Tahran Sefiri Ali Galib Bey'in Merkezle Muhâberât Evrâkı'nın(1893-1895) transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Tehran Ambassador Ali Galip Bey?s correspondence documents with Head Office (1893-1895)
- Tez No: 277501
- Danışmanlar: PROF. DR. UFUK GÜLSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 316
Özet
Ortadoğu'nun en önemli uygarlık merkezlerinden birisini oluşturan İran, son derece zengin bir kültüre sahip olup bu özelliğini yüzyıllardır korumaktadır. Kaynaklardan Türklerle ilk münasebetlerinin Hunlar dönemine dayandığını öğrendiğimiz İranlıların Osmanlılarla ilişkileri XIV. ve XVIII. Yüzyıllar arasında İran'a egemen olan Safevi Hanedanlığı zamanında başlamıştır. Dönemin bu iki büyük gücü birbirlerine karşı denge politikası izleyerek Irak bölgesine hakim olmak istemiş, söz konusu süreç XIX. Yüzyıla değin devam etmiştir.XIX. Yüzyılda Osmanlı-İran münasebetleri yeni bir döneme girerek, bölge dışı devletler bölgede etkin bir rol oynamaya başlamışlardır. Söz konusu devletler, Osmanlı ve İran devletlerini siyasî, askeri ve ekonomik yönden etkilemiş, ayrıca ekonomik yönden zayıf İran'ın yer altı kaynakları Avrupalı Devletlerin iştahını kabartmıştır. Bu amaçla özellikle İngiltere ve Rusya'nın bölgede, nüfuzunu arttırmak için çeşitli oyunlar oynadığını görmekteyiz. Şöyle ki: Rusların uzun zamandan beri kışkırttığı Ermeni örgütlerinin faaliyetlerinin şiddetini 1894-1896 yılları arasında arttırması; Ermeni ve Kürtlerin Osmanlı Devleti'ne karşı isyanları; iki devlet arasındaki ?Sünni-Şii? zıtlaşması; Doğu Anadolu'daki Osmanlı-İran sınırında yaşayan bazı konar göçer aşiretlerin sebep olduğu problemler; Nasıreddin Şah (1848-1896) döneminde İran'ın Irak Bölgesi'ne hakim olmak istemesi ayrıca bu bölge ile İngiltere ve Rusya'nın da ilgilenmesi iki devlet arasındaki barış ortamının bozulmasına neden olmuştur.XIX. Yüzyılın ikinci yarısında İslam dünyasına karşı emperyalizm tehlikesinin belirmeye başlaması II. Abdülhamid'i birtakım tedbirler almaya sevk etmiştir. Bu amaçla yani Osmanlı Devleti'nin bekasını sağlamak ve idaresindeki Müslümanları emperyalizme karşı tek vücut haline getirmek için ?İttihad-ı İslam? politikasını izlemiştir. İran ise sünnilerin egemenliğine girip İslam birliği içinde milli hüviyetini kaybetme korkusu gibi çekinceleri nedeniyle bu politikaya olumlu yaklaşmamıştır.İşte bu sıcak gelişmelerin yaşandığı dönemde tezimizin ana kaynağını oluşturan yazmanın müellifi Ali Galib Bey'in Tahran sefirliği esnasında (1893-1895) Osmanlı Devleti ile yaptığı yazışmalar, önemli ayrıntı ve saptamaları içerdiğinden dönemin siyasî ve sosyal ortamını birebir müşahede etmemizi sağlamakta, Osmanlı-İran ilişkilerine yeni bir bakış açısı getirmektedir. Evrâkın başka bir nüshası bulunmamaktadır.Evrâkımız, müellif yazması olmakla birlikte diplomasi tarihi açısından da son derece önemlidir. Tezimiz, ?Tahran Sefiri Ali Galib Bey'in Merkezle Muhaberât Evrâkı (1893-1895)? adlandırdığımız evrâkın transkripsiyonu ve değerlendirilmesini ihtiva etmektedir. Evrâkın Latin alfabesi ile Türkçeye kazandırılması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Constituting one of the most important civilization centers in Middle East; Iran has an extremely rich culture and remains these properties for centuries. As from the sources we learned that their first contact with Turks dates back to Huns Era ,Iranians? relations with Ottomans started with the Safavid Dynasty era which dominated Iran between XIV. and XVIII. centuries. The two superpower of this era followed a balancing policy against each other and tried to control Iraq region, and the said situation continued until XIX. century.In XIX. century Ottoman-Iran relations entered to a new phase and states outside the region have begun to play active role in the region. Said states influenced the Ottoman and Iran States? political, military and economic aspects, beside, economically weak Iran?s natural resources has swelled the appetite of European States. Because of this reason, especially United Kingdom and Russia had played various games for increasing their influences. Such as: The increase in the intensity of the activies of the Armenian organizations between the years of 1894 to 1896; Armenian?s and Kurdish revolts against Ottoman State ;Sunni-Shiite confrontation between the two states; problems caused by nomadic tribes which was stating in Eastern Anatolia and on the Iranian- Ottoman border; Iran?s desire to control the Iraq region during Nasıreddin Şah era (1886-1896), and the United Kingdom?s and Russian interests on this region led to deterioration of the peace environment between the two states.The emerging of imperialistic threats on Islamic world at the second half of the XIX. century, has led to II.Abdülhamit to take some measures. For this purpose, means, for ensuring the survival of Ottoman State and for gathering the Muslims in its administration as one body against imperialism , had followed ?İttihad- ı İslam?[Union of Islam] policy. Iran did not have positive approach to this policy due to drawbacks such as afraid of loosing national identity by entering this Sunni dominated Islamic Union.As Ali Galip Bey?s, the author of writing of the developments took place in this warm period which constitutes the main source of our thesis, correspondences with Ottoman State during his ambassadorship in Tehran (1893-1895) includes important details and determinations, it is enabling us to observe the political social climate of the period exactly, and brings a new perspective to Ottaman-Iranian relations. The documents do not have another copy.Our documents, as being the writings of author, it is also extremely important in terms of history of diplomacy. Our thesis contains the transcription and assessment of the ?Tehran Ambassador Ali Galip Bey?s correspondence documents with Head Office (1893-1895)?. It was intended to gain the documents into Turkish with Latin alphabet.
Benzer Tezler
- Ali Galib Bey'in hayatı ve diplomatik yazışmaları (Metin-değerlendirme)
Ali Galip Bey's life and diplomatic correspondence (Text-evaluation)
AHMET SAİT KÜTGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Biyografiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI AHMET ARSLANTÜRK
- Meşrutiyet dönemi hariciye nazırlarından Asım Bey'in (Mustafa Asım Turgut) Osmanlı/Türk Diplomasisindeki yeri (1908-1918)
The place of foreign minister Mr. Asım Bey (Mustafa Asım Turgut) of the constitutional Era in Ottoman/Turkish Diplomacy (1908-1918)
SERKUT ALPARSLAN
- Türk basınına göre Atatürk'ün İstanbul'daki faaliyetleri (01 Temmuz 1927-10 Kasım 1938)
Atatürk's activities in Istanbul, according to the Turkish media (1 July 1927-10 November 1938)
HALUK ÇAĞLAR
Doktora
Türkçe
2011
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN