Van ili Çatak ilçesinde koyunculuk işletmelerinin üretim ekonomisi ve pazarlaması
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 27798
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN OKTAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
-287- ÖZET Yörede koyunculuk işletmelerinin üretim ekonomisi ve pazarlaması ile ilgili tarım işletmeciliği analiz yöntemi açısından herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Oysa, çiftçi gelirlerinin arttırılması ve işletme organizasyonlarının geliştirilmesi açısından bu tip çalışmalara gerek bulunmaktadır. çalışmada incelenen işletmelerin mevcut sosyo-ekonomik durumlarının ve üretim miktarı ile üretim faktörleri kullanım düzeyinin belirlenmesinin ötesinde, başlıca ekonomik büyüklükler ile bunların elde edilmesinde kullanılan üretim faktörleri arasındaki ilişkilerin çeşitli kriterler baz alınarak karşılaştırılması ve bu arada matematiksel olarak ortaya konulmasına çalışılmıştır. Bunun gerçekleştirilebilmesi için, tabuler yöntemin (yüzde ve ağırlıklı ortalama) yanında büyük ölçüde regresyon yönteminden yararlanılmıştır, işletmelerin karşılaştırılmasında Quatro.Pro bilgisayar paket programından yararlanılmıştır. Ayrıca, incelenen işletmelerin mevcut pazarlama durumu ortaya konulduktan sonra, daha etkin bir pazarlama sisteminin yolları aranmıştır. Böylelikle, incelenen işletmelerin sorunlarının ortaya konulması ve bazı çözüm önerilerinin geliştirilmesine çalışılmıştır. çalışmada işletme önce bir bütün olarak ele alınmış ve daha sonra koyunculuk üretim dalı bağımsız olarak ele alınıp tarımsal işletmecilik yönünde ile analizi yapılmıştır. Gerekli veriler, Van îli Çatak İlçesinde Koyun yetiştiriciliği yapan toplam 26 köyden tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 120 işletmeden anket yolu ile toplanmıştır. Anketlerin değerlendirilmesinde, işletmeler sahip oldukları koyun sayısına göre, I. Grup işletmeler {1-40 koyuna sahip işletmeler), II. Grup işletmeler (41-80 koyuna sahip işletmeler), III. Grup işletmeler (81-120 koyuna sahip işletmeler), IV, Grup işletmeler (121-160 koyuna sahip işletmeler) V.Grup işletmeler (160“ dan fazla koyuna sahip işletmeler) ve İşletmeler Ortalaması olmak üzere altı grupta incelenmiştir.-288- îşletmelerin % frekanslarına göre, I. Grup işletmelerden 51 işletme, II. Grup işletmelerden 40 işletme, III. Grup işletmelerden 17 işletme, IV. Grup işletmelerden 7 işletme ve V.Grup işletmelerden ise 5 işletme belirlenmiştir. İncelenen işletmelerde çiftçi başına düşen ortalama nüfus 11,82 kişidir (çizelge 7). İşletmelerde aktif nüfusun (15-49 yaş grubu) toplam nüfusa oranı % 48,56*dır (çizelge 8). 0-6 yaş grubu dışında kalan toplam nüfus içinde okuma-yazma bilmeyenlerin oranı % 73,16*dır (çizelge 9, Grafik 3). İşletme yöneticileri ortalama 45 yaşında ve 30 yıllık bir koyun yetiştiriciliği deneyimine sahip bulunmaktadır. İşletme yöneticilerinin ortalama ortalama öğrenim süresi 1,8 yıldır (çizelge 10). İşletmelerde mevcut aile işgücü potansiyelinin ( 1.625 Erkek işgünü/işl.) ancak % 32,29”u değerlendirilebilmektedir (Çizelge 13). Toplam işletme arazisi ortalama 39,91 dekar olup, bunun % 86,02“ i mülk arazidir (çizelge 15, Grafik 8). İncelenen işletmelerde toplam işletme arazisinin % 37, 60”sı sulu arazi ve % 62,34“ü ise sulanmayan araziden