Eyüp Sultan Türbesi etrafında teşekkül eden efsanelerin tespiti ve incelenmesi
Detection and investigation of eden legends formed around the Ebû Eyyûb el-Ensârî?s tomb
- Tez No: 277903
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEYMA GÜNGÖR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 411
Özet
Ebû Eyyûb el-Ensârî, Arapların H.49/M.669 yılındaki Konstantiniyye seferinde burada vefat eden ve vasiyeti gereği sur dibine gömülen İslâm sahabelerindendir. İstanbul'un önemli ziyaretgâhlarından birisi olan Eyüp Sultan Türbe ve Camii etrafında oluşan efsaneler, ilk kez yazılı, sözlü ve elektronik kültür ortamlarından derlenerek bir araya getirilmiş ve bilimsel metotlarla incelenmiştir.Eyüp Sultan türbesi etrafında oluşan efsaneler, teşekkül ettiği yere bir mânâ ve kimlik kazandırarak kültürün, gelecek kuşaklara aktarılmasına ve sürekliliğin sağlanması amacına hizmet etmektedirler.Tezimizde, Ebû Eyyûb el-Ensârî'nin tarihî kimliği bağlamında araştırılan kaynaklar ve derlenen efsaneler, ?Tarihî-Coğrafî Fin Metodu? kullanılarak bir araya getirilmiş ve değerlendirilmişlerdir. Eyüp Sultan efsane ve menkabelerinin sözlü kaynaktan derlenmesi ve yaratıldığı ortamın değerlendirilmesi ile ritüellerin incelenmesi ?Performans Teori?yi kullanmayı gerektirmiştir. Derlenen efsane ve menkabelerin işlevinin ne olduğu, hangi amaca hizmet ettiğinin düşünülmesi nedeniyle de ?İşlevsel Teori? ve efsanelerin edebiyat metin inceleme metotlarına göre ele alınmasına çalışılmıştır. Eyüp Sultan Türbesi etrafında teşekkül eden efsanelerde yer alan ve hikâye etmenin en küçük unsuru olarak tanımlanan motifler, Stitth Thompson'un Motif Index Of Folk Literature isimli altı ciltlik çalışması esas alınarak değerlendirilmiştir. Eyüp Sultan Türbesi etrafında oluştuğu tespit edilen efsanelerdeki motifler incelenirlerken; motifin, Thompson'un indeksinde bulunup bulunmadığı, Türk kaynaklı bir motifse belirtilmesi, motifin açıklanması ve hangi amaca hizmet ettiği yani işlevi, motifin neyi sembolize ettiği irdelenip değerlendirilmiştir. Böylece bu efsanelerin, Eyüp Sultan Türbesi bağlamında özelde Eyüp semti, genelde İstanbul'un tarihî, siyasî ve dinî geçmişiyle irtibatı ve efsanelerin fonksiyonu aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Ebû Eyyûb el-Ensârî was one of the Sah?bah (a person who was a companion of the Islamic prophet Muhammad) who came to Constantinople during Hegira 872 (Christian era 1468) along with the reinforcement troops that performed the first wartime to Constantinopolis. He died and was buried in Constantinople according to his will. The legends which were formed around Eyup Sultan?s tomb and mosque, first congregated in written, oral and electronic culture media and analyzed by methods of folklore and literary text analysis. This study serves as a means of passing on the legends that form the identity of its culture to the next generation and provide the continuity of it which was congregated in written, oral and electronic culture media.In this study, the collected legends and resources which have been ascertained in terms of Ebû Eyyûb el-Ensârî?s historical identity have been evaluated by using the Historical- Geographical Fin method. The collection of Ebû Eyyûb el-Ensârî?s epic and legends being from oral sources, analyzing the environment and the rituals required `Performance Theory?. `Functional Theory? and literary text analysis have been practiced to consider the functions and the extent of the purpose of collected legends and epics. The motif- which can be defined as the smallest unit of legends- having taken place around Ebû Eyyûb el-Ensârî?s tomb, has been assessed and based on Stitth Thompson?s six volumed Motif Index of Folk Literature.While searching the motif in the legends that has been confirmed to have taken place around Ebû Eyyûb el-Ensârî?s tomb, it has been taken in to consideration whether the motif is present in Thompson?s index or it is a Turkish motif ? if so, stating it.- Furthermore, explaining the motif, function of the motif (to which aim it serves) and its symbols have been explicated and assessed. In this perspective, the functions of the legends and the legend?s connection in terms of Ebû Eyyûb el-Ensârî?s tomb `Eyup? district in particular and Istanbul?s historical, political and religious past have been tried to be clarified.
Benzer Tezler
- Eyüp Sultan türbesi çini tezyinatı
Tile decoration of İstanbul Eyup Sultan tomb
ZELEHA KUVVET
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEKERİYA ŞİMŞİR
- Eyüp Sultan Türbesi çinileri üzerine bir araştırma
A literary about the çini?s of Eyüp Sultan Tomb?s
MERVE SERİNÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
DOÇ. DR. VİLDAN ÇETİNTAŞ
- Türbe ziyaretlerinin psiko-sosyolojik boyutu (Eyüp Sultan Türbesi örneği)
The psychosocial dimensions of tomb visitation (Eyüp Sultan Tomb sample)
AYSUN ÖZKAN
- Türbe ziyaretlerinin psiko-sosyal sebepleri ve tazahürleri (Eyüp Sultan Türbesi örneği)
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA TUNCER
- İstanbul'da türbe ziyaretinde bulunan insanların popüler dindarlık düzeyleri üzerine sosyolojik bir inceleme
A sociological analysis of the popular religiosity levels of visitors to a tomb in Istanbul
RUMEYSA AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİnönü ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARSLAN