Geri Dön

Fiziksel ve mekansal çevrenin çocuk davranışına ve gelişimine etkileri. Çocuk için oluşturulacak çevrelerde tasarım verilerinin saptaması

Başlık çevirisi mevcut değil.

PDF İndir

  1. Tez No: 28977
  2. Yazar: HİKMET SİVRİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET EYÜCE
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1993
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 290

Özet

ÖZET Endüstrileşme ve onun sonucu olan kentleşmenin neden olduğu sosyo-ekonomik ve politik değişimler, tıpkı tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de fiziksel ve sosyo-kültürel çevrelerde etkilerini göstermiştir. Türkiye'de 1950'lerden beri giderek artan kırdan kente göçün, bir başka deyişle kentleşmenin ana nedenleri arasında teknolojinin tarıma girmesi, kentsel alanların ekonomik ve sosyal olanaklar sunması, iletişim ve ulaşımın gelişmesi sayılabilir. Kent, bu süreç içinde yapay bir çekicilik kazanmış, kırsal alanlar itici hale gelmiş ve kentlerde aşın nüfus yığılmaları oluşmuştur. Kentlerdeki nüfus artışına paralel konut ve kentsel hizmetler gereksinimi de çoğalmış ve sonuçta büyük boyutlara ulaşmıştır. Bu soruna bulunan iki çözümden, ilki plansız olarak kendiliğinden oluşan gecekondu bölgeleri, diğeri ise bir program çerçevesinde gerçekleştirilen toplu konut alanlarıdır. Toplu konut, bu araştırmanın başlıca inceleme konusu olarak ele alınmıştır. Son 30-35 yılın politik, ekonomik ve sosyal ortamında en güncel sorunlardan biri olarak yerini alan toplu konut yapımı önemini hala korumaktadır. Bugüne kadar, birçok yönden tartışılıp değerlendirilen toplu konut olgusu, ne yazık ki, çocuk kullansa açısından çok az çalışmaya konu olmuştur. Soruna gelişmiş ülkelerde genellikle toplumsal çözümlerle yaklaşılmaktadır, iyi planlanmış uygulamalarda çocuklara konut içinde ve dışında gereksinim duydukları hizmetler götürülmektedir. Günümüzde, ailelerin çocuğa verdiği önem ve değer gözönüne alınırsa, bu konunun toplumsal, psikolojik ve hatta pedagojik boyutlarının yanısıra, çocukların mekansal gereksinmelerinin ve isteklerinin de belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada Türkiye'de toplu konut uygulamalarındaki çocuk kullanıcının sorunlarını ve beklentilerini, İzmir kenti özelinde; farklı üç toplu konut yerleşmesindeki çocukların ve annelerinin görüşleri de alınarak incelemek amaçlanmıştır. Bu çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde problem tanımlanmakta ve çalışmanın amacı, çalışmanın varsayımları ve çalışmanın yöntemi ele alınarak araştırmanın kuramsal çerçevesi çizilmektedir.Ill İkinci bölümde, kentleşme ile toplumsal değişme arasındaki ilişkiler, Türkiye'deki kentsel aile yapısı, Türkiye'de çocuğa verilen değerin değişimi, dünya ve ülke düzeyinde toplu konut ve toplu konutların özellikleri incelenerek araştırmanın temel kavramları tanıtılmaktadır. Endüstri devrimi dünyayı hızla değiştirirken fiziksel yapısını da etkilemiştir. Bu görünür değişimlerin yanısıra, gözle görülmeyen fakat toplum yaşamını temelden etkileyen değişimler de olmuştur. Endüstrileşme, kentleşme, kentlere göç, ülkelerarası göç kültürel ve sosyal kurumları değişime uğratmıştır. Değişen toplumsal yapı aile yapısını da etkilemiştir. Geleneksel aile yapısı çözülmeye başlamış, ana-baba ve çocuklardan oluşan çekirdek aile sayısı artmıştır. Bir yandan endüstrileşme ve tarımın makineleşmesi, bir yandan kırsa! kesimdeki nüfus patlaması, özellikle 1950'lerden bu yana kırsal bölgelerden kentlere doğru hızlı bir göçe yol açmış, dengesiz bir kentleşme doğurmuş ve bunun sonucu olarak konut yetersizliği ve gecekondu sorunu ön plana çıkmıştır. Kentlerde yaşayan nüfus içinde genç nüfus egemendir. Türkiye nüfusunun büyük bir oranını da genç nüfus oluşturduğuna göre çalışma çocuklar üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde 6-12 yaş çocuğunun gelişimi, gelişim özellikleri incelenmekte, çocuğun çevresi-aile-arkadaş ile olan ilişkilerini saptayan bulgular üzerinde durulmakta, çocuğun gelişiminde ve eğitiminde önemli bir yeri olan oyun kavramı tanıtılmaktadır. Çocuğun yaşamında en etkili sosyalleştirme kurumu ailesidir. Aile, çocuğun ilk sosyal deneyimlerini edindiği yerdir. Çocuğun yetiştiği ailenin genişliği, sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi, onun ilk sosyal deneyimlerini, dolayısıyla duygusal ve toplumsal gelişmesini etkileyecektir. Ailenin yapısı toplumdan topluma değiştiği gibi aynı topium içinde de farklılaşabilmektedir. Ailenin sosyai çevresinin çeşitliliği çocuğun bilişsel ve sosyal gelişimine etkilidir. Kişilik oluşumu ve yapılanmasında temelin çocukluk döneminde atıldığı tezi geçerliliğini korumaktadır, iyi bir ortamda yetişen çocuğun başarılı ve uyumiu bir birey olarak topluma katılma olasılığı çok fazladır. Özellikle 0-6 yaş dönemi çocuğun gelişiminin hızla ilerlediği kritik yıllardır. Bu yıllarda oluşmaya başlayan beden sağlığı ve kişilik yapısının ileri yaşlarda yön değiştirmesinden daha çok aynı yönde gelişmesi olasılığı daha çoktur. Uzun yıllara dayanan araştırmalarda çocukluk yıllarında kazanılan davranışların büyük bir kısmının yetişkinlikte, bireyin kişilik yapısını, davranışlarını, utanç ve değer yargılarını biçimlendirdiği doğrulanmıştır.IV Dördüncü bölümde ise kentte yaşayan insanların özellikle de 6-12 yaş grubundaki çocukların davranış modelleri, ilişkin oldukları çevrelerle birlikte ele alınmaktadır. Bu bölümde, çocuğun içinde yaşadığı aile ortamından kent yaşamına kadar ilişkileri tartışılarak çocuk-fiziksel çevre ilişkisi değerlendirilmektedir. Çevre-davranış çalışmaları, fiziksel çevre ve insan sistemleri üzerinde odaklanmakta, hem çevre hem insan faktörünü içermektedir. Bu alana giren çalışmalar, çevre-davranış, çevre psikolojisi, mimari psikoloji, ekolojik psikoloji, sosyal psikoloji, sosyal ekoloji, çevresel sosyoloji, çevresel algı başlıkları altında ele alınmaktadır. Çocuk-fiziksel çevre ilişkileriyle ilgili çalışmalar ise genellikle çocuk gelişimi, okul öncesi eğitim kurumları, okullar, açık oyun alanları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çocuklara yönelik birçok çalışma, konut yakın çevresindeki açık mekanları yoğun olarak ele almış, konut birimindeki ve konut bloğundaki çocukların mekansal gereksinmeleri ise ne yazık ki çok az çalışmada tartışılmıştır. Beşinci bölümde, varolan mekansal nitelikler, olması gereken mekansal nitelikler doğrultusunda çeşitli ülkelerden örnekler incelenmiştir. Altıncı bölümde ise bu nitelikler, seçilen toplu konut alanlarında irdelenmiştir. Seçilen toplu konut alanlarının özellikleri incelendikten sonra, farklı kentsel yerleşim bölgeleri arasındaki ilişkiler, benzerlikler ve farklılıklar saptanmıştır. Alan çalışması yazılı kaynaklar (arşiv taraması) açık görüşmeler, konuşmalar, anketler, ses ve görüntü kayıtlan ve grafik anlatım teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışma alanı olarak kentleşme sürecinde izmir'de oluşan farklı sosyo-ekonomik düzeyi temsil eden toplu konut yerleşmeleri seçilmiştir. Bu yerleşmeler Buca Evka 1 (Alt SED), Egekent 'Orta SED) ve Atakent (Üst SED) olarak belirlenmiştir. izmir'de yapılan çeşitli toplu konut uygulamalarındaki yaşantıların karşılaştırılmasından amaç; farklı sosyo-ekonomik düzeydeki konutların fiziksel koşullarını ve yaşam biçimlerini ortaya koymak; bu bölgelerde yaşayan ilkokul çağındaki çocukların sosyal ve psikolojik gelişmelerini yaşadıkları fiziksel çevrelerdeki mekan ilişkileri ile birlikte incelemektir. Sonuç bölümünde elde edilen bulguların değerlendirilmesi yapılmakta ve çıkan sonuçlar doğrultusunda birtakım önerilere yer verilmektedir.

