Türkiye'nin modernleşme sürecinde muhalif aydının romanlarda temsili
The representation of contrarian intelligentsia during modernization of Turkey in novels
- Tez No: 280238
- Danışmanlar: PROF. DR. NİLGÜN GÜRKAN PAZARCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
Türkiye'nin modernleşme süreci, Osmanlı döneminde askeri alanda yaşanan yenilgilerin bir sonucu olarak ortaya çıkmış; ardından askeri/siyasi merkezileşme ve eğitim reformları gündeme gelmiştir. Buna göre modernleşme çabaları Cumhuriyet dönemine kadar aslen siyasi/idari/askeri planda gerçekleşmiştir. Dolayısıyla Osmanlı modernleşmesinin en önemli özelliklerinden biri yönetici elitin önderliğinde, merkezden çevreye doğru gelişen çizgisel bir yapı sergilemiş olmasıdır. Bu bağlamda önemli olan bir diğer unsur modernleşme politikalarına bağlı olarak, ulema sınıfından farklı yeni bir aydın tipinin ortaya çıkmış olmasıdır. Temel amacı devleti kurtarmak, onun devamlılığını sağlamak ve modernitenin temel ilkelerini yaymak olan bu yeni aydın tipinin en önemli özelliği devlet örgütlenmesinin içinde çoğu zaman bir memur gibi işlev görmesidir.Cumhuriyet dönemine bakıldığında ise düzen ve ilerleme ilkesinden hareketle topyekün modernleşme anlayışının benimsendiği görülmektedir. Ancak bu dönemde de tıpkı, Osmanlı olduğu gibi, modernleşme devlet eliyle gerçekleştirilmiş ve aydınlar sürecin önemli bir parçası olmuşlardır. Nitekim bazı farklılıklar olmakla birlikte, Cumhuriyet döneminde de aydınlar geçmişteki birçok özelliklerini ve misyonlarını devam ettirmişlerdir.Bu misyon ve işlevler ise Osmanlı/Türk aydının muhalif kimliğini önemli ölçüde belirlemiştir. Nitekim devletten özerk ve bağımsız bir yapı sergilemesi öngörülen aydın çevrelerin, memur/bürokrat kimlikleriyle toplumsal - siyasal arenada yer almaları, onların ?muhalif? kimliğini saptayan mühim bir faktör olmuştur. Türkiye'nin modernleşme sürecine koşut olarak aydınların toplumsal ve siyasal işlevleri de belli oranlarda dönüşümler ve farklılıklar göstermiştir. Diğer taraftan Türkiye'nin geçirmiş olduğu dönüşüm süreci ve aydınların bu süreçte oynadığı rol, ilk ortaya çıktığından beri Osmanlı/Türk romanına çeşitli şekillerde konu olmuştur.Buradan hareketle çalışmada, Osmanlı/Türk aydının ?muhalif? tavrının hangi koşullarda oluştuğu, toplumsal-siyasal eleştirilerinin hangi konular etrafında yoğunlaştığı, ?muhalif? kimliğinin nasıl bir görünüm sergilediği ve bunların toplumsal/siyasal gelişmelerle birlikte nasıl bir dönüşüm gösterdiğini romanlardaki imgeler aracılığıyla ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde farklı dönemlerde ve farklı ideolojik eğimlerle yazılmış romanlar incelenmiş ve çalışmanın amacına uygun olanlar belirlenmiştir. Örnek olarak seçilen romanlarda elde edilen veriler ise belli kategoriler altında analiz edilmiştir.Yapılan analizler sonucunda eserlerde temsil edilen aydınların, Osmanlı/Türk aydınının ?kurtarıcı?, ?kurucu?, ?bürokrat/yönetici? gibi birçok özelliğini taşıdıkları ve bu özelliklerin ?muhalif? kimliğini belirleyen önemli bir unsur olarak ortaya çıktığı görülmüştür. Nitekim temel modernlik anlatısının değişimiyle birlikte ?muhalif? tavır alışlarda bulunan ve bu noktada çeşitli dönüşümler gösteren Osmanlı/Türk aydınının, özellikle `80'li yıllara kadar çalışmada tanımlanan anlamıyla ?muhalif aydın? olarak ifade etmenin doğru bir yaklaşım olamayacağı kanaatine varılmıştır.Anahtar Sözcükler1)Modernleşme2)Türkiye'de Modernleşme3)Türkiye'de Roman4)Entelektüel5)Türkiye'de ?muhalif? entelektüel/ aydın
Özet (Çeviri)
Modernization of Turkey began as a consequence of military defeats during the Ottoman period; afterwards, military/political centralization and education reforms were brought to agenda. Accordingly, until the Republican period, modernization efforts were primarily actualized in political/administrative/military domains. Hence, one of the most important features of Ottoman modernization was the fact that it portrayed a linear structure growing outwards from the centre with the leadership of the ruling elite. Another important constituent in this context is that a new type of intelligentsia different to ulama class emerged depending upon the