Prehistorik iskan açısından Türkiye mağaraları ve Hatay mağaralarının incelenmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 26696
- Danışmanlar: PROF.DR. METİN ÖZBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 395
Özet
ÖZET Mağaralar insanlık tarihinin hemen hemen her döneminde önemli bir iskân seçeneği olmuştur. Mağara iskânı, prehistorik devirlerin değişik evrelerinde kullanım açısından değişiklik göstermiştir. Bilindiği gibi, bu tip iskânlar insanlara sığınak, alet üretme yeri, besin depolama, çöpünü atma ve sanatsal yaratılarını gerçekleştirme yeri olarak hizmet etmişlerdir. Mağaralar buralarda yerleşenlerin yaşam biçimi konusunda bize bilgi veren etkili sediman tuzaklarıdır. Bu nedenle birçok ülke diğer bilim dallarına da yardımcı olmak üzere mağaralarının envanterini çıkarmaktadır. Türkiye'de 40,000'e yakın mağara olduğu söylenmesine rağmen bu mağaraların sayısı ve özellikleri konusunda çok az araştırma yapılmıştır. Kanımızca, bu araştırmanın sonuçlan, insanın yaşama alanlarını anlama konusunda bir başlangıç oluşturmaktadır. Trakya'daki en eski yerleşim yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası ile Türkiye, prehistorik insan için eski yaşama alanlarından biriydi. Türkiye, insanın en önemli evrim safhasında Afrika'dan Avrupa'ya doğru olası bir göç yolu üzerindedir. Türkiye'ye komşu olan güneydeki Levant mağaralarında prehistorik sitler bulunmaktadır. İnsanın göç yollarının hemen hemen ortasında bulunan Hatay bölgesi, Levant prehistoryasmda önemli bir yere sahip olduğundan bu çalışmada araştırma ve analizler için odak olarak seçilmiştir. İncelenen 850 mağaradan 46'sı prehistorik olarak gruplandırılmış, geriye kalanlar içinde oluşturulan bir alt grupta da iskân izleri tartışılmış ve aşağıdaki varsayımlar istatistiksel analiz yoluyla sulanmıştır: ı. Prehistorik olarak kabul edilen mağaralarda örneğin mağara ağzının güneşe olan açısı gibi belli bağıntılar vardır. u. 46 mağarada belli bir jeolojik yapı benzerliği vardır. m. Prehistorik insan tarafından iskân edilen mağaralarda su durumu, yiyecek durumu ve alet hammaddesi açısından ekonomik bir zorlama vardır._ İlk 46 mağaralık gruptan elde edilen verilerin ikinci grubu oluşturan ve genelde speleologlarca araştırılan 111 mağara hakkındaki verileri destekleyip desteklemediği analiz edilmiştir. Türkiye'de ilk olarak hazırlanan envanter formuna literatür taramasından ve araziçalışmasından elde edilen sonuçlar işlenmiştir. Bu çalışmanın amaçlarından biri, prehistorik insanın mağaraları seçimindeki yer ve tip açısından kriterlerine ulaşabilmekti. Örneğin Kuzey Yanmküre'de insanlar iskân için, ağızlan güneye bakan mağaraları güneşi daha fazla gördükleri için seçiyorlardı. İnsanın kireçtaşı formasyonlardaki mağaraları seçiş nedeni ise bu kayacın dayanıklı oluşundandı. Bazı prehistory eni ere göre, bir genelleme yapacak olursak, Anadolu prehistorik insanı şiddetli buzul safhaları gibi olumsuz iklim şartlan dışında açık hava iskânını benimsemiştir. Çünkü bu mağaraların çok soğuk dönemler boyunca iskan edildiğine dair kanıtlar bulunmaktadır. Tüm dünyada görüldüğü gibi Anadolu'da da mağaraların, Van'daki Kızlann Mağarasındaki gibi Epi-Paleolitik dönemlerde sanat yaratılan ve ritUeller için kullanılmış olabileceğini biliyoruz.
Özet (Çeviri)
İli SUMMARY Caves have been the most important settlement choice for almost every period in human history. During various periods in prehistory, cave settlements exhibit differences in usage. As it has been shown, these type of settlements have served humans as places of shelter, tool making, a refuge from unfriendly weather, food-refuse and storage, and as well as a place for aesthetics creations. Since the caves are one of the most effective sedimentation traps, they provide valuable information about life styles of their inhabitants. Therefore, it is not surprising that recently many countries have been making inventories of their caves. Although there are nearly 40,000 caves in Turkey; very little research has been done in order to quantify and evaluate the findings. To the best of my knowledge, results presented here provide a valuable start for understanding the important human habitats. With it's earliest settlement site Yanmburgaz Cave which is located in Thrace, Turkey was one of the oldest habitats for prehistoric man. Turkey might also have been a possible migration route from Africa to Europe during man's most important evolutionary stage. The neighboring prehistoric sites in the South are the Levant Caves. Since Hatay region is located nearly at the center of the prehistoric man's migration routes and thus has an important role on Levant prehistory, it was chosen for research and analysis for this study. Out of 850 caves studied, 46 were classified as prehistoric and the remaining caves had indications of settlement. The following hypothesis' were tested by statistical analysis: i. There are certain patterns, such as the location of the entrance with respect to sun, which are common among the caves occupied by prehistoric man. ii. The 46 caves are constituded from similar geological formations. iii. Caves are occupied by prehistoric man primarily for shelter and most importantly, for water, food, and materials for tool making found in the vicinity of the caves. Data obtained from 1 1 1 caves belonging the second category and those reported by speleologists have been used to further verify the findings from the first 46 caves by statistical analysis.IV For the first time in Turkey, an inventory form was printed and data obtained from literature and from our own field work were recorded. One of the goals of this study was to discover the criteria used by the prehistoric man in selecting cave types and locations. For example, these individuals might have chosen to live in caves whose entrances face south in the Northern Hemisphere because of exposure to sun. Also, the choice of caves formed in limestone might be due to protection provided by the hardness of this material. Taken as a whole, according to some prehistorians, prehistoric man of Anatolia lived in the open air when not confronted with very severe climatic changes, such as glacial maximum phases. There is evidence that such caves might have been used during the very cold periods. We know that during Epi-Paleolithic periods, they might have used these caves for art performance and for rituals (e.g. Kızların Cave in Van) like in many other caves throughout the world.
Benzer Tezler
- Eski taraz (Kazakistan) şehrindeki Türk devri eserleri
Turkish period artifacts in old taraz city (Kazakhstan)
BEIBIT BAIBUGUNOV
- Elazığ'ın turizm potansiyeli ve ilde rekreasyonel faaliyetler
Tourism potential and recreational facilities of Elazığ
FULYA GÜLBAY
- Tunç ve Demir çağlarında Doğubayazıt ve yakın çevresi
Doğubayazıt and its immediate surroundings in the Bronze and Iron ages
NURİ DADAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE ERDAN
- Smintheion Büyük Roma Hamamı 2008 yılı kazılarında bulunan geç Roma seramikleri
The late roman pottery found during the excavations of Smintheion Large Bahts in 2008
ONURCAN YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT KAPLAN
- Tunç Çağlarında Afghanistan: Mundigak uygarlığı
Afghanistan in the Bronze Ages: The Mundigak civilization
AZİZULLAH AZİZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATAKAN AKÇAY