Kurumlarda kalan yaşlıların yaşam kalitesi ve bunu etkileyen faktörler: Ankara örneğinde bir alan araştırması
Quality of life and factors affecting quality of life of the elderly people living in institutions: A survey in The Ankara sample
- Tez No: 274353
- Danışmanlar: PROF. GÖNÜL ERKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmetler, Social Services
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Çok boyutlu bir kavram olarak yaşam kalitesi, bireyin öznel ve nesnel yaşam göstergelerine göre şekillenen bir yaklaşım olarak, çocuktan yaşlıya, sağlıktan spora, iktisattan çalışma ekonomisine, sosyal politikadan sosyal hizmete kadar, tüm nüfus gruplarını ve birçok disiplini ilgilendiren çalışma, planlama ve uygulama alanıdır.İçinde yaşadığımız sosyal çevre, politik, ekonomik ve kültürel sistem, aile, eğitim sitemi, sağlık ve sosyal hizmetler bireyin nesnel yaşam kalitesini belirlemekte, buna ilişkin bireyin yaşamı yorumlayış ve algılayış biçimi, yaşam felsefesi, değerleri, hedefleri, ilkeleri, tutkuları, duyguları ise yaşam kalitesinin öznel boyutunu biçimlendirmektedir. Böylesine geniş göstergeler ve ilişkiler sisteminin en üst yapısında yer alan yaşam kalitesi, bugün içinde sosyal hizmetin de yer aldığı sosyal refah politikalarının oluşturulmasında ve ülkelerarası gelişmişlik düzeyinin belirlenmesinde anahtar bir kavram haline gelmiştir.Konuya yaşlılık açısından bakıldığında, yaşlı bireyin toplumla bütünleşmesi, kendisini toplumda hala sevilen ve kabul gören bir birey olarak görmesi, sağlıklı, mutlu, başarılı ve tatminkâr bir yaşlılık dönemi geçirerek, yılların birikimini ve bilgeliğini genç kuşaklara aktarıp, toplumsal dinamizme katkıda bulunabilmesi, yaşlılıkta yaşam kalitesi hedefinin gerçekleştirilmesiyle doğrudan ilişkilidir.Gelişmiş ülkelerde, genel yaşlı refahı politikası, ortalama yaşam beklentisini uzatmanın yanı sıra, başarılı ve aktif bir yaşlanma ve yaşlılık süreci öngörmekte, yaşlı bireylerin, yaşam kalitesini arttırmaya odaklanmaktadır.Sosyal hizmet açısından, kurum bakımı altındaki yaşlıların yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, onlara yönelik kurum bakımı hizmetinin profesyonelliğinin sağlanmasında hayati önem taşımaktadır.Ülkemizde, yaşlılara sunulan kurum bakımı hizmetinin modern bir yaklaşımla revize edilmesi, bu kurumlarda yaşlılara sağlanan konfor ve olanakların arttırılması, yaşlının bağımsızlık ve güvenliğinin korunması, yalnızca fiziksel değil aynı zamanda psiko-sosyal gereksinimlerinin karşılanması ve sakinler arasında yakın arkadaşlık ilişkilerinin teşvik edilmesi, onlar için olabildiğince sosyal yaşamla özdeş bakım konseptleri oluşturulması, kurumlarda kalan yaşlıların yaşam kalitesinin belirlenmesi ve geliştirilmesi ile yakından ilişkilidir.Bu araştırma, kurumlarda kalan yaşlıların yaşam kalitesi ve bunu etkileyen faktörleri belirleyerek, ülkemiz koşullarına uygun sosyal hizmet odaklı, bir kurum bakımı modeli geliştirmek amacıyla, nicel araştırma metodolojisi takip edilerek gerçekleştirilmiştir.Ülkemizde, kurumlarda kalan yaşlıların yaşam kalitesini disiplinlerarası bir bakış açısıyla ele alan çalışmaların sınırlı olmasının yanı sıra, kurum odaklı yaşlı bakım hizmetleri de sınırlıdır. Bu nedenle araştırmanın, bu konudaki boşluğun doldurulmasına yardımcı olacağı umulmaktadır.Yaşlıların yaşam kalitesi, yaşlılıkta bir bütün olarak yaşam kalitesini ölçmek amacıyla, Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen, ülkemizde geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılarak, 2002 yılında Türkçeye uyarlanan, WHOQOL-OLD.TR (Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü Türkçe Sürümü) kullanılarak, çalışmanın temel kurgusunu oluşturan Aktivite ve Başarılı Yaşlanma Kuramları çerçevesinde düzenlenen denencelerle ilişkili olarak belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırmanın evreni Ankara il merkezi ve ilçelerinde faaliyet gösteren tüm yaşlı bakım kurumlarında kalmakta olan, altmış yaş ve üzeri, en az iki aydır yaşlı bakım kurumunda kalan, sürekli bakıma gereksinim duymayan 533 sağlıklı (alzheimer, demans, felç, ruhsal bozukluklar ile fiziksel ve mental işlevlerinde günlük hayatın alışılagelen rutinlerini yerine getirmelerini engelleyen ciddi rahatsızlıkları olmayan) yaşlıdan oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise ?tabakalı rasgele örnekleme tekniği? kullanılarak 230 olarak hesaplanmıştır.Örneklem grubu hakkında genel bilgilere ulaşmak için tanımlayıcı (descriptive) istatistiklerin yanı sıra, sayı belirten çizelgelerde aritmetik ortalama, standart sapma ve standart hata, minimum ve maksimum değer sonuçlarından yararlanılmıştır. Yaşlıların yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla; t testi, F testi, korelasyon analizi, varyans analizi ve ?