Algılanan psikolojik kontrol ile gencin psikososyal işlevselliği arasındaki ilişkiler: Kişilerarası güven inancı ve güvenli bağlanmanın rolü
The relations between perceived psychological control and late adolescent?s psychosocial functioning: The role of interpersonal trust belief and attachment security
- Tez No: 265333
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA MELİKE SAYIL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psychological Control, Interpersonal Trust Belief, Attachment, Loneliness, Aggression
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Gelişim Psikolojisi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Araştırmanın amacı, yetişkinliğin belirdiği ve kimlik alanlarının kesinleştiği bir dönem olan üniversite yıllarında, bireyin anne ve babasından algıladığı psikolojik kontrol ile psikososyal işlevselliği (yalnızlık ve saldırganlık düzeyi) arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide kişilerarası güven duygusu ile ebeveyn ve akrana güvenli bağlanmanın rollerini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, yaşları 17.00 -24.92 (Ort: 19.86, S = 1.42) arasında, Ankara ve Bolu illerinde farklı üniversite ve bölümlerde eğitim gören 379 kız, 307 erkek olmak üzere toplam 686 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma kapsamında Kişisel Bilgi Formu, Gençler için Kişilerarası Güven İnancı Ölçeği, Ebeveyn ve Akran Bağlılığı Envanteri, Psikolojik Kontrol Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Saldırganlık Ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın hipotezlerinin sınanmasında Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Sonuçlar, algılanan psikolojik kontrolün üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve saldırganlık düzeylerini olumlu yönde yordadığını göstermektedir. Kız ve erkek öğrenciler için ayrı ayrı sınanan modeller, algılanan kontrol ile gencin yalnızlık düzeyi arasındaki ilişkinin kısmen ebeveyne ve akrana bağlanma ile açıklanabileceğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, ebeveyne duyulan güvenin algılanan kontrol ve yalnızlık arasındaki ilişkiyi açıklamadığı, algılanan kontrol ile yalnızlık düzeyi arasındaki ilişkinin kısmen akrana duyulan güvenle (yalnızca kızlar için) açıklanabildiği görülmüştür. Saldırganlık açısından sonuçlar değerlendirildiğinde ise, algılanan kontrol ile gencin saldırganlık düzeyi arasındaki ilişkinin bağlanma ve kişilerarası güven yapılarıyla açıklanamadığı, psikolojik kontrolün gencin saldırganlık düzeyiyle doğrudan ilişkili olduğu ve bu ilişkiye bağlanma (ebeveyn ve akrana bağlanma) ve güvenin (ebeveyn ve akrana güven) aracılık etmediği görülmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, psikolojik kontrolün gencin yalnızlık düzeyi üzerindeki olası olumsuz etkilerinin kısmen ebeveyn ve akrana güvenli bağlanma ve akrana güven ile azaltılabileceğini göstermiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, yetişkinliğe geçmekte olan gençlerin işlevselliğinde, anne ve babadan algılanan kontrolün, kişinin hayatında kendisi için önemli olan diğer bireylere duyduğu güvenin ve bu bireylerle olan güvenli bağlarının önemini göstermektedir.Anahtar SözcüklerPsikolojik Kontrol, Kişilerarası Güven İnancı, Bağlanma, Yalnızlık, Saldırganlık
Özet (Çeviri)
The purpose of this study was to examine the relations between perceived psychological control from mother and father, and lack of psychosocial functioning (loneliness and aggression) among university students. In addition, mediator roles of interpersonal trust belief and attachment to parent and peers were investigated in this relationship. University years have been defined as emerging adulthood years and most of the commitments in the domains of identity have been crystallized in those years. Participants of this study consisted of 686 university students (379 girls and 307 boys), between the ages of 17.00-24.92 (M = 19.86, SD = 1.42). Participants were from different universities and departments in Ankara and Bolu. Measures were Demographic Information Form, Late Adolescent?s Interpersonal Trust Belief Scale, Inventory of Parent and Peer Attachment, Psychological Control Scale, Revised UCLA Loneliness Scale, and Aggression Scale. To test the research hypotheses, Structural Equation Model was used. Results showed that, perceived psychological control was positively predicted university students? loneliness and aggression levels. The models which were conducted separately for girls and boys revealed that parent and peer attachment partially mediated the relation between perceived psychological control and emerging adults? loneliness. However, trust in mother and father did not account for the relation between perceived control and loneliness in any of the gender, but this relation partially explained by trust in peers only for girls. When the results were assessed for aggression neither attachment security nor interpersonal trust did not account for the relations between perceived psychological control and late adolescent aggression. Psychological control was directly and highly correlated with late adolescent?s aggression behavior and therefore attachment to parent and peer, and interpersonal trust in mother, father and peers might not be observed as mediators in the above mentioned relations. Results revealed that, negative influence of psychological control on late adolescent?s loneliness, might be decreased partially by secure attachment to parent and peer, and trust in peers. Overall the results emphasize the importance of perceived psychological control, trust in and attachment to significant others in university students? psychosocial functioning.
Benzer Tezler
- Gençlerde görülen toplumsal kaygı bozukluğu ve bulimiya nervoza belirtileri üzerinde ebeveyn psikolojik kontrolünün etkisi: yalnızlık ve öfke faktörlerinin aracı rolü
The effect of parental psychological control on social anxiety disorder and bulimia nervosa symptoms on university students: the mediation effects of anger and loneliness
ŞERİFE İNCİ KUYU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiAdnan Menderes ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY
- Ebeveynlik tutumunun psikolojik belirtilere etkisinde zihinselleştirmenin, dayanıklılığın ve çocukluk çağı deneyimlerinin rolü: Nesiller arası bir çalışma
The role of mentalization, resilience and childhood experiences in the influence of parenting style on psychological symptoms: An intergenerational work
SENA CÜRE ACER
- Ergenlerde algılanan psikolojik kontrol ile öfke ve yalnızlık arasındaki ilişki
Psychological control perceived by teenagers with relationship between anger and lonelines
SELİN ALAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiNişantaşı ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR AKOĞLU
- The association between parenting practices and peer rejection, moderated by sensory processing sensitivity of the child
Algılanan ebeveynlik uygulamaları ile akran reddi arasındaki ilişki: Çocuğun duyusal hassasiyetinin düzenleyici rolü
ELİF ANAÇALİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL KAZAK BERUMENT
- Sağlıklı ortoreksiya ve ortoreksiya nervoza: Ebeveynden algılanan psikolojik kontrol ve uyumlu-uyumsuz mükemmeliyetçilik özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi
Healthy orthorexia and orthorexia nervosa: Their relationship with parental psychological control and adaptive-maladaptive perfectionism
BETÜL ASARKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUNTAY ARCAN