Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren geleneksel eğitim kurumları(Medreseler) üzerine bir araştırma (Batman, Diyarbakır ve Siirt örneği)
Traditional education institutions (Madrasah) which are active in the South East of Turkey (examples of Batman Diyarbakir and Siirt)
- Tez No: 285894
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNDÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Sosyoloji, Education and Training, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Geleneksel Eğitim Kurumları, Medreseler, Geleneğin Devamı, Eğitim, Modernleşme, Muhafazakârlık, Traditional Education Institution, Continuance of Tradition, Culturalism, Education, Modernization, Conservatism
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bölümü
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Türk toplumunun eğitim tarihine bakıldığında farklı eğitim kurumlarının yer aldığı görülür. Bunlar arasında en önemlilerinden biri, tarihi İslamiyet'in ilk dönemlerine kadar uzanan medreselerdir. Selçuklu ve Osmanlı devletlerinin de geliştirdiği bu kurumlar, dönemlerinin temel eğitim kurumları olmuştur. Osmanlı devletinin farklı kurumlarında XVI. yüzyıldan itibaren başlayan aksaklıklar medreseleri de etkilemiştir. XIX. yüzyıla gelindiğinde medreseleri ıslah çalışmalarına girişilmiş fakat istenilen başarı yakalanamamıştır. Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte de medreseler bütünüyle kapatılmıştır.Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile kapatılan medreseler, sosyolojik bir gerçek olarak varlıklarını bir şekilde sürdürmüştür. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra özellikle dini bilgi aktarımına mesafeli yaklaşım, halkın farklı şekillerde bu ihtiyacını karşılama yoluna gitmesine sebep olmuştur. Bu sebeple, kapatılan medreseler geleneksel dini bilgi aktarımına devam etmiştir. Bu uygulama özellikle merkeze uzak bölgelerde daha canlı şekilde varlık göstermiştir. Dolayısıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki medreseler diğer bölgelere göre hayatlarını daha belirgin şekilde devam ettirmiştir. Bu devamlılıkta devletin görmezden gelmesinin etkisi olduğu kadar halkın ve medrese gönüllülerinin yoğun çabaları da etkilidir.Bu araştırma Batman, Diyarbakır ve Siirt'te bu güne kadar bir şekilde faaliyetini devam ettiren geleneksel eğitim kurumlarından medreseler üzerine yapılan bir çalışmadır. Yapılan kaynak taramalarından edinilenlere göre, söz konusu kurumlar üzerine derinlemesine bir araştırmanın yapılmadığı görülmüştür. Dolayısıyla bölgede varlık gösteren bu eğitim kurumları üzerine yapılacak bir, araştırma eğitim faaliyetleri açısından önem taşımaktadır. Bu amaçla örneklem bölgesinde 23 medrese, öncelikle fiziksel özellikleri bakımından incelenmiştir. Bu inceleme öncelikle kaynak tarama, doğal ve katılımcı gözlem ve medrese eğiticileri ile yapılan mülakatlarla yapılmıştır. Medrese eğiticileri ve öğrencilerle yapılan görüşmeler kayıt altına alınmış ve veriler birbiriyle karşılaştırılarak raporlaştırılmıştır.Medreseler, kuruldukları çevrede yaşayan insanların desteği sonucu kurulmuştur. Bu kurumların idaresini `seyda' denilen müderrisler yapmaktadır. Öğrenciler genellikle ilköğretimi bitirdikten sonra seydalara başvurup medrese eğitimine yatılı olarak alınmaktadır. Medreselerin yemek ve temizlik işleri çoğunlukla öğrenciler tarafından yapılmaktadır. Bu kurumlara halk tarafından yapılan yardımlar medresenin ihtiyaçlarını asgari düzeyde karşılayacak miktardadır. Özellikle köylerde bulunan bazı medreseler ekonomik sıkıntı yaşamaktadır.Medrese programlarında şer'i ilimler (fıkıh, hadis, kelam, tefsir, siyer) ve alet (dil öğretimi) ilimleri mevcuttur. Yapılan gözlem ve incelemelerden elde edilen sonuçlara göre bu eğitim kurumlarında, Osmanlı dönemi medreselerinde okutulan dersler büyük ölçüde okutulmaya devam edilmektedir. Bireysel öğretimi esas alan medreselerde ezber, müzakere ve kubaşık öğrenme en çok başvurulan öğrenme yöntemlerindendir. Üzerinde araştırma yapılan medreselerden iki tanesi yazılı eğitim programına sahiptir. Sınıf geçme sistemi yerine ders geçmenin ölçüt alındığı medreselerde öğrenciler ortalama yedi yıllık bir eğitimden sonra mezun olmaktadır. İcazet geleneği bu kurumlarda devam etmektedir. Düzenlenen icazet töreninden sonra öğrencilere diploma verilmektedir. Buralardan mezun olanlar aynı zamanda açık öğretim imkânlarından da faydalanıp farklı görevlere gelebilmektedir.Medreselerin bazıları resmi Kur'an kursu, yatılı Kur'an kursu ve dernek kimliği altında eğitim verilmektedir. Bazıları da ders veren hocanın ismiyle bilinmektedir. Toplumun yaşadığı sosyal sorunlara karşı ilgili olan medrese hocaları ve halk arasında sıkı bir ilişkinin ve iletişimin olduğu gözlenmiştir. Bunun sonucu olarak medreseler bu güne kadar faaliyetlerini sürdürmüştür.