çoklu karşılaştırmalar?dan, En Küçük Anlamlı Fark (Least Significant Difference) testi gibi parametrik analiz yöntemlerinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda, yaşlıların önemli bir çoğunluğunun dul ve en uzun süre ilde yaşadıkları, ortalama kurumda kalış süresinin dört yıl olduğu, büyük bir çoğunluğunun kuruma kendi isteği ile geldiği ve kurumda tek ve iki kişilik odalarda kaldığı, kurumda en yüksek memnuniyetin fiziksel çevre düzenlemesinden, en düşük memnuniyetin ise sosyal faaliyetlerden duyulduğu görülmüştür.Çocukları ve akrabalarıyla görüşüyor olma durumlarının, görüşme sıklıklarının ve birlikte geçirdikleri zaman ve yaptıkları faaliyetlerden duydukları memnuniyetin, kurum dışından arkadaşlarıyla görüşme durumunun, kurum içinden arkadaşlarıyla birlikte geçirdikleri zaman ve yaptıkları faaliyetlerden duydukları memnuniyetin, günlük yaşam aktivitelerini bağımsız bir biçimde yerine getirme durumunun, sosyal faaliyetlere katılma durumu ve sıklığının, spor ya da egzersiz yapma durumunun, herhangi bir hobi ya da uğraşıya sahip olma durumu ile serbest zamanların aktif ve karma faaliyetlerle değerlendirilmesi durumunun, onların yaşam kalitesini olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.Yaş ve kurumda kalış süresi arttıkça, yaşam kalitesinin bozulma eğilimi içerisinde olmadığı, öğrenim durumu, aylık gelir düzeyi, fiziksel, ruhsal ve zihinsel sağlıktan duyulan memnuniyetin, kurumda karar alma süreçlerine katılım ve yaşamdan zevk alma durumunun yaşam kalitesini geliştirici bir rol oynadığı anlaşılmıştır.Yaşlıların yaşam kalitesi ile kurumda sunulan kişisel bakım hizmetleri, idari hizmetler, sosyal faaliyetler, yemek hizmetleri ve fiziksel çevre düzenlemesinden duyulan memnuniyet durumu arasında anlamlı ilişki varken, yaşam kalitesi ile kurumda sunulan temizlik ve sağlık hizmetlerinden duyulan memnuniyet durumu arasında herhangi bir ilişkiye rastlanmamıştır.Araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda, ülkemizde kurumlarda kalan yaşlılara yönelik özgün bir bakım modeli önerisinde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
As a multidimensional concept of quality of life is an approach shaped by the individual's subjective and objective indicators of life and it is a field of study, planning and practice dealing with nearly all population segments such as children and elderly people and also, with many disciplines such as health, sport, economy, working economy, social policy and social work.The social environment in which we live, political, economic and cultural systems, family, education system, health and social services all determine the individual's objective quality of life. The life of the individuals on this way of interpretation and perception, their life philosophy, values, objectives, principles, passion determine the subjective dimension of quality of life. Relations systems and broad indicators such structures in the top of the quality of life, in today's social work include social welfare policy in the establishment and to determine the level of international development has become a key concept.Subject to the age regards, elderly individual's social integration into their society is still popular and recognized as individuals to see a healthy, happy, successful and a satisfactory old-age period by spending a year of the accumulation of wisdom and the young generations transferred to the social dynamics contribute to, in old age, quality of life directly associated with the target is realized.The policy of general elderly people?s welfare in the developed countries includes both attempts to increase potential life duration and to provide sucessful and active process aging and aged period. In other words, it focuses on increase quality of life for elderly people.In terms of social work, evaluation of elderly people?s quality of life who are institutionalized is very significant to provide them with professional institutionalized assistance.In our country, identification and improvement of such elderly people?s quality of life is closely related to revision of institutionalized assistance provided to old people in a modern way, increases in comfort and opportunities provided, protection of elderly people?s independency and security, meeting the elderly people?s both physical needs and psychological-social needs, and encouraging close relationships among residence of institutions as well as provision of care concepts identical with actual social life.This research was done depended on quantitative research methodology, in order to develop the social work focused institutional care model which is appropriate for our contry?s condations as determining the quality of life and factors affecting the quality of life of the elderly people living in institutions.In our country, the studies on elderly people living in institutions in terms of the quality of life with an interdisciplinary perspective is limited, as well as care services to elderly people with institutional orientation is limited. Thus, it is hoped that the current