Bektaşî Tekkelerinin kapatılması (1826) ve Bektaşîliğin yasaklı yılları
Closing down of the Bektashi Lodges (1826) and forbidden years of Bektashism
- Tez No: 277156
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUFAN GÜNDÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 394
Özet
Bektaşîlik, 1826 yılında tarihinin en önemli olayını yaşamıştır. Yeniçeri ocağı ile birlikte yasaklanan tarikat, toplanan meşveret meclisinde bir takım itikadi meseleler gerekçe gösterilerek gayri meşru ilan edilmiştir. Yeniçeri isyanına destek veren birkaç Bektaşî idam cezasına çarptırılmış, itikadi açıdan sakıncalı görülenler ilmiye mensuplarının yoğun olduğu bölgelere sürgün edilmişlerdir. Ayrıca Bektaşîler, Sünni bir çizgiye çekilmek için biçim değiştirmeye zorlanmış, başta merkez tekke olmak üzere büyük ve önemli tekkeler Nakşi şeyhlerin denetimine bırakılmıştır. Bu arada Bektaşî tekkeleri kapatılıp mal varlıklarına el konulmuş, bunlar satılarak veya kiraya verilerek işletilip, elde edilen gelir yeni kurulan ordunun masraflarına harcanmak amacıyla hazineye aktarılmıştır. Tekkelerdeki türbe mahallerine ise dokunulmamıştır. Yasaklı yılları gizliliğe çekilip, takıyye yaparak geçiren Bektaşîler, varlıklarını daha çok diğer tarikat kisveleri altında sürdürmüşlerdir. Bununla birlikte zamanla üzerindeki baskının yumuşamasıyla Bektaşîlik faaliyetlerine yeniden başlamıştır. Sultan Abdülaziz döneminde tamamen serbest kalan tarikat mensupları, İstanbul, Rumeli, Anadolu, Mısır ve Bağdat vilayetlerinde 1826 yılında kapatılan tekkelerini tekrar açıp, yıktırılanları inşa ederlerken bunlara pek çok yenilerini eklemişlerdir. Ancak bütün girişimlerine rağmen Bektaşîler, bir daha resmî bir izin alamamışlar, faaliyetlerini yasaklı olarak devam ettirmişlerdir. Bu çalışma, 1826 yılında Bektaşîliğin yasaklanma süreci ile yasaklı yıllarda meydana gelen gelişmeleri ele almaktadır. Ayrıca tarikatın tekrar nasıl serbest kaldığını ortaya koyarak, kapatılan ve yıktırılan tekkelerin izini sürmektedir. Bu yapılırken tekkelerde yaşanan olaylar ile hükümetin sert tedbirlerine karşı Bektaşîlerin kendilerini korumak için aldıkları önlemler izah edilmektedir. Böylece Bektaşîliğin yasaklı yılları aydınlatılmaya çalışılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Bektashism had the most importent event of its history in 1826. The sect, which was forbidden with the whole corps of the Janisasary forces, was declared unjust (illegal) in the consultation assembly for the problems related to beliefs. A few Bektashis who supported Janissary rebellion was sentenced to death, inconvenient ones for their beliefs were exiled to places where the ulema class densily are. Bektashis were forced to follow suni line and central lodge and big and important lodges were given to controlling of nakshi sheiks. Bektashi lodges were closed down and their belongings were taken. They were either rented or sold and the money was given to public treasury. Tombs of derwish lodges weren?t touched. During forbidden years, Bektashis hid their beliefs and went on their lives in the names of other sects. However, with the becoming lighter of stress on them, Bektashism began the activities in the course of time. During Sultan Abdulazız? period they became completely free and they opened derwish lodges (which were closed down in 1826) reconstructed them in Istanbul, the Trace, Anatolia, Egypt and Baghdad. Although all their efforts and enterprises, they couldn?t get formal permission and they went on activities in a forbidden way. This work is about forbidding duration of Bektashism and developing events during this time. It also follows the derwish sects which were forbidden, closed down and freed. ?What happened in derwish sects, Bektashis? precautions against government?s strict decisions? are also explained in this work. Thus it has been tried to lighten Bektashism?s forbidden years.
Benzer Tezler
- Karyağdı Baba tekkesi restorasyon projesi
Restoration project of Karyağdi Baba logde
MELİKE TAŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE TOPÇUBAŞI ÇİLİNGİROĞLU
- Tekke ve zâviyelerin kapatılmasının Türk kamuoyuna yansımaları
Reflections of the closing of dervish lodge and mansions on Turkish public
AHMET GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER YILMAZ
- Facts, meanings and cosmologies: Bektashi responses to the abolition of religious orders in 1925
Olaylar, anlamlar ve kozmolojiler: 1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasina Bektaşiler'in tepkileri
RABİA HARMANŞAH
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
AntropolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYKAN ERDEMİR
- II. Abdülhamid döneminde Nakşibendîlik
Naqshbandi during the reign of Sultan Abdulhamid II
SALİH BOZKURT
- Bektaşîlik-yeniçeri ocağı ilişkisi
The relationship between bektashism and janissaries
BETÜL ÖZEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ BÜYÜKKARA