Özet (Çeviri)

V SUMMARY Socio-economical and political changes which are the results of industrialization and its outcome urbanization, showed their effects on physical and soico-cultural environments in our country; just like the developed countries of the global world. The introduction of technology to agriculture, the socio-economic opportunities offerred by the city; the improvement in transportation and communication facilities may be considered among the basic reasons of the migration influx from rural areas to the urban settlements; in other words to the urbanization. During this process, cities witnessed an artificial attractiveness rural areas become unattractive to their inhabitants an extreme population accumulation emerged in the urban areas. The demand for housing and the related urban services has developed intandem with the population growth in cities and reached to immense dimensions. The first solution to the problem was the squatter settlements which eventuated extemporaneously without any planning; and the second was housing developments were to realize in line with pre determined programs. Housing is the main concern of this study. Being in the political and soico-economic agenda as one of the contemporary problems since 30-35 years, housing process is still considered as an important issue. Since nowadays, conceptual framework of housing process has been discussed and evaluated at numerous basis, unfortunately, a few study has pertained with children as the user of housing developments. In developed countries the approaches to the solution of the problem are usually from a social factors point of view. In some well planned implementations the services which children users need, for their indoor and outdoor activities, are accompanied. Regarding the emphasis and value which nowadays families give to their children, the spatial demands and inclinations of children should be defined besides social, psychological and even pedagogical dimensions of the problem. Therefore, in this study, it has been aimed to investigate the desires and problems of child users of housing in Turkey. Three different settlements in the city of izmir has been choosen. In these settlements both the opinions of the children and of their mothers have been inquaired.VI The study consists of seven chapters. The first chapter, of the study addresses itself to the definition of the problem and the elucidation of the scope of the study. Assumptions and the method utilized and also the theoretical framework of the study are worked out in the very same chapter. In the second chapter, the basic concepts of the study are defined by examining the relationship between the urbanization and social changes; the structure of Turkish family; the changing status of the child in Turkey; spatial feature of housing at national and international levels. The industrial revolution changed the world by an ever increasing speed and also affected its physical structure. Alongside the visible diversifications, the modifications have also occurred which have influenced social life profoundly. Besides industrialization, urbanization, migration influx from rural to urban areas and international migration changed social and cultural setup. The modified framework of the society affected family structures. Traditional family structure have deformed and the number of nuclear families consisting of the parents and children increased. On one hand the industrialization of the agriculture and the population explosion in the rural areas on the other have accelerated the migration influx towards cities. This has caused an unstable urbanization and highlightened the housing demand. Over and above the problem of squatter settlements has also emerged. The majority of the population in the cities are the youngsters. Besides, the number of young people in the population of Turkey is preponderant. Teherefore, this study focuses on children. In the third chapter of the study the physical growth of the children between the ages 6-12, the peculiarities this development are examined; the findings about the relationships between the cihid and his environment-family-friends are presented; the concept of play which plays an important role on child's growth and education is introduced. The most influencing social institution in a child's life is his family. The family is the first place a child experiences his first social experiences. The family size of the child and the socio-economic and cultural level of the family would effect his first social experiences andVI! his social-emotional development. The structure of the family differs from one society to another, but it may also differ in the same society. The richness of social environment of his family effects a child's cognitive and social development. The tenet which points out that the basis of the formation and development of the personality occurs during the cihldhood and is in the agenda. The possibility of joining the society as a contented individual for a child which grows in an appropriate environment is excessive. The period between the ages 0-6 are critical years during which the child devellops rapidly. The health and development of the personality which begin to evolve in these years hardly change and develop at the same direction. Studies carried out since many years proved that most of the behaviors acquired during childhood frame the structure of adult personality, habits, behavior, beliefs and values. The fourth chapter, examines the behavioral patterns and their related environments of chiidren, especially the ones between the ages 6-12. In this chapter, the relationships between the child and his physical environment from his house-life to urban experiences are evaluated. The environment-behavior studies focus on physical environments and human systems and comprise both of environment and of human factors. The studies of this field include environment-behavior, environmental psychology, architectural psychology, ecological psychology, social psychology, social ecology, environmental sociology, environmental perception studies. On the other hand, the studies concerning children-physical environment interaction are generally concentrated to the development of the child, pre-school education, schools, open-space (outdoor) playgrounds. Most of the studies pertaining to children have concentrated on surrounding open-spaces of their home environments; unfortunately, the spatial needs of the children in the housing blocks are rarely dealth with. The fifth chapter, introduces the examples from several countries besides pointing out the existing and possible spatial properties of them, in the sixth chapter, these pecularifies are examined in the selected housing settlements. After the presentation of the specialities of the selected areas, the inter-relations, similarities and dissimiliarities between different urban settlement reegions are exposed. The case-study is realized by using literature survey,VIİI open interviews, dialogues, questionarries, audio-visual records and graphical presentation techniques. The samples representing different socio-economic levels realized during the urbanization period in the City of Izmir are selected for the case study. These settlements are determined as Evka 1 (low SES), Egekent (Middle SES), and Atakent (High SES). The main purpose for the achieved comparison was to point out the dissimilarities of physical conditions and life styles of different housing settlements. This represents different socio-economic levels in Izmir and analyzes the social and psychological development of the primary school age living in these settlements. In the conclusion chapter, the findings are evaluated and some proposals are made in line with the results.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    467299