study will help filling the gap in this subject.In order to measure, the quality of life of elderly people as an entire concept in the old age, WHOQOL-OLD.TR (World Health Organization Quality of Life Scale, Old People Module, Turkish Version) that was developed by the WHO and analyzed in terms of its reliability and validity and translated into Turkish in 2002 was employed. The theories that formed the basic assumptions of the study are that of Activity and that of Successful Aging.The population of the study was determined to be all elderly care institutions have operations in Ankara city center and its districts, includes a total of 533 healthy elderly people who are 60+ years-old and staying in the institutions at least for two months. The subjects had no diagnose of alzheimer, dementia, stroke, psychological disorders or inabilities in regard to physical and mental function or in carrying out everyday routines. Following the technique of ?stratified random sampling?, the sample was identified as 230.In the study, both descriptive statistics is used to have information on general characteristics of the sample and arithmetical mean, standard deviation and standard error, minimum and maximum values are employed. The parametrical analysis techniques such as the t test, F test, correlation analysis, variance analysis and the test of the LSD (Least Significant Difference) which is one of ?multi comparisons? were used to determine the factors influencing the elderly people?s quality of life.The findings of the study indicate that majority of the subjects are widows, lived mostly in cities for longer period of time, the approximate duration of staying in the institutions is four months, majority came to the institutions by their own decision, they stayed at alone or with a person in the institution. It is also found that the physical arrangement of the institution is the elderly people?s most satisfied point while social activities provided in the institutions least satisfactory for the subjects.The following factors are found to influence the subjects? quality of life in a positive way: contacts with children and relatives, the frequency of these contacts, satisfaction from the duration of time period and making activities with togethers, contact by friends out of the institution, satisfaction from the duration of time period and making activities with friends from the same institutions, independency in carrying out daily life routines, participation and frequency in social activities, participation in sports and exercises, having a hobby or interest, evaluation of free times with active and mixed activities.It is also determined that increase in age and duration of staying at the institution does not negatively affect the quality of life. However, the following factors seem to have positive impact on their quality of life: the subjects? educational background, monthly income level, satisfaction with physical, mental and psychological health conditions, participation in decision-making process in the institution and pleasure of life.It was determined that, there are meaningful relationships among quality of life of the elderlies and satisfaction with personal care services, administrative services, social activities, nourishment services, physical arrangement of the institution wich were provided in institutional settings. However, cleaning and medical services seem to haven?t impact on the residents quality of life.Based on the findings of the study, an authentic care model for elderly people who are institutionalized in Turkey was developed and proposed.
Benzer Tezler
- Yaşlılarda rekreasyonel etkinliklere katılımın yaşam kaliteleri ve yalnızlık düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi
The effect of participation in recreational activities on the quality of life and unlality
DERYA EVCİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporDüzce ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURGÜL TEZCAN KARDAŞ
- İşkodra kültür coğrafyası
Culturegeographyof Shkodra
ERVIS MOLLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRİ ÇAMURCU
- Toplum içinde yaşayan ve kurumlarda kalan yaşlıların psikososyal yönden karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
OYA ZEREN AFŞAR
- Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam davranışlarının belirlenmesi
Healthy lifestyle behaviours of elderly people living in nursing homes
AYŞE NUR BALCI YAPALAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Halk SağlığıBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDİA ÖZYILDIRIM
- Aile içi yaşlılara karşı tutumlar ve psikolojik sonuçları
Attitudes towards the elders in the family and psychological results
YAŞAR UGÜROL
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
PsikolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiTıbbi Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BEKAROĞLU