Avrupa orta enlemlerinde ozonun lamine yapısı üzerindeki dinamik etkilerin araştırılması
Dynamical effects on the laminar structure of ozone at European mid-latitudes
- Tez No: 293857
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAHATTİN İNCECİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Meteoroloji, Meteorology
- Anahtar Kelimeler: Ozon, lamine, dinamik etkiler, izentropik analiz, Ozone, laminae, midlatitudes, dynamical effects, isentropic analysis
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Meteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Stratosferik ozon ve iklim arasında oldukça karmaşık etkileşimler bulunmaktadır. Stratosferik sıcaklık ve taşınımda meydana gelen değişimler stratosferik ozonun dağılımına ve konsantrasyonuna etki etmekte; iklim değişimleri stratosferik sirkülasyonu etkilemekte; stratosferik ozonda meydana gelen değişimler atmosferin radyatif bütçesini ve buna bağlı olarak da iklimini etkilemektedir. Kuzey yarıküre orta enlemleri ve Arktik bölgede ozon dinamik etkilere duyarlıdır. Kış sonu ilkbahar başında hem aşağı stratosferden düşey taşınım hem de yatay izentropik taşınım orta enlem aşağı stratosfer bölgelerinde ozon değişkenliği üzerine katkı yapmaktadır.Ozonsonde ile ölçülen ozon verileri ozon tabakası maksimum değeri altında düz bir profile sahip değildir. Özellikle kış mevsimi ya da ilkbaharda elde edilen ozon profillerinde ozon konsantrasyonunun bir sonucu olarak artan ya da azalan ince bir tabaka şeklinde gözlenen bu yapıya lamine ya da filament adı verilir. Lamine yapıyı etkileyen olası termik ve dinamik etkenlerin, seçilen bölge üzerinde etkili olan parametreleri ve bu parametrelerin etki şekillerinin ortaya çıkarılması hedeflenmektedir. Bu çalışmada Avrupa orta enlemlerinde bulunan sekiz ozonsonde istasyonundan alınan 1997-2008 dönemine ait ozon profillerinin pozitif ve negatif lamine yapıları ile troposferik ve stratosferik davranışları incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar bu bölgede hakim olan potansiyel vortisiti, salınımlar, solar döngü gibi dinamik etkiler yardımıyla incelenmiş izentropik analizleri yapılmış ve ozon profillerinin 2005-2008 arasındaki değişimleri ENVISAT'a ait SCIAMACHY uydusundan alınan aynı döneme ait ozon profilleriyle de karşılaştırılmıştır.Elde edilen sonuçlar lamine yapının özellikle kış ve ilkbahar mevsiminde görüldüğünü ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
There is a complex interaction between stratospheric ozone and climate. Changes in stratospheric transport and temperature effect the concentration and distribution of stratospheric ozone; changes in climate effect stratospheric circulation; changes in stratospheric ozone influence radiation budget of the atmosphere and climate. Ozone in the mid-latitudes of Northern Hemisphere and Arctic is sensitive to dynamical effects. During late winter and early spring both vertical transport and horizontal isentropic transport from the lower stratosphere contribute to ozone variability in the lower stratosphere over mid-latitudes.The ozone profiles measured by ozonesondes do not display a smooth shape below the maximum of the ozone layer. Relatively narrow layers of substantially increased or depressed ozone observed in the measured ozone profiles in the late winter and early spring is called laminae or filament. In this study it is aimed to examine the thermal and dynamical effects on the laminar structure and the parameters effecting the study area. Ozone profiles of eight ozone sounding stations from the European mid-latitudes for the period 1997-2008 were processed and the laminar structure of the profiles were examined. The results were compared with the dynamical effects of the region and isentropic analysis were made, and the variation of the profiles for the 2005-2008 period were compared with ENVISAT SCIAMACHY data.The results show that the overall ozone content in laminae has a strong seasonal variation with a maximum in late winter/early spring.
Benzer Tezler
- Meltem rüzgarlarının Türkiye'nin batı kıyılarına olan etkisinin araştırılması, modellenmesi ve enerji potansiyeline etkisinin incelenmesi
Investigation and modeling of sea breeze on Turkey's west coast and evaluation of the effect of potential energy
GİZEM BUĞDAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRAN SİBEL MENTEŞ
- System identification with particular interest on the high frequency radar under ionospheric disturbances
İyonküresel düzensizlikler altında yüksek frekanslı radar özelinde dizge tanıyımlama
SÜLEYMAN OLCAY BÜYÜKPAPUŞÇU
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSİN TULUNAY
PROF. DR. YURDANUR TULUNAY
- Dondurulmuş ve yaş meyve-sebze ihracatında pazar fırsatlarının analizi ve ihracat olanaklarının araştırılması: Japonya pazarı ve genel bir değerlendirme
Analyzing of foreign market opportunities and enhancement of export possibilities in market of fresh and frozen fruit and vegatable: Japan market and a general suming foreign market up
MURAT AKYILDIZ
- Climatologies of severe convective storms in Turkey, their environments, and their impacts
Türkiye şiddetli konvektif fırtına klimatolojileri, çevre koşulları ve etkileri
ŞEYDA TİLEV TANRIÖVER
Doktora
İngilizce
2016
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİKDAT KADIOĞLU
PROF. DR. DAVID M. SCHULTZ
- Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesi ile Orta Avrupa, Ortadoğu ve Güney Afrika yaban tavşanı populasyonlarında ekomorfolojik ve moleküler varyasyonlar (Lagomorpha: Lepus)
Ecomorphologic and molecular variations among Anatolian (Mediterranean-Southeast regions) and European, Middle East and South African hare populations (Lagomorpha: Lepus)
HAKAN SERT