Ekmeklik buğdayda kurağa toleranslı ve hassas genotiplerde bazı fizyolojik ve morfolojik parametreler kullanılarak kalıtım değerlerinin incelenmesi
Estimation of coefficient of heritabilities by using some physiological and morphological parameters in drought tolerant and sussectible bread wheat
- Tez No: 291242
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM SADE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: diallel melezleme, ekmeklik buğday, fizyoloji, kalıtım, kuraklığa tolerans, morfoloji, bread wheat, diallel cross, drought tolerance, heritability, morphology, physiology
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu çalışmada, Orta Anadolu ve Geçit Bölgesinin sulu ve kurak alanlar için geliştirilen 6 ekmeklik buğday genotipinin anaç olarak kullanıldığıdiallel melezleme proğramından elde edilen 15 F1 melezi sulu ve kuru şartlarda incelenmiştir.Çalışma sulu ve kuru şartlar olmak üzere iki farklı çevrede yürütülmüştür. Yapılan istatistiksel analizde hem kuru hem de sulu şartlarda önemli varyasyon tespit edilen bayrak yaprak klorofil içeriği, bayrak yaprak kül içeriği, üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu, başakta tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, tane verimi yanında sadece kuru şartlarda önemli çıkan bayrak yaprak yeşil kalma süresi; sadece sulu şartlarda önemli çıkan erken dönem toprak yüzeyini kapama ve yaprak alanı indeksi ile kurağa duyarlılık indeksi konularında kalıtım analizleri yapılarak genetik analizler yapılmıştır. Kuru şartlarda bayrak yaprak klorofil içeriği ve başakta tane sayısı kalıtımının eklemeli gen etkisinde olduğu; bayrak yaprak yeşil kalma süresi, bayrak yaprak kül içeriği, üst boğum uzunluğu, bitki boyu, 1000 tane ağırlığı ve tek bitki tane verimi kalıtımının eklemeli olmayan gen etkisinde olduğu belirlenmiştir. Sulu şartlarda bayrak yaprak klorofil içeriği, bayrak yaprak kül içeriği, üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu ve başakta tane sayısı özelliklerinin eklemeli gen etkisinde olduğu; erken dönemde toprak yüzeyini kapama, yaprak alanı indeksi, 1000 tane ağırlığı ve tek bitki tane veriminin eklemeli olmayan gen etkisinde olduğu ve kurağa duyarlılık indeksi kalıtımının ise eklemeli olmayan gen tesirinde kaldığı ortaya çıkmıştır.Araştırmada kullanılan anaçlar içerisinde kuru koşullarda, Konya 2002 çeşidi bayrak yaprak klorofil içeriği, bayrak yaprak yeşil kalma süresi, bayrak yaprak kül içeriği, 1000 tane ağırlığı ve tek bitki tane verimi; Ahmetağa çeşidi bayrak yaprak klorofil içeriği, bayrak yaprak kül içeriği ve başakta tane sayısı; YÇ 45 genotipi üst boğumarası uzunluğu, bitki boyu ve başakta tane sayısı; YÇ 52 genotipi üst boğum uzunluğu, bitki boyu ve 1000 tane ağırlığı yönüyle ıslah çalışmalarında kullanılabilecek anaç olarak belirlenmiştir. Sulu koşullarda, Konya 2002 çeşidi bayrak yaprak klorofil içeriği, bayrak yaprak kül içeriği, üst boğum uzunluğu ve bitki boyunun kısaltılması ve 1000 tane ağırlığı; Ahmetağa çeşidi üst boğumarası uzunluğu ve bitki boyunun kısaltılması ve başakta tane sayısı; YÇ 45 genotipi erken dönem toprak yüzeyini kapama, yaprak alanı indeksi, başakta tane sayısı ve tek bitki tane verimi; YÇ 52 genotipi erken dönem toprak yüzeyini kapama, yaprak alanı indeksi ve 1000 tane ağırlığı yönüyle ıslah çalışmalarında kullanılabilecek ebeveyn olarak kendini göstermiştir. Kurağa duyarlılık indeksi bakımından ise Konya 2002 çeşidinin ıslah çalışmalarında ebeveyn olarak kullanılabileceği görülmektedir.Araştırma sonucunda melezleme proğramında yer alan kombinasyon ve anaçların ülkesel buğday ıslah çalışmaları için bir potansiyel oluşturduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, six bread wheat genotypes, developed for The Central Anatolia and Transitional Zone, and 15 F1 genotypes, obtained from these genotypes, have been tested in dry and irrigated conditions. Statistical analysis showed that the chlorophyll content of flag leaf, ash content of flag leaf, peduncle lenght, plant height, grain number in the spike,1000 grain weight and grain yield