oluşmaktadır (Çizelge 16, Grafik 10). İşletmelerde ortalama parsel sayısı ve parsel büyüklüğü işletme büyüklüklerine paralel olarak artmaktadır. Ortalama parsel sayısı 6,05 ve ortalama parsel büyüklüğü ise 6,59 dekar olarak belirlenmiştir (çizelge 17). İncelenen işletmelerde başlıca arazi nev”i tarla arazisidir, Diğer arazi nev“ ilerinden bağ arazine rastlanmamış, sebze arazisi aile tüketimine yöneliktir. Meyve olarak pazara yönelik olarak sadece ceviz yetiştirilmektedir. Tarla arazisinin toplam işletme arazisi içindeki payı % 94,87”dir. Tarla arazisinin % 94, 36“ sı yem bitkilerine ayrılmıştır (Çizelge 18), İşletmeler ortalamasında toplam aktif sermaye miktarı 377.132.500 TlTdir (çizelge 19, Grafik 12). İncelenen işletmelerde işletmeler ortalamasında arazi sermayesi aktif sermayenin en büyük kısmını oluşturmaktadır (% 82,02). İşletme sermayesi ise yetersizdir (Aktif sermayeye oranı % 17,98)-289- (çizelge 20). İşletmelerdeki borçlanma düzeyi düşüktür (Borçlar toplamının aktif sermayeye oranı % 10,12). Bu borçlanmanın hemen tamamına yakınını ortakçılıkla işletilen ve kira ile tutulan toprak karşılığı oluşturmaktadır (Çizelge 20). ortalama olarak brüt basılanının % 62,33Ul hayvansal üretimden, % 5,31* i bitkisel üretimden ve geriye kalanı da diğer gelirler ve özellikle hayvan demirbaş kıymetindeki artıştan elde edilmektedir (çizelge 25). İncelenen işletmelerde işletme arazisinin birimine (dekara), 100 TL* lik işletme masrafına ve aktif sermayeye düşen brüt hasıla miktarı işletme büyüklüğüne paralel olarak artmaktadır (çizelge 26). Brüt hasılası, işletmeler ortalamasının üstünde olan işletmeler aynı zamanda başlıca üretim faktörlerini daha fazla kullanırken, brüt hasılası işletmeler ortalamasının altında olanlar ise üretim faktörlerini daha az kullanmışlardır (Çizelge 27). Brüt hasıla miktarı ile başlıca üretim faktörleri arasında pozitif yönlü artan bir matematiksel ilişki belirlenmiştir. İncelenen işletmelerde işçilik masrafları toplam işletme masraflarının en büyük kısmını oluşturmaktadır (% 68,10) {çizelge 32, Grafik 25). Yem masrafları cari masrafların % 84, 65* sini oluşturmaktadır. İncelenen işletmelerde ortalama net hasıla miktarı 3.030.605 TL olup işletme büyüklüğüne orantılı olarak artmaktadır. İşletme arazisi birimine, 100 TL* lik brüt hasılaya, 100 TL* lik işletme masrafına, işletmede kullanılan erkek işgününe ve aktif sermayeye düşen net hasıla miktarı işletme büyüklüğüne paralel olarak artmaktadır (çizelge 34). Net hasılası işletmeler ortalamasının üstünde olan işletmeler, işletmeler ortalamasına kıyasla daha fazla üretim faktörleri kullanırken, net hasılası işletmeler ortalamasının altında kalan işletmeler ise daha az üretim faktörleri kullanmaktadır (çizelge 35). Net hasıla ile kullanılan başlıca üretim faktörleri arasında pozitif ve artan bir matematiksel ilişki belirlenmiştir.