Atatürk Dönemi faaliyetleri ile 1938-1960 Dönemi hükümetlerinin faaliyetlerinin mukayesesi
The comparison of the activities of Atatürk Period and the activities of the goverments on charge between 1938-1960
- Tez No: 277467
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT İHSAN ÖZGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Türk İnkılap Tarihi, Political Science, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 324
Özet
Birinci Dünya Savaşı'nın sonu, kurulması planlanan yeni düzenin işaretlerini taşımaktaydı. Bu yeni düzen içerisinde imparatorluklara yer verilmiyordu. İmparatorlukların sonunun geldiği düşüncesinde olan Mustafa Kemal Paşa, Mondros Mütarekesiyle de Osmanlı İmparatorluğu'nun aynı akıbete uğrayacağını öngörüyordu.19 Mayıs 1919 günü başlayan ?Kurtuluş? mücadelesi 29 Ekim 1923 tarihinde ?Cumhuriyet?in ilanıyla tamamlandı. Ancak Cumhuriyetin ilanı o kadar da kolay olmadı. Bu süreç, birçok isyanları, idam fermanlarını, suikast girişimlerini, yalnızlıkları, kırgınlıkları, devrimleri, yeni bir ulus devletin oluşumunu kapsadı.1923?1938 yılları arasında İmparatorluktan-Ulus Devlete, Ümmetten- Millete dönüşüm Atatürk İlkeleri ve Devrimleriyle gerçekleşti. Atatürk'ün ölümüyle genç Türkiye Cumhuriyeti Devleti için yeni bir dönem başlamıştır. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü icraatlarıyla ülkenin geleceğini, kaderini çizmiştir.1938?1945 yılları arasında Atatürk ilkeleri ve devrimlerine yönelik olumsuz sayılabilecek girişimler olmaz iken Cumhurbaşkanı İnönü, sadece belki toplumun birlik ve beraberliğini sağlamak adına, belki de kendisinin ülke yönetimi açısından yetersiz olduğu düşüncesi nedeniyle milli mücadele dönemindeki eski arkadaşlarını bir araya getirip daha çok insanı arkasına alarak daha güçlü adımlar atabileceğini düşündüğünden, kırgınları tekrar devlet yönetimi çatısı altında birleştirmiştir.II. Dünya Savaşı'nın etkisiyle de Atatürk İlkeleri ve Devrimleri zarar görmediği gibi yeni yeni oluşumlara girişilmiş ve devrimler devam ettirilmeye çalışılmıştır. Ne ki henüz toplumun bütün kesiminde kabul görmemiş, yaygınlaşamamış devrimlerin de toplum tarafından benimsenmesine veya yaygınlaştırılmasına yönelik etkin bir programda uygulanmamıştır.II. Dünya Savaşı'ndan sonra dış dünyada meydana gelen değişiklikler ve gelişmeler kapsamında; Türkiye, dünyaya damgasına vuran bloklar arası kavga ve soğuk savaşın başında Amerikan ve Sovyet emperyalizmi ile yüz yüze gelmiştir. Şartlar Türkiye'yi A.B.D.'ne yaklaştırmış, iç ve dış politikasının A.B.D. tarafından yönlendirilmesine izin vermiştir. Kırılma noktası ise ?Çok Partili Sisteme Geçiş? olarak değerlendirilebilir. Çok Partili Sisteme Geçişle, ülke içinde Atatürk İlkeleri ve Devrimleri karşıtları siyaset alanında daha etkin rol almaya başlamış ve Atatürk devrimlerine karşı faaliyetler artık gündeme gelmiştir.1945?1950 dönemi içinde Atatürk İlke ve Devrimlerine karşı faaliyetler nitelik ve nicelik olarak büyük artış göstermiştir. Ancak yine de Cumhuriyet devrimlerini koruma anlayışı, bazı sapmalara rağmen gücünü yitirmemiş, Laiklik'in yara almasına rağmen laik sistem tamamen reddedilmemiş ve bu sistemin yıkılmasına yönelik düşüncelerin güçlenmesine direkt izin verilmemiştir. Kendisini savaş sonrası yalnız bulan Türkiye Sovyetlere karşı bir ittifak arayışı gerçekte 1945 yılına kadar olan toplumsal kazanımların bir kısmının tasfiye edilmesine, büyük bir kısmının da yara almasına sebep olmuştur. Böylelikle dönem içinde yapılan her icraattan da anlaşılacağı gibi 1950'li yılların nasıl olaylara gebe olduğu ortaya koymuştur.14 Mayıs 1950 seçimleri sonunda Demokrat Parti iktidar oldu. Dönem, Çok Partili Sistem gereği olan?oy savaşı? neticesinde, Atatürk devrimlerinden en çok taviz verildiği süreç olmuştur.1938-1960 yılları arasında Atatürk Devrimlerine karşı faaliyetler uygulanırken aynı zamanda Atatürk Devrimlerine karşı faaliyetlerle mücadele de edilmiştir.1938?1945 yılları arasında devrimleri yapan kişilerin bir kısmının halen görevde olması bir kısmının da görevde olmasa da konulara müdahil olabilecek olması, ayrıca tek parti yönetiminin devam etmesi dolayısıyla devrimlere karşı ciddi manada herhangi bir karşı faaliyet olmamış, bu sebepledir ki mücadeleye de gerek duyulmamıştır. Çok partili sisteme geçişle Atatürk Devrimlerine karşı faaliyetler meydana gelince doğal olarak karşı faaliyetlerle mücadele de artık ülkenin gündemine geldi1950?1960 dönemi içinde her ne kadar Atatürk Devrimlerine karşı faaliyetlerin yoğun bir şekilde yapıldığını yazsak ta bir o kadar da bu karşı faaliyetlere yönelik mücadele verilmiştir. Bu mücadeleler genel itibarıyla toplumsal olanlar etkili olmuş diğer bireysel mücadeleler etkin olamadığı gibi toplumu da tetikleyememiştir. Demokrat Parti'nin dönem içinde verdiği en etkin mücadele ?Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Kanunu?nu çıkarmak olmuştur. Bunun yanı sıra 1938 yılında hayata veda eden Mustafa Kemal Atatürk'ün naşının, ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir'e nakledilmesi de Celal Bayar'ın nezdinde Demokrat Partinin yapmış olduğu bir mücadele olarak değerlendirilebilir.Bütün bu mücadelelere rağmen yapılan karşı faaliyetlerin fazla ve etkin derecede olması yapılan mücadeleleri yetersiz kılmıştır.Tezin kapsadığı dönem içinde, Atatürk Devrimlerine karşı faaliyetlerle mücadelede her zaman en önde Türk Gençliği yer almış ve etkin bir rol oynamışlardır.
