affixes and their mening and structure feattures are determined.

Benzer Tezler

  1. Çağatay Türkçesinde mental Fiiller: Ali Şir Nevâyî örneği

    Mental Verbs in Chaghatai Turkish: The example of Ali Shir Navayi

    SELDA SANDALYECİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıTrakya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL DİNLER

  2. Ali Şir Nevâi'nin Sedd-i İskenderi adlı eserindeki sıfat fiiller ve zarf fiiller

    Partisiples and gerundiums in the text of Ali şir Nevai called Sedd-i İskenderi

    PAKİZE YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimUşak Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TALİP YILDIRIM

  3. Cengiznâme'de olumsuzluk ve yokluk şekilleri

    Forms of negation and non-existence in the saga of Cengizname

    ÖZGE TAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ERSÖZ

  4. Seyyid Kasımî'nin destanlarının metin, aktarım ve dil incelemesi (Ses ve şekil bilgisi)

    Seyyid Kasımî's legends, texts, transfers and language surveys

    ÜMİT EKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YUSUF AVCI

  5. Çağatay Türkçesinde anlam ve fonksiyon açısından fiilde çatı

    Voices in verbs in terms of meaning and function in Chagatai Turkish

    SERPİL SOYDAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DilbilimYıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FUNDA TOPRAK