modernization politics. The most important feature of this new type of intelligentsia ? whose members' primary aim was to save the state, to ensure its continuity, and to disseminate the basic principles of modernity ? was most of the time to function as a civil servant in state organization.When the Republican Era is considered; however, the idea of mass modernization was adopted with respect to order and progression principles. Nevertheless, also during this period, just as it was during the Ottoman era; modernization was actualized by the state, and the intelligentsia became an important part. Even though there were some differences, intelligentsia maintained their past qualities and missions during the Republican era.These missions and functions greatly defined the contrarian identity of the Ottoman/Turk intelligentsia. As a matter of fact, the fact that these members of the intelligentsia who were foreseen to portray an autonomous and independent structure were in the social - political arena with their social servant/bureaucrat identities played an important role establishing their contrarian identity. Parallel to Turkey's modernization process, social and political functions of intelligentsia also exhibited transformations and differences to some extent. On the other hand, Turkey's transformation period and role of intelligentsia during this process has been a subject matter to the Ottoman/Turk novel in various ways from the very first time it appeared.From this point of view, in the study, through the images in the novels, it has been aimed to put forth under which circumstances the contrarian attitude of Ottoman/Turk intelligentsia formed, around which topics the social/political criticisms centred, what kind of image the `contrarian? identity had and how all these issues underwent changes together with the social/political developments. In accordance with this purpose, novels which were written in different time periods and with different ideologies were examined, and the ones which match the aim of the study were determined. The data collected from the chosen sample novels were analyzed under certain categories.As a result of the analysis, it has been seen that the intelligentsia represented in the works have the features of Ottoman/Turk intelligentsia such as `saviour?, `founder?, `bureaucrat/ruler,? and these properties are important elements which determine the `contrarian? identity. Thus, it has been concluded that it cannot be a right approach to define the Ottoman/Turkish intelligentsia, who attitudinized `contrarian? behaviour and displayed various transformations with the change of basic modernity narrative, as `contrarian intelligentsia? with its definition in the study, especially till the 80s.Key Words1) Modernization2) Modernization in Turkey3) Novel in Turkey4) Intellectual
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Türkiye'sinde laiklik tartışmaları çerçevesinde belirlenen modernist ve postmodernist temalar: Kemalist ideoloji ve radikal İslamcı ideoloji üzerinde bir inceleme
Modernist and postmodernist themes determined under the frame of secularism debates in the republic's Turkey: A Research on the Kemalist ideology and radical Islamic ideology
OYA YAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiSiyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT KÖKER
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ
- Siyasî ve toplumsal değişimler doğrultusunda İran'da din adamlarının rolü ve etkisi(1925-1979)
The role and influence of the clergy vis-a-vis political and social changes in Iran (1925-1979)
NURBANU BULGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Siyasal BilimlerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE SOSAR
- II. Dünya Savaşı sonrası Türkiye'de kültürel değişimlere yol açan iç ve dış etkenler
Domestic and foreign affects course cultural changes after World War II in Turkey
ESMA TORUN
- 1876 Kanun-i Esasisinin düşünsel kaynakları ve Türk Anayasa tarihindeki yeri
Intellectual sources of the 1876 Law and its place in Turkish Constitutional history
BURAK ANIL KÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS DOĞAN