Geri Dön

Ergenlerin arkadaşlık niteliği, ebeveynden ve okul ortamında öğretmenden algılanan destek ile akran zorbalığı/ zorbalığa maruz kalma arasındaki ilişkiler

The relations among adolescents? friendship quality, perceived parental support, teacher support in school climate and peer bullying/victimization

PDF İndir

  1. Tez No: 265179
  2. Yazar: EBRU HELİN YABAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MELİKE SAYIL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
  12. Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 151

Özet

Zorbalık ve zorbalığa maruz kalma ile ilgili yazın, ebeveyn ve öğretmenlerden algılanan desteğin ergenin akran zorbalığı deneyimleri üzerinde rol oynayabilen iki önemli bağlam olduğuna işaret etmektedir (örn. Demaray ve Malecki, 2002; Levitt ve ark., 2005; Murray-Harvey ve Slee, 2007). Bununla birlikte, bu iki bağlamın etkileri erken ergenlikten geç ergenliğe doğru azalmakta ve arkadaşlık ilişkileri, ergenin sonuç davranışları üzerinde koruyucu ya da risk faktörü olarak rol oynayabilen diğer bir bağlam olarak belirmektedir (Bollmer, Milich, Harris ve Maras, 2005; Demaray, Malecki, Davidson, Hodgson ve Rebus, 2005). Bu çerçevede, araştırmanın amacı erkek ve kız ergenlerin anne, baba ve okulda öğretmenlerinden algıladıkları desteğin doğrudan ve arkadaşlık niteliği aracılığıyla zorbalık ve zorbalığa maruz kalmayla olan ilişkilerini incelemektir.Araştırmanın örneklemini, Ankara ili Çankaya ilçesine bağlı okullardan seçkisiz olarak seçilen beş ilköğretim okulu ve beş lisenin yedi-onuncu sınıflarında okuyan 425'i kız (Ort. Yaş = 14.9, S = 17.6), ve 348'i erkek (Ort. Yaş = 14.7, S = 17.3) olmak üzere 773 ergen oluşturmuştur.Araştırma değişkenlerinin bağımsız etkilerinin ele alındığı analizlerin sonuçları, kız ergenlerde babadan algılanan desteğin, erkek ergenlerde ise sırasıyla öğretmenlerden algılanan desteğin ve babadan algılanan desteğin zorbalıkla ilişkili bağlamlar olduğunu göstermiştir. Anneden algılanan desteğin ne kız ne de erkekler için zorbalık ve zorbalığa maruz kalmanın anlamlı bir yordayıcısı olmadığı saptanmıştır. Anneden algılanan desteğin akran zorbalığı üzerindeki koruyucu etkisinin babanın da destekleyici algılandığı aile ortamlarında gözlenme olasılığı irdelenmiş ve yapılan analizler, anneden algılanan desteğin ergeni zorbalık ve zorbalığa maruz kalmadan koruyabilmesinin ancak babanın da destekleyici olarak algılandığı ortamlarda mümkün olduğunu göstermiştir. Anne-baba ve okul ortamında öğretmenlerden algılanan desteğin deneyimlenen arkadaşlık niteliği (olumlu/olumsuz) üzerinde oynadığı rolün hem destek kaynaklarına hem de ergenin cinsiyetine göre farklılaştığı görülmüştür. Bu bağlamda, babadan algılanan desteğin erkek ergenlerin olumsuz arkadaşlıkları üzerinde koruyucu bir rolü olduğu; öğretmenlerden algılanan desteğin ise olumlu arkadaşlıklara sahip olmayı yordadığı belirlenmiştir. Olumsuz arkadaşlık niteliğinin hem kız hem de erkeklerde zorbalık ve yalnızca erkeklerde zorbalığa maruz kalma riskini arttıran bir faktör olduğu bulunmuştur. Olumlu arkadaşlık niteliği ise yalnızca erkeklerin zorbalık ve zorbalığa maruz kalma puanlarını olumsuz yönde yordamıştır.Kız ergenlerde arkadaşlık niteliğinin aracı rolü ölçütler karşılanamadığı için incelenememiş, erkek ergenlerde ise aracı rolle ilgili analiz sonuçları, olumsuz arkadaşlık niteliğinin, babadan algılanan destekteki azalma ile zorbalık/zorbalığa maruz kalmanın artması ilişkisini kısmen açıkladığını; öğretmenlerden algılanan desteğin artmasının zorbalığa maruz kalmadaki azalmayla ilişkisinin ise kısmen olumlu arkadaşlık niteliğine bağlı olarak ortaya çıktığını göstermiştir. Bulguların yazına ve uygulama alanına katkıları, ekolojik sistemler yaklaşımı ve ilgili bulgular çerçevesinde tartışılmıştır.