Özet (Çeviri)
By the end of the 1st World War, it was clear that there would be no place for empires in new world regime, and Mustafa Kemal Pasha saw that with the Mondros Armistice Ottoman Empire would have participated the same end with the others.The ?Independence? campaign started at 19 May 1919, took struggling years including many riots, executions, assassination attempts, loneliness, disappointments, revolutions and a country?s rising to a nation-state, and finally ended with ?Republic? regime ratified at 29 October 1923.Between 1923-1938, transformation from an empire to a nation-state and from a religious community to a nation came true with The Principles and Revolutions of Atatürk. When Atatürk died a new period has begun for the Republic of Turkey. President İsmet İnönü has changed country?s future and destiny with his actions.Between 1938-1945, even though he has no attempts opposite to The Principles and Revolutions of Atatürk; perhaps to keep up the togetherness of society, or maybe because of his weakness in government management within the thought of getting powerful with gathering his old friends around himself, he has reunited the resentful friends of him under government organization.With the effects of the 2nd World War although there have been no corruptions for The Principles and Revolutions of Atatürk, moreover new constitutions have been attempted and The Revolutions have been tried to be continued. However, an effective program has not been carried out, that aimed at improving of adopting and to become widespread of The Revolutions through the whole people in country.After the 2nd World War, within the changes and developments through remaining part of the world; Türkiye came up against American and Soviet imperialism by the beginning of the Cold-War that effected whole world extremely. These circumstances forced Türkiye to get closer to U.S.A. and let U.S.A to get more control in Türkiye?s domestic and foreign politics. The breaking point was passing to multi-party system. Thus the people contrary to The Principles and Revolutions of Atatürk had more active role in policy and from now on anti-revolutionary activities have been brought up on the agenda.In the years between 1945 an 1950 opposing activities to The Principles and Revolutions of Atatürk has been highly increased as to quality and quantity. Moreover the mind of protecting the Revolutions of Republic has not lost power except some deviations. Except Laicism has been damaged, the Laic regime has not been refused and getting stronger of the mind of breaking the Laic regime down has not been allowed. Türkiye has been alone after the war, and its searching for an alliance against Soviets caused discharging and being damaged of the social achievements gained till 1945. Hereby it was predictable what would expecting to be in 1950?s.Democrat Party won the 14th May 1950 elections. This era was the most backing down shown on the Revolutions of Atatürk because of vote-wars due to multi-party system.Between 1938-1960 there has been a counter company for companies counter in the Revolutions of Atatürk.However, between 1938-1945, there has been no need to a counter company because the men who performed the revolutions were still on the job; moreover the headquarters of the single-party regime were on duty so that there were no attacks to revolutions. With passing multi-party system attacks began for the Revolutions of Atatürk, thus counter companies came up on the agenda.In the years between 1950 and 1960, as it is written that there were intensive attacks to the Revolutions of Atatürk, also there were counter companies for these attacks. Among these counter companies, ones that were social have worked out but personal ones were weak as they couldn?t induce society also. The most effective company given from Democrat Party was enacting ?the law of crimes against Atatürk?. Moreover, transporting body of Mustafa Kemal Atatürk who died in 1938 to his abiding mausoleum ?Anıtkabir? by Celal Bayar could be utilized as a counter company of Democrat Party.Despite all of these struggles, counter companies couldn?t have been effective enough because of using less effort.In the era enclosed in this thesis, Turkish Youth has leaded and been mostly effecting all the struggles given for the companies counter to the Revolutions of Atatürk.
Benzer Tezler
- Demokrat Parti Döneminde iktidar-sivil toplum kuruluşları ilişkileri: 1950-1960
Relations with non-governmental organizations Period ruling Democratic Party: 1950-1960
ALİ ŞAĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK
- Cumhuriyet Dönemi'nde Celâl Bayar'ın siyasî ve iktisadî faaliyetleri (1923-27 Mayıs 1960)
Başlık çevirisi yok
İHSAN FUAT ÖZGEN
- TBMM tutanaklarına göre 1950–1960 döneminde Türkiye'nin dış ilişkileri
Turkey's external relations in period 1950-1960 according to TBMM official reports
KEMAL ÖZBAKIR
- Adana basın tarihi (1873-2000)
Adana press history (1873-2000)
GÜLŞAN DEĞİRMENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KALEMLİ
- 1960-1980 dönemi 19 Mayıs kutlamaları ve etkileri
1960-1980 period 19 May celebrations and their effects
NAGİHAN DELİMANLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BENGÜL BOLAT