were significant both in dry and irrigated conditions. Inheritance of duration of stay green of flag leaf which was only significant in dry conditions, cover of soil surface at early stage which was only significant in irrigated conditions, leaf area index and drought resistance index was studied. Flag leaf chlorophyll content and grain number per spike were affected by additive genes, but the traits such as the duration of stay green of flag leaf, flag leaf ash content, peduncle lenght, plant height, 1000 grain weight, and grain yield of single plants were influenced by non-additive genes. The characters such as the chlorophyll content of flag leaf, flag leaf ash content, the length of peduncle, plant height, grain number per spike were under the control of additive genes; whereas cover of soil surface at early stage and leaf area index, 1000 grain weight, grain yield of the single plant and drought resistance index were influenced by non-additive genes.At dry conditions, Konya-2002 variety might be used as parent in wheat breeding for flag leaf chlorophyll content, duration of stay green of flag leaf, flag leaf ash content, 1000 grain weight and single plant yield. The characteristics of Ahmetağa could also be used for flag leaf chlorophyll content, flag leaf ash content, the number of grain in the spike. Peduncle lenght, plant height and the numbers of grain in the spike of YC 45 might be assets in crossing. The last but not the least, peduncle lenght, plant height and 1000 grains weight of YC 52 could be used in breeding activities. In irrigated conditions, Konya -2002 might be used as parent for chlorophyll content of flag leaf, flag leaf ash content, peduncle lenght, 1000 grains weight and short plant height. Ahmetağa could be a promising parent for peduncle lenght, short plant height, the numbers of per spike. YÇ 45 was another good candidate to be used in crosses for cover of soil surface at early stage, leaf area index, the grain number per spike and single plant yield. YÇ 52 was noted as a possible parent for leaf area index, cover of soil surface at early stage and 1000 grain weight. Konya 2002 was also promising parent for drought resistance index in wheat breeding.It has been found out that parents and combinations used in this study has potential to be used in National Wheat Breeding Program.
Benzer Tezler
- Tokat, Amasya ve Çorum orijinli yerel ekmeklik buğday çeşitlerinin bazı tarımsal özellikler ve geç gelişme dönemlerindeki kuraklığa tolerans yönünden karakterizasyonu
Characterization of some agricultural traits and drought tolerance at late developmental stages in bread wheat landraces from Tokat, Amasya and Çorum provinces
KÜBRA ÖZDEMİR DİRİK
Doktora
Türkçe
2020
ZiraatTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ SAKİN
- Kimyasal mutagen uygulamalarının buğdayda bazı in vitro karakterler ve kuraklığa tolerans üzerine etkileri
Effects of chemical mutagenesis on in vitro parameters and drought tolerance of wheat
ARASH HOSSEIN POUR
- Ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) kurağa dayanıklılıkla ilişkili morfolojik ve fizyolojik özelliklerin saptanması üzerine araştırmalar
Researches on determination of morphological and physiological traits associated with drought resistance in bread wheat (Triticum aestivum L.)
ALPAY BALKAN
Doktora
Türkçe
2011
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL GENÇTAN
- Buğdayda (Triticum aestivum L. em Thell.) endosprem ve tane iriliğinin çimlenme ve fide özellikleri ile verim ve kalite unsurlarına etkisi
Effects of endosperm and seed size on germination and seedling characteristics withal yield and quality traits in wheat (Triticum aestivum L. em Thell.)
HAZIM SERKAN TENİKECİER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL GENÇTAN
- Cold, drought, and salt tolerance levels of some species and varieties of wheat (Triticum turgidium)
Bazı buğday (Triticum turgidium) tür ve çeşitlerinin soğuğa, kurağa ve tuza dayanım düzeyleri
DİDEM ASLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRET ZENCİRCİ