Özet (Çeviri)

Peer bullying and victimization literature indicates that perceived parental support and perceived teacher support in school climate are two important contexts which can play a role on peer victimization experiences of an adolescent (e.g., Demaray, & Malecki, 2002; Levitt et al., 2005; Murray-Harvey, & Slee, 2007). However, influences of these two factors decrease from early adolescence to late adolescence, and thus friendship relations become more salient and appear as another context that can play a role as a risk or a protective factor on adolescent development (Bollmer, Milich, Harris, & Maras, 2005; Demaray, Malecki, Davidson, Hodgson, & Rebus, 2005). In this sense, the purpose of this research was to investigate the associations of perceived mother/father support and teacher support in school climate by adolescent girls and boys with peer bullying/victimization directly and with the mediation of friendship quality.A total of 773 adolescents of 425 girls (Mean Age= 14.9, Sd = 17.6) and 348 boys (Mean Age = 14.7, Sd = 17.3) from 7th-10th grades of 5 secondary and 5 high schools taken randomly from Çankaya district of Ankara, were selected as sample of this investigation.The results of the analysis addressing independent effects of variables showed that, perceived support from father by girls and perceived support from teacher and father by boys were two contexts related with peer bullying. Nevertheless, results established no significant predictive effect of mother support on peer bullying or victimization, neither for girls nor for boys. Probability of observing protective effect of perceived mother support on peer bullying was examined in family settings in which father was also perceived as supportive, and in this respect, results revealed that perceived mother support could protect adolescent from peer bullying and victimization only within settings in which father was also supportive. It was established in the study that, the role of perceived mother-father and teacher support on friendship quality (negative/positive) differed significantly depending upon both source of support and sex of the adolescent. It was determined that perceived father support had a protective role on negative friendships of adolescent boys, and perceived teacher support predicted having positive friendships in both boys and girls. Negative friendship found as a factor that increased peer bullying for both girls and boys and as a factor that increased victimization only for boys. On the other hand, positive friendship negatively predicted peer bullying and victimization only for boys.Mediational role of friendship quality for girls was not examined since statistical assumptions couldn't be met. Analysis? results of mediator role of friendship quality for boys showed that negative friendship quality explained the association of decreasing perceived father support with increasing peer bullying/victimization, and that association of increasing perceived teacher support with decreasing peer victimization occurred partly depending upon positive friendship quality. Contributions of findings to literature and their implementation discussed within the ecological systems approach and other relevant literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    680666

    Görme engelli sporcuların sosyo-ekolojik kuram çerçevesinde spora katılımlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi

    Investigation of the affecting factors of the participation of visually impaired sports in sports within the framework of socio-ecological theory

    DİNÇER ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Sporİstanbul Gedik Üniversitesi

    Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİN

  2. Tez No

    632803

    Examining the role of culture, attachment to parents and peers, and parental peer management practices on the qualities of friendships among Turkish university students

    Kültürün, ebeveyne ve akrana bağlanmanın ve ebeveyn akran yönetimi uygulamalarının Türk üniversite öğrencilerinin arkadaşlık niteliğindeki rolünün incelenmesi

    PELDA ÇOKO ŞEHİR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    PsikolojiÖzyeğin Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASİYE KUMRU

  3. Tez No

    308397

    Ergenliğe geçişte annenin davranışsal ve psikolojik kontrolünün anne-ergen ilişkisine ve ergenin bir yıl sonraki uyumuna etkisi

    The role of mother's behavioral and psychological control both on the mother-adolescent relationaship and the adolescent's a year later adjustment during transition to adolescence

    ŞİFA SÖNMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    PsikolojiHacettepe Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELİKE SAYIL

  4. Tez No

    642385

    Ergenlerde internet bağımlılığı belirtileri ile bağlanma özellikleri, arkadaş ilişkileri ve öz denetim becerileri arasındaki ilişki

    The relationship between internet addiction symptoms and attachment characteristic, friend relationships and self-control skills in adolescents

    BEYZA AYDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE GÜNEŞ

  5. Tez No

    220821

    Health-behavior among 10th grade students in İstanbul within contexts of family, peer, and school

    İstanbul'daki lise 2. sınıf öğrencilerinde aile, arkadaşlık ve okul ortamları bağlamlarında sağlık davranışı

    ÖZLEM YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. DENİZ ALBAYRAK KAYMAK

Geri Dön