Ebeveynlik tutumunun psikolojik belirtilere etkisinde zihinselleştirmenin, dayanıklılığın ve çocukluk çağı deneyimlerinin rolü: Nesiller arası bir çalışma
The role of mentalization, resilience and childhood experiences in the influence of parenting style on psychological symptoms: An intergenerational work
- Tez No: 630551
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Pek çok değişimin aynı anda yaşandığı beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin psikolojik belirti gösterip göstermemesi farklı unsurlardan etkilenmektedir. Bu çalışmada, annelerin kendi annelerinden algıladıkları ebeveynlik tutumlarının (duygusal sıcaklık, aşırı koruyuculuk ve reddedicilik) beliren yetişkinlik dönemindeki gençlerin psikolojik belirtilerine etkisinde gençlerin annelerinden algıladıkları ebeveynlik tutumlarının (duygusal sıcaklık, aşırı koruyuculuk ve reddedicilik), psikolojik ve davranışsal kontrolün, gençlerin zihinselleştirme kapasitesinin, psikolojik dayanıklılığının ve çocukluk çağı travmalarının aracı rolünün araştırılması hedeflenmiştir. Bu çalışma ayrıca, zihinselleştirme kapasitesi ve psikolojik dayanıklılığın da nesiller arası aktarım üzerinden gencin psikolojik belirtilerine etkisini göstermeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda çalışmaya İstanbul'daki özel üniversitelerde okuyan 400 öğrenci ve anneleri dahil edilerek katılımcılara demografik bilgi formu, Kısaltılmış Algılanan Ebeveynlik Tutumları Ölçeği, Zihinselleştirme Ölçeği, Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği, Psikolojik Kontrol Ölçeği, Ergen Aile Süreci Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri uygulanmıştır. Annelerden ve gençlerden elde edilen veriler ikili aracı değişken analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular, annenin her üç ebeveynlik tutumuna dair algısının gencin psikolojik belirtilerine etkisinde gencin psikolojik dayanıklılığının ve gencin annesinden algıladığı psikolojik kontrolün aracı etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, annenin zihinselleştirmesinin gencin psikolojik belirtilerine etkisinde gencin zihinselleştirmesinin aracı etkisi ile annenin psikolojik dayanıklılığının gencin psikolojik belirtilerine etkisinde gencin psikolojik dayanıklılığının aracı etkisi olduğu belirlenmiştir. Sonuçlar, annenin algıladığı ebeveynlik tutumlarının nesiller arası aktarılmasına rağmen, gencin psikolojik belirtilerine etkisinde duygusal sıcaklığın, aşırı koruyuculuğun ve reddediciliğin aracı rol oynamadığını göstermiştir. Diğer yandan annenin zihinselleştirme kapasitesinin ve psikolojik dayanıklılığının hem bir sonraki nesle aktarıldığı hem de her iki değişkenin gencin psikolojik belirtilerine etkisinde gencin zihinselleştirme kapasitesinin ve psikolojik dayanıklılığının aracı rolü olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular ilgili alan yazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Emerging adults experience many changes, and whether they show psychological symptoms is affected by different factors. The current study aimed to explore the mediating role of emerging adults' (youngsters) perceived parenting styles (emotional warmth, overprotection, and rejection), perceived psychological and behavioral control, their menatalizing capacity, psychological resilience, and childhood trauma between mothers' perceived parenting styles (emotional warmth, overprotection, and rejection) and emerging adults' psychological symptoms. This study also aimed to investigate the mediating role of mentalizing capacity and psychological resilience of youngsters, in the relationship between mothers' mentalization and resilience, and youngsters' psychological symptoms. Accordingly, 400 college students from İstanbul and their mothers participated in this study. The participants completed demographic information form, My Memories of Upbringing Scale, Mentalization Scale, Resilience Scale for Adults, Childhood Trauma Questionnaire, Psychological Control Scale – Youth Self Report, The Adolescent Family Process Measure, and Brief Symptom Inventory. The data gathered from mothers and youngsters were analyzed by dyadic mediation analysis. The results showed that, youngsters' psychological resilience and perceived psychological control mediated the relationship between mothers' all three perceived parenting styles and youngsters' psychological symptoms. Besides, youngsters' mentalization mediated the relationship between mothers' mentalization and youngsters' psychological symptoms. Also, youngsters' psychological resilience mediated the relationship between mothers' psychological resilience and youngsters' psychological symptoms. It has been revealed that mothers' perception of all three parenting styles are transmitted intergenerationally, but, youngsters' perception of those three parenting styles do not mediate the relationship between mothers' perception of parenting styles and youngsters' psychological symptoms. On the other hand, the study showed that mothers' mentalization and psychological resilience are transferred intergenerationally, and youngsters' mentalization and resilience mediated the relationship between mothers' mentalization/ resilience and youngsters' psychological symptoms. The results were discussed in the light of related literature.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve ebeveyn tutumlarının, dissosiyatif yaşantılar, aleksitimik ve obsesif-kompulsif belirtiler üzerindeki etkileri
The effects of childhood traumas, attachment, and parental attitudes on dissociative experiences, alexithymic and obsessive-compulsive symptoms
MUSTAFA ŞAHİN ÖZDEN
- Ebeveyn tükenmişliğinin yordayıcıları olarak eş desteği, stresle başa çıkma tutumları ve mükemmeliyetçilik
Spousal support, stress coping attitudes and perfectionism as predictors of parental burnout
ABDULKADİR ÇAŞKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ŞAHİN
- Kadınlarda yeme bozuklukları belirtilerinin algılanan ebeveynlik biçimi, duygu düzenleme güçlüğü, psikolojik iyi oluş ve yeme tutumları ile ilişkileri
The relationships of eating disorder symptoms with perceived parenting styles, difficulties of emotion regulation, psychological well-being and eating attitudes in females
ŞEYMA ALTINEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUNTAY ARCAN
- Helikopter ebeveynlik, kişiler arası problem çözme becerisi ve zihinselleştirmenin somatik belirtilerle ilişkisinin incelenmesi
Examining the relationship between helicopter parenting, interpersonal problem solving skills and mentalization and somatic symptoms
SALİHA TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ECE BEKAROĞLU
- Üniversite öğrencilerinde algılanan ebeveyn tutumları ile sosyal kaygı belirtileri arasındaki ilişkide duygu düzenleme stratejileri ve aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediator role of emotion regulation strategies and alexithymia in the relationship between perceived parental attitudes and social anxiety symptoms in university students
ELİFNUR BİRTÜRK