-290- Nüfus başına düşen yıllık tarımsal gelir miktarı işletme büyüklüğüne bağlı olarak artmaktadır. Bu miktar işletmeler ortalamasında 2.213.958 TL olarak bulunmuştur (çizelge 39). Tarımsal geliri işletmeler ortalamasının üstünde olan işletmeler daha fazla üretim faktörü kullanırken, tarımsal geliri işletmeler ortalamasının altında olan işletmeler ise daha az üretim faktörü kullanmıştır. Tarımsal gelir miktarı ile işletmede kullanılan başlıca üretim faktörleri arasında pozitif ve artan bir matematiksel ilişki belirlenmiştir. incelenen işletmelerde koyun üretim birimi başına düşen toplam brüt üretim değerinin en büyük kısmı et üretiminden sağlanmaktadır (% 63,08' i). Bunu ise % 24,61'lik oranla süt üretimi izlemektedir (Çizelge 49). Koyunculuk üretim dalı brüt üretim değeri ile bu üretim dalında kullanılan üretim faktörleri arasında pozitif ve artan bir matematiksel ilişki bulunmuştur. İşletmeler ortalamasında toplam değişken masrafların en büyük kısmını yem masrafları oluşturmaktadır (% 47,13) (çizelge 51, Grafik 47). Koyun üretim birimi başına düşen değişken masraflar işletme büyüklüğüne bağlı olarak azalmaktadır. İşletmeler ortalamasında brüt marj 18.304.446 TL olup işletme büyüklüğüne paralel olarak artmaktadır (Çizelge 53). Brüt marj işletmede kullanılan üretim faktörlerinin artan bir fonksiyonudur. Bu durum matematiksel olarak ortaya konmuştur. Ana koyun başına kuzu verimi ve süt verimi işletmeler ortalamasının üstünde olan işletmelerin brüt marjı ve brüt marj başına düşen başlıca başarı ölçütleri miktarı da daha yüksek bulunmaktadır. Buna karşılık bu işletmeler başlıca üretim faktörlerini daha fazla kullanmışlardır (Çizelge 55, Çizelge 57). İncelenen işletmelerde kuzu verimi ve süt veriminin belli ölçütlerde arttırılması durumunda başlıca ekonomik büyüklüklerde meydana gelen artış hızları bu büyüklüklerin elde edilmesinde yapılan masrafların artış hızından çok daha yüksek düzeyde gerçekleşmektedir.-291- încelenen işletmelerde koçaltı koyun başına elde edilen kuzuların % 34,62”si pazarlanmaktadır (Çizelge 68). Üretilen sütün % 55,16“ si peynire, % 30, 82”si tereyağma işlenmekte, % 11,81“ i evde taze süt veya yoğurt olarak tüketilmekte ve sadece % 2,21”i taze süt olarak satılmaktadır (Çizelge 69). İşletmeler ortalamasında peynirin % 59,15“ i pazar lanırken, % 40,85”i ise evde tüketilmektedir (Çizelge 70). Tereyağının sadece % 21, 72“ si pazarlanabilmekte ve geriye kalan % 78,33”ü evde tüketilmektedir. İşletme büyüklüğüne paralel olarak pazarlanan tereyağı miktarı azalmaktadır (çizelge 71). Toplam yapağı miktarının % 57,14“ü pazarlanırken, geriye kalan % 42,86”sı evde tüketilmektedir (Çizelge 72). Ceviz üretiminin tamamına yakını pazarlanmaktadır (% 87,35) (Çizelge 73). İncelenen işletmelerin başlıca sorunları olarak; okuma- yazma oranının çok düşük olması, mevcut aile işgücü potansiyelinin yeterince değerlendirilememesi, işletme arazilerin küçük, dağınık ve köyden uzak dağlık kesimde bulunması, verim düşüklüğü, işletme sermayesinin yetersizliği, koyun besleme, bakım, hayvan sağlığı vs. teknik konularda işletme sermayesi yetersizliğinden kaynaklanan yetersizlikler, etkin bir pazarlama ve örgütleme organizasyonunun olmaması, koyun ürünlerinin serbest piyasa koşullarına sahip olması ve devlet tarafından sübvanse edilmemesi sayılabilir. Bu sorunların çözümüne yönelik olarak, işletmelerin yeniden organizasyonu, çiftçilerin örgütlenmesi, etkin bir pazarlama sisteminin kurulması, verimi arttırıcı bir takım teknik önlemlerin alınması, devlet tarafından özellikle kalkınmada önceliklikli yörelerde koyun ürünlerini sübvanse etmesi ve issizliğin azaltılmasına yönelik olarak tarıma dayalı sanayi kuruluşlarını ve köylü el sanatlarını yörede teşvik etmesi gibi önlemler alınabilir.
