Aktopraklık verileri ışığında Doğu ve Güney Marmara'da Fikirtepe çanak çömleğinin gelişim süreci
Development of the Fikirtepe pottery with the light on the evidences of Aktopraklik at Marmara
- Tez No: 287723
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NECMİ KARUL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Prehistorya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
Yerleşik yaşama geçiş, tarım toplumlarının ortaya çıkışı ve dünyanın farklı coğrafyalarına yayılımı tarihöncesi arkelojisinin en çok tartışılan konuları arasında gelir. Tarım toplumlarının ortaya çıkışı kadar yayılım mekanizmaları açısından da Anadolu önemli bir coğrafyadır. Anadolu'da Neolitik döneme ilşkin en eski verilere Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu'da rastlanırken Batı Anadolu'da ilk tarımcı toplumların daha gelişkin ögelerle ortaya çıktığı gözlenir. Başka bir anlatım ile gerek Batı Anadolu'da gerekse Avrupa'da ilk tarımcı topluklara özgü ögelerin çoğunluğu öncelleri olmadan ortaya çıkar. Bunun nedenleri arasında, göç, kültürel alışveriş ve akültürasyon gibi unsurlar öne çıkar. Eldeki arkeolojik veriler bu yaklaşımlar ile ele alındığında farklı yerleşimlerde farklı modellerle karşılaşıldığı gibi çok doğrulu yaklaşımlarında gözardı edilemeyeceği anlaşılmaktadır.Gerek Neolitik toplumların yayılımı gerekse bu sürece uyum açısından Marmara Bölgesi farklı modellerin gözlenebildiği bir konuma sahiptir. 80 li yıllardan bu yana sürdürülen çalışmalar Marmara Bölgesi'ni Neolitik yaşam biçiminin Avrupa'ya yayılımı konusunda önemli bir geçiş yer olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bölgede tarımcı toplumların tanımlandığı en eski kültür olarak kabul edilen Fikirtepe Kültürü adını İstanbul'da aynı adlı semtteki kazı yerinden alır. Yerel toplulukların bu yeni yaşam biçimine uyumunu yansıtması açısında ünik bir yerleşim olan Fikirtepe, aynı zamanda daha sonra kazı çalışmaları yapılan yerleşmeler ile de paralellik göstermektedir. Yine de kazı yerlerinin azlığı gerek Fikirtepe Kültür ögeleri, gerekse kökenleri konusunda birçok soruyu beraberinde getirmektedir. 2004 yılından bu yana Bursa ili Aktopraklık Höyüğü'nde Fikrtepe Kültürü'nü yansıtan birçok veriye ulaşılmıştır. Aktopraklık'ta bu döneme ilişkin açığa çıkarılan dolgular Fikirtepe'nin kendisi ve Pendik, Ilıpınar ve Menteşe gibi kazı yerlerinden daha geniş bir alanı kaplamaktadır. Bu bakımdan çanak çömlek buluntularının çeşitlemesi, tabakalanma süreci içerisindeki gelişimi kadar kullanım alanlarına göre dağılımı da göreceli olarak daha rahat takip edilebilmektedir.Yukarıda özetlemeye çalıştığımız gibi, `Aktopraklık Verileri Işığında Güney Marmara'da Fikirtepe Çanak Çömleğinin Gelişim Süreci' başlığı altında, Edebiyat Fakültesi Prehistorya Anabilim Dalı'nda yapılması öngörülen yüksek lisans tezi Aktopraklık yerleşmesindeki Fikirtepe Kültürünü yansıtan çanak çömlek buluntularından yola çıkarak bu kültürün Güney Maramara bölgesindeki yerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu soruna yönelik çıkarsamalar bölgenin tarihöncesinin anlaşılmasına katkı sağlayacağı kadar Avrupa'ya yılımı konusunda da önemli sonuçlara ulaşılacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Apperaing and the extantion in different geographical areas of the first farmers is one of the most discussed subject of the prehistorical archaeology. Anatolia has a critically geography for the spreading mechanism of the first farmers as the appearing of this phenomenon. While the earliest datums of the Neolithic are known from the Southeast and the Middle Anatolia, appearing of the first farming cultures are being seen with the more developed components at the Western Anatolia. In other words; most of the previous elements of the first developed comminities of the Western Anatolia and Europe appear without their predecessors, and migration, culturel exchanges and acculturation are seen as components. When the current archaeological evidences are considered with these aspects; it is understood that aspects within more input can not be denied as the different models are seen at the different settlements.Marmara Region has a location, from the point of view of spreading of the Neolithic comminities and in accord of this progression, where the different models can be seen. Continued investigations till 80?s proved that the Marmara Region is the important transion for spreading of the Neolithic lifestyle to Europe. Fikirtepe Culture which is received as the earliest culture that definition of the comminities of farmers at this region is named by the excavation located the town with the same name. It is an unique settlement for adaptation of the local communities on new lifestyle and it has a similar development with the later excavations. But the lack of the number of excavations caused questions about the components and origins of the Fikirtepe Culture. Till 2004, many datums which were reached at Aktopraklık in Bursa, reflected Fikirtepe Culture. Relative deposits with this culture at Aktopraklık, spread over larger areas than the settlements as Fikirtepe itself and Pendik, Ilıpınar and Menteşe. According to this point, development in the progression of levelling and dispension of the using areas of the pottery finds varity, relatively, can be followed easier.As trying to summarize; anticipating to study of the M.A. thesis under the title of ?Development Of The Fikirtepe Pottery With The Light On The Evidences Of Aktopraklık At Marmara? at Faculty of Arts Headdepartment of Prehistory, is aiming to define the Fikirtepe Culture at Southern Marmara by the pottery finds from Aktopraklık Settlement which reflects this culture. The inference depends on this problem is thought that it does not only contribute to understand the prehistory of the region and also gives the important results about the spreading to Europe.
Benzer Tezler
- Kuzeybatı Anadolu'da İlk ve Orta Kalkolitik Çağ geçiş dönemi mimarisi
Early and Middle Chalcolithic Age Transition Period architecture in Northwestern Anatolia
BULUT ÜNSAL
- Aktopraklık verileri ışığında Kuzeybatı Anadolu'da Son Neolitik İlk Kalkolitik geçiş sorunu
The transition problem of late neolithic and Early Chalcolithic in Northwestern Anatolia under the Light of Aktopraklik data's
ORKUN HAMZA KAYCİ
- Arkeolojik veriler ışığında Bursa kentinin kuruluşunun araştırılması
Investigation of the founding Bursa in the light of archaeological data
MUHAMMET YAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiKapadokya ÜniversitesiKent, Çevre ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUŞEN KELEŞ
- Kuzeybatı Anadolu'da ı̇lk kalkolı̇tı̇k dönem sonunda yaşanan değı̇şı̇m: Aktopraklık yuvarlak planlı yapılar evresı̇ çanak çömleğı̇
The changing at the end of the early chalcolithic period in Northwestern Anatolia: The pottery of aktopraklik circular dwelling settlement phase
CANAY ALPAGUT
- Kuzeybatı Anadolu'da Neolitik Dönem geçim ekonomisinde hayvanların ve hayvansal ürünlerin yeri
The context of animals and animal products in Neolithic Period subsistance economy in Northwestern Anatolia
BAHAR İZDAL ÇAYDAN