    İlkokul fiziksel çevresinin çocuğun mekansal algısına ve davranışına etkisi: Kağıthane örneği

    Effects of physical environment of primary school on children's spatial perception and behavior: The case of Kagithane

    AHMET TÜREL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELMİRA AYŞE GÜR

  2. Tez No

    310696

    İstanbul'da ?Çocuk dostu kent? için açık alanların planlama, tasarım ve yönetim ilkelerinin oluşturulması

    Establishing principles of planning, design and management of open spaces for a ?Child friendly city? in Istanbul

    OKŞAN TANDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİLGÜN ERGUN

  3. Tez No

    149105

    Okul öncesi eğitimde anaokulları ile mimarlık-içmimarlık tasarım ilkelerine genel bakış

    A general approach to architectural-interior design principles in preschool education with kindergartens

    GÜNEŞ ŞENOL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Güzel SanatlarMarmara Üniversitesi

    İç Mimarlık Ana Sanat Dalı

    PROF.DR. NURTEN UNANSAL

  4. Tez No

    496340

    Pediyatrik tedavi mekanlarını kullanan bireylerin mekansal algılarının bilişsel ve mekan dizimi yöntemleriyle irdelenmesi

    Analysis of perceptual processes of individuals using pediatric spaces by the methods of cognition and space syntax

    NEVŞET GÜL ÇANAKÇIOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALPER ÜNLÜ

  5. Tez No

    308376

    Okulöncesi eğitim mekânlarında fiziksel çevrenin çocuk gelişimine etkisi ve mekân oluşumunu etkileyen psiko-sosyal belirleyiciler

    Affects of the physical environment in the preschool education spaces over child development and psycho-social determinants effecting their spatial formation

    MERYEM YALÇIN

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    İç Mimari ve DekorasyonHacettepe Üniversitesi

    İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. M. HAKAN ERTEK

Geri Dön