Biyolojik saat ve kaygının temel bilişsel işlevler üzerindeki etkileri
The effects of biological clock and anxiety on basic cognitive functions
- Tez No: 265194
- Danışmanlar: PROF. DR. BANU CANGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Biyolojik saat, canlılarda fizyolojik sistemlerin yanında psikolojik süreçleri de etkilemektedir. Bu çalışmanın temel amacı biyolojik saat ve kaygının temel bilişsel işlevler üzerindeki etkilerini araştırmaktır. İkincil amacı ise, biyolojik saat karakteristiği olan ?kronotip?lerin ergen ve ileri ergen gruplarda nasıl bir dağılım gösterdiğini incelemektir.Bu amaca uygun olarak iki ayrı deney düzenlenmiştir. Deney I'de farklı kronotipteki ilk ergen ve ileri ergen bireylerin günün farklı bölümlerinde (sabah ve akşam) nasıl bir bilişsel performans gösterdiği incelenmektedir. Deney II'de ise zirve zamanı (sabahçıl-sabah / akşamcıl-akşam) ve kaygının temel bilişsel işlevler üzerindeki etkisi ileri ergen grupta incelenmektedir.Çalışmada kronotipleri belirlemek amacıyla Sabahçıl-Akşamcıl Anketi; temel bilişsel işlevleri (bellek, dikkat, yönetici işlevler, görsel-mekansal işlevler) değerlendirmek amacıyla Örtük Bellek Görevi, Açık Bellek Görevi, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Çizgi Yönünü Belirleme Testi, Stroop Testi TBAG Formu kullanılmıştır. Deney II'de durumluk kaygı yaratmak amacıyla Çözümlü ve Çözümsüz Labirent Görevleri, durumluk ve sürekli kaygıyı değerlendirmek amacıyla Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri uygulanmıştır.Kronotipleri belirlemek ve örneklem gruplarına katılımcıları atayabilmek için 126 ilk ergen ve 1305 ileri ergene Sabahçıl-Akşamcıl Anketi uygulanmıştır. İlk ergen grup verileri Ankara'daki Beytepe İlköğretim Okulu ve Çankaya İlköğretim Okulu öğrencilerinden, ileri ergen grup verileri ise Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinden elde edilmiştir. Deney I'de 60 ilk ergen (yaş: 12.03 ± 0.94), 60 ileri ergen (yaş: 20.05 ± 1.36); Deney II'de ise 60 ileri ergen (yaş: 20.32 ± 1.37) bulunmaktadır. Testler katılımcılara, tek oturumda, bireysel olarak ve oturum sıraları dengelenerek uygulanmıştır. Psikiyatrik ve nörolojik hastalık öyküsü bulunan, bilişsel süreçleri etkileme potansiyeline sahip ilaçları geçmişte kullanan veya halen kullanmakta olan katılımcılar araştırmaya dahil edilmemiştir.Yapılan analizler sonucunda Deney I'de, yaş (ilk ergen ve ileri ergen) bağımsız değişkeninin bilişsel işlevler üzerinde anlamlı etkisi olduğu, kronotip ve ölçüm zamanı bağımsız değişkenlerinin ise anlamlı etkisi olmadığı görülmüştür. Deney II'de ise zirve zamanı ve kaygı durumunun nöropsikolojik test puanları üzerinde etkili olmadığı görülmüştür.Mevcut çalışma, ilk ergen ve ileri ergenlerde kronotipin ve ölçüm zamanının bilişsel işlevler üzerinde etkili olmadığını (Deney I) ve ileri ergenlerde kaygının ve zirve zamanının bilişsel performansı etkilemediğini (Deney II) ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Biological clock affects psychological processes as well as physiological systems in organisms. The basic aim of this study is to research the effects of biological clock and anxiety on basic cognitive functions. It also investigates how chronotypes, which is typical for biological clock, distributes among adolescents and late adolescents as a secondary aim.In accordance with this aim, two experiments were designed. In Experiment I, it is assessed that how early adolescents and late adolescents have different chronotypes displays cognitive performance in different day times (morning and night). In Experiment II, the effect of peak time (morningness-morning / eveningness-evening) and anxiety on basic cognitive functions are examined under the group of late adolescents.Morningness-Eveningness Scale was used to determine the chronotypes; Implicit Memory Task, Explicit Memory Task, Wisconsin Card Sorting Test, Judgement of Line Orientation Test, Stroop Test TBAG Form were used to determine basic cognitive functions (memory, attention, executive functions, visio-spatial functions) in this research. In Experiment II, Solvable & Unsolvable Maze Tasks were applied in order to create state anxiety, and, State-Trait Anxiety Inventory was used in order to evaluate the created state-trait anxiety.Morningness-Eveningness Scale was applied to 126 early adolescents and 1305 late adolescents for determining chronotypes and electing participants to samples. Early adolescent data was obtained from Beytepe Primary School and Çankaya Primary School in Ankara while late adolescent data was obtained from Hacettepe University. There was 60 early adolescents (age: 12.03± 0.94) and 60 late adolescents (age: 20.05 ± 1.36) in Experiment I; 60 late adolescents (age: 20.32 ± 1.37) in Experiment II. Tests were administered to participants individually in one session; the order in session was counterbalanced. The participants with history of psychiatric or neurological history and were under medication that could affect cognitive processes were not admitted to the study.Analyses showed that in Experiment I, age (early adolescent and late adolescent) was related to cognitive functions; on the other hand, the relations of chronotype and day times were nonsignificant. It has shown in Experiment II that, peak time and anxiety interaction effect was significant on some of neuropsychological test scores.The present study showed that chronotype and day time were not related with cognitive functions for early adolescents and late adolescents (Exp. I); anxiety and peak time effected cognitive performances on some of the processes for late adolescents (Exp. II).
Benzer Tezler
- Determination of fluid loss during memodilysis by bioelectrical impedans analysis
Hemodializ sırasındaki sıvı kaybının biyoelektriksel empedans analizi ile belirlenmesi
SEDAT KESMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Tıbbi BiyolojiBoğaziçi ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. HİKMET ÜÇIŞIK
- Doğal suş Rhodococcus pyridinivorans'tan elde edilen EPS'nin karakterizasyonu ve bu EPS film ile kaplanmış doğal ve çiftlik levreklerinin (dicentrarchus labrax) raf ömrü ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Characterization of EPS obtained from natural strain rhodococcus pyridinivorans and determination of the shelf life and quality characteristics of natural and farmed seabass (dicentrarchus labrax) coated with this EPS film
AYLİN TAŞKAYA
Doktora
Türkçe
2024
BiyoteknolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUR CEYHAN GÜVENSEN
- İzole hücrelerin taramalı elektron mikroskobunda incelenmesi için hazırlama yöntemlerinin geliştirilmesi
Development of preparation methods for examing single cells in scanning electron microscope
BURCU EMİNE TEFON
- İnsan A549 hücreleri metastazı üzerinde D vitamininin etkisi
Effect of vitamin D on metastasis of human A549 cells
GULNAR MAHMUDOVA
- Systematic analysis of the relationship between biological clock and cancer development
Biyolojik saat ve kanser gelişimi ilişkisinin sistematik analizi
TUBA KORKMAZ
Doktora
İngilizce
2019
BiyolojiGebze Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ ÖZTÜRK