Bağımsız Türk sinemasında erkek egemen söylemin oluşturulması ve bakış: Bir çözümleme örneği 'Üç Maymun'
The formation of a dominant male discourse in independent Turkish cinema and the 'gaze': An analysis of 'Three Monkeys'
- Tez No: 291561
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERPİL KIREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo Televizyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
Bağımsız Sinema, geleneksel anlatı kalıpları ve bu kalıpların temsil ettiği ideolojik yapılanmanın karşısında duran; buna paralel olarak sinemanın üretim, dağıtım ve gösterim koşullarını bu yönde dönüştürme pratiği içinde olan bir sinema biçimidir. ?Kitlesel? ve ?Popüler? olanın karşısında duran bu pratik; hem ?kişisel?, hem de ?toplumsal? niteliği olan yeni bir sinema biçimine işaret eder. Bu yönüyle bağımsız sinema, ilerici bir söylem üretebilme olanağı yaratması bakımından önemli bir yerde durmaktadır. ?Bakış?, sinemada ?farkındalıkla, bilinçli olarak bakmak? anlamına gelen ve gitgide önem kazanan bir olgudur. Dünyada ve ülkemizde birçok sinema filminde bakış düzenlemelerinin, cinsiyetle ilişkili olduğu ve erkek egemen söyleme bağlı yapılandırıldığını görmek olasıdır.Bu çalışmada erkek egemen söylemin oluşturulmasında bakış olgusunun önemi ve bakışın yarattığı eril iktidar, bir yöntem önerisi kapsamında çözümlenmiştir. Bakış olgusu iki bağlamda incelenmiştir: Bunlardan ilki anlatısal bağlam, diğeri ise sinemasal söylem bağlamıdır. Anlatısal bağlam, sinemasal anlatının kimin bakışından anlatıldığını ifade ederken; sinemasal söylem bağlamı ise, söylem araçları yardımıyla bakışın kimin iktidarına bağlı yapılandırıldığının anlaşılmasını sağlamıştır. Önerdiğimiz çözümleme yöntemi aracılığıyla incelediğimiz bağımsız sinemanın öncü yönetmenlerinden Nuri Bilge Ceylan'ın filmlerinde, bakış olgusunun erkek egemen söyleme bağlı yapılandırıldığı ve bu anlamda geleneksel sinemanın sahip olduğu cinsiyetçi tutumun sürdürüldüğü görülmüştür. Birçok anlamda ilerici bir söylem üretme gücüne sahip olan bağımsız sinemanın, -bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde- bakış aracılığıyla oluşturulan erkek egemen söylem ve cinsiyetçi tutumu sürdürmesi, bağımsız sinemanın sahip olduğu ilerici söyleme gölge düşürmektedir. Bu farkındalıkla sinemasal anlatı ve söylem araçları dikkatli kullanıldığı takdirde, bu durumun olumlu yönde dönüştürülmesi olasıdır.
Özet (Çeviri)
Independent cinema challenges the dominant ideological structure by opposing traditional narrative devices; correspondingly, it is a cinema that tries to change the practices of film production, distribution and screening.A practice fighting that which addresses masses and the popular, independent film is a new kind of cinema that indicates personal and social spheres of interest. In this sense independent cinema is important because it has the possibility to create a new progressive discourse.The concept of the ?gaze?, which means ?looking; fully aware? has become an important concept in cinema. In Turkish and world cinema, one can observe the arrangement of the gaze in a manner associated with gender roles and can see that the gaze configures to the male dominant discourse.In this study, the importance of the gaze in forming male dominant discourse and how the gaze creates masculine power is analyzed by proposing a new method, which is exemplified in the analysis of a film. With this method, the gaze is analyzed first through the narrative context, where point of view is expressed through the cinematic discourse. Secondly, the gaze is analyzed with the help of discursive tools in order to determine according to whose power it is configured and shaped. Through the analysis of the films of Nuri Bilge Ceylan, a pioneer of independent cinema, one can see that the concept of the gaze is shaped according to male dominant discourse, thus reinforcing classical cinema?s sexist point of view.In many ways, independent cinema has the potential to create a progressive discourse, whether this is done consciously or unconsciously. However, this potential progressive discourse of independent cinema will be clouded over if this cinema continues using the gaze to reinforce male dominant ideology and sexist point of view.With this awareness, if cinematic narrative and discursive tools are used with the necessary attention, this situation can be transformed into something positive.
Benzer Tezler
- La représentation du masculin dans le cinéma populaire Turc actuel
Günümüz popüler Türk sinemasında erkeklik temsili
NEŞE ÖZTEMİR
Yüksek Lisans
Fransızca
2012
Sahne ve Görüntü SanatlarıGalatasaray ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA UĞUR TANRIÖVER
- Türk sinemasında kadın: Kadın yönetmenlerin gözünde kadının konumlandırılışı
Түрк киносунда аял: аял режиссерлөрдун көзүменен аялдардын позициясы
KÜBRA ERBAYRAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR ÜNAL
- Türk sinemasında kadının sunumu: Atıf Yılmaz'ın 1980'li yıllarda kadın konusunu ele aldığı film örnekleri
The presentation of the women in Turkish cinema: The samples which Atıf Yılmaz has handled women in 1980s movies
SALİH ZAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Radyo-TelevizyonAtatürk ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF YURDİGÜL
- 2000'ler bağımsız Türk sinemasında omega erkekler: Kurbanlık ve failliğin yeniden inşası
Omega males in 2000's independent Turkish cinema: Reconstruction of victimisation and agency
MEHMET SARI
Doktora
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER TİMİSİ NALÇAOĞLU
- Türk sinemasında kadın yönetmenlerin filmlerinde erkek temsili
Man's role of female directers2 films in Turkish cinema
DİDEM SAATÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıSelçuk ÜniversitesiRadyo Televizyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MERAL SERARSLAN