Özet (Çeviri)
-292- SUMMÂRY Few studies on the economics of Production and Marketing of Sheep Farming in the area studied have been conducted with regard to farm management methods. In order to reorganize the farms so as to increase the income of the farmers, it is necessary to conduct such a study in the area. Besides the determination of existing social-economic structure, the result of the activity, and the marketing situation, the main purpose of this study has been to determine the relationship between some economic items such as gross return, net return, agricultural income, gross-output, gross margin and the production factors used in the studied sheep farms. For this reason, some comparetions has been made taking the average farm size as a base. In addition, regression methods has been used to determine the relationship between the above- mentioned economic values and production factors used. The analyses have been made in two stages. First, the farm has been taken as a whole. Then, only sheep production unit has been analyzed. The data used in this study were collected from 120 farms selected by random sampling among 26 villages of Sheep Producers in Çatak town of Van Province. According to sheep number the farms were classified into five groups: First Group Farms (1-40 sheep), Second Group Farms (41-80 sheep), Third Group Farms (81-120 Sheep), Fourth Group Farms (121-160 sheep) and Fifth Group Farms (Farms with higher than 160 sheep) 51 farms from First Group, 40 farms from Second Group, 17 farms from Third Group, 7 farms from Fourth Group and 5 farms from Fifth Group were determined in regard of frequency distribution of the farms. In the studied farms, the average population per farm was 11,82 person (Table 7). The ratio of the active population (15- 49 age group) to total population was 48,56 % (Table 8). The-293- illiteracy percentage among population above 6 years old was 73,16 % which is very high compared with average percentage in Turkey (Table 9, Graphics 3). The average age of the farmers was 45 and their average farming experiences 11 years. As for the education periods of the farmers was 1,8 years (Table 10). On the average, only 23,7 of family labor were utilized (Table 13). The average land was 39,91 decare. The owned land covered the 86,02 % of the total land (Table 15, Graphics 8). About 37,60 % of the total land is irrigated and the remaining 62,34 % dryland (Table 16, Graphics 10). The average number of fields per farm is 6,05 and the average size of each field is 6,59 decare (Table 17). Forage crops constitute the major percentage of total arable area (% 94,36) (Table 18). On the average, the farm capital (total assets) of the studied farms was 377,132,500 TL. Land inventory made up the major item in this total, having a share of 82,02 % in farm capital. There is a shortage of operating capital in each group. ( The ratio of operating capital to total farm capital is 22,3) (Table 20). The ratio of foreign capital to total farm capital is only % 10,12. About 62,33 % of gross return were obtained from animal production and 5,31 % from plant production. The balance was from other sources. On all group farms animal production was predominated. The average gross return per decare, per 100 TL operating expenses and gross return to total farm capital increased in proportion of farm size. Farms with higher gross return than average farms used higher production factors also (Table 27). A positive relationship was found between the gross return and the production factors used in the farm. The share of labor expenses in total operating expenses was' 68,10 % (Table 32, Graphics 25).-294- The average net return was 3.030.605 and increased in proportion of farm size (Table 34). Apart from Fifth Group Farms no farms group covered the interest of farm capital. That is why all but Fifth Group Farms could" t show prof it. The average net return per decare, per 100 TL operating expenses and net return to total farm capital increased in proportion of farm size. Farms with higher net return than average farms used higher production factors also (Table 27). A positive relationship was found between the net return and the production factors used in the farm. The yearly per capita agricultural income to family labor was 2.213.958 TL. This income is much lower than the national average per capita income and also the per capita income of village population in Turkey (Table 39). Farms with