Özet (Çeviri)
When we search Turkish education history we can see different education foundations. One of the most important foundation of them is madrasahs which are origin go back to the first stage of Islam. Madrasahs which had been developed by Seljuk?s and Ottoman Empires had been the basic education foundation of that era. Beginning from XVIth century defects of different foundations of Ottoman effected madrasahs too. In XIXth century there had been reform attempts of madrasahs but the aimed success couldn?t have been caught out. Madrasahs closed after founding Turkish republic.Madrasahs which had closed with law of Tevhid-i Tedrisat prolonged their being one way or another as a social actuality. After establishment of Turkish republic especially hands off attitude caused public to transfer the religious information to prevent this need by different forms. For this reason madrasahs which closed continued to transfer traditional religious information. This practice had applied more especially far regions. So Madrasahs which are in the east and south east of Turkey continued their being more clearly than other regions. The reasons of this existence were both the impacts connivance of the state and volunteers of madrasahs and intensive efforts of puplic.This research has been about on one of traditional education institutions (madrasahs) which continued their being until today in Batman, Diyarbakır and Siirt. According to research of basis there wasn?t seen any research on these institutions. So researchs, about on educational institutions which are being in this region are important for education activities. For this aim 23 madrasahs have examined in the sampling area especially in physical characteristics. This research has done with firstly research of basis, interviews from madrasah?s educators natural and participative observation. Interviews with madrasah?s educators and madrasah?s students have been recorded and datas have been compared to each other and had been written as a report.Madrasahs were founded by supporting of people who lives arround them. This institutions was administrated by Madrasah teachers which named Seyda. Students ussually apply to madrasah teachers to be accepted as internal student. The errands in madrasahs such as cleaning and cooking are usually. Financial aid which come from puplic to this institutions is enough as minimal to supply madrasahs?s needs. Especially madrasahs which are in villages have economic problems.There are religious instructions (canon law, hadith, İslamic theloghy, commenting on the quran) and grammatical lessons in curriculum of madrasahs. As a result of observations and analysis, textbooks of Ottoman madrasahs which involved religious informations mainly same and are used in this institutions. Based on İndividual training on these institutions and dealings, memorization, Cooperative leraning are the most applied methods of leraning. Two of Madrasahs which have been analyzed have written curriculum. Students don?t go up the spout regularly. Criteria of passing grade is to finnish books. Students graduate after 7 years education. Tradition of giving madrasa diplama goes on. After ceremony of icazet diplomas are given to students. Madrasah students registered to open university at the same time so they can have different jobs.Some of madrasahs are educating on the names of Koran course, boarding Koran course and association. Some of them are known as the name of madrasah teacher. There is a strong communication between puplic and Madrasah teachers who are concerned with social questions which society have. As result of this madrasahs have been active so far.
Benzer Tezler
- Kadın odaklı STK'ların kadın istihdamı ve girişimciliği ile ilişkisi: Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu illeri örnekleri
The relation of women oriented NGO's on women employment and entrepreneurship: Case of Mediterranean and Southeast Anatolia provinces
SELİN ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Kamu YönetimiAdıyaman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE KEF
- Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren tarım danışmanlarının iş memnuniyetlerinin tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi
Evaluation job satisfaction of agricultural advisors working in Southeastern Anatolia region in terms of agricultural extension
CEVAHİR KAYNAKÇI
- Örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm ilişkisi: Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma
The relationship between organizational commitment and organizational cynicism: A research on four and five star hotels' employees in the Southeastern Region of Anatolia, Turkey
MELİH AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TurizmMersin ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜRKAN AKDAĞ
- Is internal displacement a burden on women's human capital accumulation? Evidence from Turkey
Ülke içinde yerinden edilme kadınların beşeri sermaye birikimi üzerinde bir yük müdür? Türkiye'den kanıtlar
FATMA SILA ERİKCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAZİYE PELİN AKYOL
- Turizm sektöründe fiyatlandırma stratejilerinin incelenmesi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi örneği
The investigation of pricing strategies: Example of Southeastern Anatolia Region
MURAT KARAHAN
Doktora
Türkçe
2014
TurizmAkdeniz ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN İNAL