Türkmentokat-Karatepe (Eskişehir) bölgesi yumrulu sepiyolitlerinin (lületaşı) jeolojisi, mineralojisi, karakterizasyonu ve kullanım alanları
The geology, mineralogy, characterization and utilization of nodular sepiolite (meerschaum) of Türkmentokat-Karatepe district (Eskişehir)
- Tez No: 292745
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MELAHAT BEYARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Lületaşı, Yumrulu Sepiyolit, Eskişehir, Meerschaum, Nodular Sepiolite, Eskisehir (Turkey)
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
ÖZETBu araştırmada; Eskişehir'in Türkmentokat-Karatepe köyleri arasında bulunan Sarısu Ocakları olarak da bilinen yumrulu sepiyolitlerin (lületaşlarının) jeolojisi, mineralojisi ve karakterizasyonu yapılmış, ayrıca kullanım alanları verilmiştir. Eskişehir lületaşlarının kendilerine has yüksek adsorpsiyon kapasitesi, kimyasal bileşimi, beyaz rengi, gözenekli yapısı, düşük özgül ağırlığı ve katalitik özelliklerinden dolayı endüstride birçok kullanım alanı vardır. Lületaşının en çok bilinen kullanımı pipo, puro ve ağızlık üretimindeki kullanımıdır. Diğer kullanımları arasında küpe, kolye, bilezik, kuru temizleme ve termal izolatör olarak kullanımları sayılabilir.Çalışma alanında yer alan birimler alttan üste doğru, Üst Paleozoyik yaşlı Karatepe karmaşığı, Triyas yaşlı Türkmentokat ofiyolitleri, Jura yaşlı Yıldıztepe formasyonu, Jura yaşlı Yürükkaracaören kireçtaşı, Paleosen Karlık kuvarslı diyorit birimi, Pliyosen İmişehir Konglomerası ve güncel alüvyon'dan oluşmaktadır. Yumrulu sepiyolitler İmişehir Konglomera birimi içerisinde bulunmaktadır. Arazi ve laboratuar çalışmaları sonucunda, çoğu araştırmacının da belirttiği gibi sepiyolit yumrularının İmişehir konglomera birimi içerisinde manyezit ve serpantin çakıllarının hidrotermal alterasyonu sonucu in-situ diyajenetik ramplasmanı ile oluştuğu düşünülmektedir.Yumrulu sepiyolit örneklerinin yapılan XRD analizlerinin sonucunda mineralojik bileşiminde baskın olan mineralin sepiyolit olduğu saptanmıştır. Bazı örneklerde sepiyolit mineralinin yanı sıra ikincil mineral olarak dolomit'e rastlanmıştır. XRD verilerine göre kristallenme derecelerinin iyi olduğu söylenebilir.Araziden alınan yumrulu sepiyolit örneklerinin kimyasal analiz sonuçlarına göre bileşimlerinde en fazla bulunan oksitler SiO2 ve MgO'dur. Dolomitli olan yumrulu sepiyolit örneklerinde ise SiO2 ve MgO'nun yanı sıra önemli oranda CaO'da vardır. Örneklerin kimyasal analiz sonuçları XRD, SEM ve termal analiz sonuçları ile uyumludur.Yumrulu sepiyolit örneklerinin SEM incelemelerinde nispeten saf olan örneklerin tamamen lifsi yapıya sahip oldukları saptanmıştır. Ancak dolomit içeren yumrulu sepiyolitlerin lifsi yapılarının içerisinde dolomit kristalleri de gözlenmiştir.Yumrulu saf sepiyolit örneklerinin (S1 ve S3) BET analizlerinde yüzey alanları sırasıyla 379,45m2/g ve 367,71m2/g gibi yüksek değerlerde hesaplanmıştır. Ancak dolomitli olan türlerde (S2 ve S4) yüzey alanları sırasıyla 341,22m2/g ve 330,15m2/g olarak saf olanlara nispeten daha düşük değerlerde bulunmuştur. Yumrulu sepiyolitlerin hesaplanan bu yüksek yüzey alanı değerleri adsorbsiyon kapasitesinin yüksekliğini de vurgulamaktadır.Yumrulu sepiyolit örneklerinin karakterizasyonunu belirlemek için yapılan XRD, XRF, SEM, BET ve termal analiz incelemeleri sonucunda, Türkmentokat-Karatepe bölgesi (Sarısu bölgesi) lületaşlarının en iyi kalitede olan yarı kıymetli taş niteliğindeki hakiki lületaşları oldukları saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
SUMMARYThe Geology, Mineralogy, Characterization and Utilization of Nodular Sepiolite (Meerschaum) of Türkmentokat-Karatepe District (Eskişehir)In this study; the geology, mineralogy and characterization of nodular sepiolite (also known as meerschaum) between the Türkmentokat and Karatepe villages (Eskişehir), which is called as Sarısu deposits, were done and the utilization of the meerschaum was studied. Because of its unique properties, such as adsorption chemical composition, white color, good porosity, low specific gravity and catalytic properties, meerschaum has many industrial applications. The most common usage of Eskişehir?s meerschaum is pipemaking. Small quantities have been used for other purposes, such as decoration (bracelets and necklaces), removing stains, and as thermal insulating material.The studied area is located in the east of Miocene aged Eskişehir basin. The meerschaum was occured as nodules and pebbles in very poorly sorted İmişehir Conglomerates which is composed of pebbles and cobbles of altered ultramafic rocks, magnesite and sepiolite. These beds are directly underlain by the ophiolite complex of Türkmentokat?s ophiolitic melange. On the basis of field investigations and laboratory studies, it is concluded that the nodular sepiolites (meerschaum) was probably formed in relatively shallow water under alkaline conditions, as a result of the in-situ replacement of magnesite (and/or serpantine?) gravels as stated by many researchers.XRD data indicates that sepiolite is the main mineral of the both samples of relatively pure nodular sepiolites (S1 and S3), while dolomite was identified in the other two samples (S3 and S4) as the accessory non clay mineral.The SiO2 and MgO were the two dominant oxides detected mostly within the samples of pure nodular sepiolites (S1 and S3) with respect to the chemical analysis done by XRF methods. On the other hand, in addition to SiO2 and MgO percentages, considerable percentages of CaO was determined in the other two samples, indicating dolomite contamination within the samples (S3 and S4).The SEM photomicrographs of four meerschaum samples showed distinctive fibrous morphology. The SEM images of dolomite-bearing meerschaum samples displayed dolomite crystals within fibrous texture. Both the SEM images and XRD data of the samples show relatively well-crystallized meerschaum.According to the BET analysis, the samples of the pure meerschaums (S1 and S3) had about 30 to 40 m2/g more specific surface area than the dolomite-bearing meerschaum samples (S3 and S4), indicating relatively better adsorption capacity of the formers than that of latters.On the basis of XRD, XRF, SEM, BET and thermal analysis, the raw meerschaums occurred within İmişehir Conglomerates as nodules and pebbles between Türkmentokat and Karatepe villages (known as Sarısu Quarries) can be classified as `right meerschaum? which indicates the best quality meerschaum as well as semi precious stone.
Benzer Tezler
- Eskişehir-Türkmentokat jeotermal sahasının hidrojeokimyasal incelemesi
Hydrogeochemical investigation of the Eskişehir-Türkmentokat geothermal field
ENGİN PURTUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN KARAKUŞ
- Similar symbols and Discourse in Alevism and Sunnism: A case study in two Anatolian villages
Alevi'lerde ve Sünni'lerde benzer semboller ve söylemler: İki Anadolu köyünde örnek olay çalışması
SEYHAN KAYHAN KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Halkla İlişkilerYeditepe Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSELİ USLUATA
- Eskişehir fayı Sultandere segmentinin holosen aktivitesi
Holocene activity of the Eskişehir fault- Sultandere segment
DENİZ SARAÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VOLKAN KARABACAK
- Türkmentokadı manyezit cevherinin empritelerinden temizlenmesi
Benefication of Turkmentokadı magnesite ore
VEDAT ÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. MEHMET SABRİ ÇELİK