Osmanlı öncesi Anadolu kalelerinde kapılar
The gates in the pre-Ottoman Anatolia castles
- Tez No: 286019
- Danışmanlar: PROF. DR. M. BAHA TANMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1067
Özet
Osmanlı Öncesi Anadolu Kalelerinde KapılarKale, stratejik bir yeri, yerleşimi veya bir geçidi korumak ve bu amaçla da gerekli askeri kuvveti barındırmak üzere inşa edilmiş bir savunma yapısıdır. Tarih öncesi dönemlerden başlayarak insanoğlunun dıştan gelebilecek tehlikelerden korunma ihtiyacı, temel bir gereksinim olarak kendini belli etmiştir. Bu gereksinim çok erken tarihlerden başlayarak askeri mimarinin, savunma ve kuşatma teknikleriyle araçlarının ortaya çıkmasını ve gelişmesini sağlamıştır.Coğrafi konumu, ticari ve stratejik önemi gibi sebepler nedeniyle Anadolu pek çok konuda yüzyıllar boyunca bir geçit görevi üstlenmiştir. Bu durum kale mimarisi için de geçerlidir. Haçlı Seferleri'nin olumsuz taraflarının yoğunluğu arasında, bu seferlerin Doğu-Batı kültürleri arasındaki iletişime katkıda bulunmuş olduğunu, olumlu bir durum olarak ifade edebilir ve bunun somut izlerini kalelerde en iyi şekilde izleyebiliriz. Ortaçağ boyunca Anadolu coğrafyasında inşa edilen kaleler ve kalelere yapılan ilaveler farklı kültürlere aittir. Bunlar arasında Bizans, Selçuklu, Ermeni, Haçlı, Gürcü, Memluk, Eyyubi, çeşitli Türk beylikleri, Ceneviz, Zengi, Akkoyunlu ve Karakoyunlu sayılabilir. Tüm bu kültürlere ait örneklerin varlığından hareketle Anadolu coğrafyasının Ortaçağ boyunca inşa edilmiş çok sayıda ve çeşitlilikte örnekleri ihtiva eden adeta bir ?kale müzesi? olduğunu söylemek aşırılık olmaz.Ortaçağ dönemi Anadolu kaleleri, Türkiye'de gereken ilgiyi pek görememiştir. Tezimizde cevaplandırmayı istediğimiz öncelikli sorulardan biri, Anadolu'daki Ortaçağ askeri mimarisinin çevre bölgelerle olan ilişkisi, bununla bağlantılı olarak ele alındığında bu dönem içerisindeki önemi ve konumudur. Tüm bu soruları, belirli bir süre ve ayrıca imkânlar dâhilinde aydınlatabilmek için konuya bölgesel bir sınırlandırma getirmek yerine, kalenin belirli bir mimari unsuru olan ve özel olarak planlanan kapıların mimarisi üzerinden giderek yukarıdaki sorulara daha geniş bir perspektiften cevap aranabileceğine karar kılınmış, her şeyden önce özgün ve çalışılmamış önemli bir konu olması sebebiyle yüzyıllara, coğrafyalara ve kültürlere göre farklılıklar gösterdiği anlaşılan kale mimarisinin önemli bir öğesi olan kale kapılarının Anadolu coğrafyasındaki Osmanlı öncesi döneme ait örnekleri detaylı bir şekilde incelenmiştir.Sonuç olarak tezimizin asıl amacı, Ortaçağ'a ait Anadolu kalelerinin kapıları için bir tipoloji önerisi getirebilmektir. Yaptığımız tipoloji denemesinin neticesinde ise Ortaçağ dünyası içerisinde, farklı bölgelerdeki ve kültürlerdeki kale kapılarıyla karşılaştırıldığında, Ortaçağ Anadolu askeri mimarisinin önemli bir parçası olan kale kapılarının yeri ve önemi belirlenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Gates in the Pre-Ottoman Anatolia CastlesCastles as defensive structures were built to accommodate necessary military force to protect, a strategic location, placement or a pass. Starting from prehistoric times, human beings need protection from dangers that may come from outside, has manifested itself as a basic requirement. This requirement dates from very early military architecture period and has provided with the emergence and development of defense and siege techniques.Because of geographical location, commercial and strategic importance of Anatolia made it to have served as a gateway in many areas for centuries. This situation also applies to the castle architecture. Despite the intense negative impact of crusades we can however express that it also contributed positively to the communication between the East and the West. We can see the solid traces of this in castles. Medieval castles and fortresses built along the Anatolian geography with their later additions belong to different cultures. Among these, Byzantine, Seljuk, Armenian, Crusader, Georgian, Mamluk, Ayyubid, and various Turkish principalities, Genoa, Zengid can be good examples of this subject. It is not going to be an exaggeration if we assess that medieval Anatolia was a kind of ?Castles Museum?.Medieval castles of Anatolia did not have the sufficient attention of the scholarly world. In this work what we mainly focused on is the relationship of Medieval Anatolian Castles with the neighboring provinces and in this respect to examine their situations and importance. In order to answer all these questions and enlighten the problems within certain period of time instead of limiting our subject we took into consideration the castle gates and in particular specially planned ones and through this we have decided to answer all the questions mentioned above. Castle gates are very original subject and not properly studied so far and they present different features according to their ages, cultures and locations. So those gates which belong to Pre-Ottoman Anatolia were studied in details in this work.The main aim of this thesis is to present a sort of typology for the gates of Medieval Anatolian castles and we tried to determine significance of the castle gates in different regions and cultures in the world of the Middle Ages in comparison with the castle gates of the medieval military architecture in Anatolia as those gates important parts of castle buildings.
Benzer Tezler
- Osmanlı-Rus ve İran üçgeninde Ahıska bölgesi - 1829 Edirne Andlaşması öncesi
Meskheti (Ahiska) region in the Ottoman Empire, Russian and Iran triangle -before 1829 the treaty of adrianople
DERYA İDİKURT
Doktora
Türkçe
2021
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ BUYAR
- Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'ne göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki bazı kaleler ve diğer kaynaklarla mukayeseli incelenmesi
According to Evliya Çelebi travels in eastern and southeast Anatolia comparative analysis of some castles and other sources
SİBEL KÜÇÜKTAĞ
- 190 numaralı Mühimme Defteri'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi(s. 98-198)
The transcription and assessment of the Mühimme Register Number 190(page: 98-198)
ERBUĞ ERÇELEBİ
- Osmanlı öncesi Anadolu Türk mimarisinde kullanılan istiridye motifi
Oyster motif used in architecture in the pre-Ottoman Turkish-Anatolian period
BİRCAN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL AKDENİZ