higher agricultural income than average farms used more production factors also (Table 40). A positive relationship was found between the agricultural income and the production factors used in the farm. In the studied farms, meat gross-output constituted the major percentage of total gross-output per sheep production unit (% 63,08). The ratio of milk gross-output to total gross output was 24,61 % (Table 49). A positive relationship was found between gross-output and the production factors used in the sheep production unit. Forage cost was the most important item in the total variable cost with 47,13 % (Table 51, Graphics 47). The variable cost per sheep production unit decreased according to farm size. On the average farms, the gross-margin was 18.304.446 TL and increased in proportion to farm size (Table 53). There was a positive relationship between gross-margin and the production factors used in sheep production unit. The farms with higher lamb and milk yield per sheep compared to total farms had also higher average gross-margin. But these farms used more production factors (Table 55 ?, Table 57).-295- if the lamb and milk yield can be increased to some determined levels, the increasing rate of some major economic items such as gross-margin found to be much higher than increasing rate of variable cost occurred. In the studied farms, 34,62 lambs are sold (Table 68). 55,16 % of the total sheep milk is processed with primitive methods into cheese and 30,82 % into fat. Only 2,21 % of sheep milk is sold as fresh. On the average farms, 59,15 % of cheese is sold and 40,85 is consumed at home (Table 70). Only 21,72 % of fat is sold and the remaining % 78,33 is consumed at home (Table 71). On the average farms, 57,14 % wool is marketed while 47,86 % is consumed at home (Table 72). Nearly all nut production is for market (% 87,35) (Table 73). Low literacy level, difficulties in utilization of family labor, land fragmentation, low productivity due to insufficient utilization of input and modern technological methods, low operating capital, non-available efficient cooperation and organization of production and marketing among farmers, difficulties in finding sufficient credit with suitable terms, non-available government support for sheep products, and some technical problems such as animal feeding, animal health are major problems the sheep farmers in the area faced. The income of the farmers can be increased with the following the groups of measures : 1. Measures related to reorganization of the farms 2. organization of the farmers for cooperative work both in the production and marketing field. 3. Measures to increase animal yields and minimize the losses of animal 4. An efficient agricultural extension service 5. Providing sufficient operating capital to farmers with suitable terms,-296- 5. Government Support for sheep products specially in the regions most needed. 6. And finally development of agricultural industry and handcraft in the region.,wV*^
Benzer Tezler
- Van ili Çatak ilçesinde bulunan yabani buttumların (Pistacia khinjuk) anaçlık özelliklerinin değerlendirilmesi
Assessment of rootstock characteristics of wild buttum of (Pistacia khinjuk) in the Catak district of van province
ESRA GÜRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatSelçuk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET EŞİTKEN
- Van ili Çatak ilçesinde yetiştirilen alabalıklarda (Oncorhynchus mykiss) bazı antioksidanlar ve yağ asitleri düzeylerinin mevsimsel değişiminin incelenmesi
The investigation of the seasonal changes in the some antioxidant and fatty acid levels of rainbow trouts (Oncorhynchus mykiss) breeded in Çatak district of Van country
ASLI ÇİLİNGİR YELTEKİN
- Van ili Çatak ilçesi yerel bal arısı (Apis Mellifera L.) populasyonlarının gezgin bal arısı populasyonları ile bazı morfolojik özellikler bakımından karşılaştırılması
Comparison of local honey bee of Van-Çatak with mobile honey bees in terms of some morphological characteristics
SABRİYE ŞEYMA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ ERKAN
- Van ili Çatak cevizi üretim maliyeti ve pazarlaması üzerine bir çalışma
A study on production cost and marketing of Çatak walnut in Van province
YASİN AĞAÇ
- Turistik ürün olma yolunda Van otlu peyniri
Van herby cheese on the way of becoming a touristic product
ÖZLEM DEMİRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TurizmVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE CİHANGİR