2003 sonrası Türkiye-İran ilişkilerinin oyun teorisi yaklaşımıyla analizi
Analysis of Turkish-Iran relations after 2003 with game theoretic approach
- Tez No: 306499
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESRA HATİPOĞLU TUNCEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Enerji, Tarih, Uluslararası İlişkiler, Energy, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harp Akademileri Komutanlığı
- Enstitü: Stratejik Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Uluslararası aktör olan devletler, birbirleriyle ve diğer uluslararası aktörlerle olan ilişkilerine yön verirken, öncelikle kendi devletlerinin çıkarlarını düşünerek hareket etmektedirler. Kendi çıkarları her zaman öncelikli olan, realist anlayışa göre rasyonel varlıklar olan devletlerin çıkarları hedefleri için elde etmeye çalıştıkları unsurlar olarak ortaya çıkmakta ve temel olarak hedefleri de bekalarını sağlamak ve ardından kendi benimsedikleri değerleri devam ettirmektir. Devletler, politika ve politikalarına bağlı stratejiler üretirken, kendi çıkarlarını en yükseğe çıkarabilecek stratejiyi ve politikaları uygulamaya özen göstermektedirler. Her devlet kendi çıkarını en yükseğe çıkarmak için çaba göstereceğinden, devletler arası ilişkiler çıkarların örtüşüp, çatışma durumuna göre farklılık göstermektedir. Böyle bir ortamda, devletlerin çıkarları doğrultusunda hangi stratejinin ne kadar kazandıracağı hakkında muhtemel sonuçlar veren Oyun Teorisi, uluslararası ilişkilerde öncelikle çatışma çözümleyici bir teori olarak yer almıştır. İlk olarak iktisat biliminde kullanılan, ardından şirketlerin stratejilerinin getirilerinin hesaplanması için ortaya çıkan Oyun Teorisi zamanla diğer disiplinlerde de kullanılmaya başlamıştır. Devletlerin rasyonel aktörler olduğu düşünüldüğünde, devletlerin hareketlerini açıklamada Oyun Teorisi'nin oldukça uyuşan bir teori olarak ortaya çıktığı kabul edilebilir.Oyun Teorisi açısından bakıldığında Türkiye'nin de bir oyuncu olarak ortaya çıktığı uluslararası alanda, her oyuncu gibi Türkiye'nin de hareketlerini, hareketlerindeki rasyonaliteyi ve hareket sonucundaki kazanç ve kayıplarını da teori ışığında incelememiz mümkün görünmektedir. Özellikle 2003 sonrası, Türkiye'nin ABD'nin Irak Savaşı'na asker gönderilmesini sağlayacak olan tezkereye TBMM'nin onay vermemesiyle başlayan, ?eksen kayması? tartışmalarının ardından, çok tartışılan Türkiye-İran ilişkilerini Oyun Teorisi ile incelememiz, Türkiye'nin gerçekten bir eksen kayması mı yaşadığı, yoksa çıkarları doğrultusunda rasyonel mi davrandığının göstergesi niteliğinde olabilecektir.Bu tezde, ?oyun? kavramından başlayarak Oyun Teorisi, unsurları, modelleri, tarihçesi anlatılmış, uluslararası ilişkilerdeki kullanımının önemi vurgulanmış ve uluslararası ilişkilerde rasyonalite ile beraber Oyun Teorisi'nin kullanım alanları incelenmiştir. Müteakiben, Oyun Teorisi'nin dört temel unsuru olan oyuncular, kurallar, stratejiler ve sonuçlar, 2003 sonrası Türkiye-İran ilişkilerinin analiz edilebilmesi için, bir oyun olarak Türkiye-İran ilişkileri incelenmiştir. Bu doğrultuda, öncelikle Türkiye ve İran bir oyuncu olarak kapasiteleriyle incelenmiş, Türkiye-İran ilişkilerini etkileyebilecek sistemsel ve yapısal durumlar kurallar olarak ortaya konmuş, 2003 sonrası Türkiye-İran ilişkilerinde devletlerin stratejileri ve hareketleri belirlenmiş ve 2003 sonrası Türkiye-İran ilişkilerinin analizi bölümünde ise oyunun sonuçları belirlenmiştir. Ardından sonuç ve değerlendirme bölümünde 2003 sonrası Türkiye ve İran'ın ilişkilerine yön verirken rasyonel çıkarları doğrultusunda karar verip vermedikleri değerlendirilmiştir. Sonuç ve değerlendirme ışığında tezde çıkan argüman, 2003 sonrası Türkiye-İran ilişkilerinde her iki devletin de, devletlerin rasyonel davrandığı ilkesine uyduğu ve çıkarlarını en yükseğe çıkarmak için hareket ettiğidir.Sonuç olarak, Türkiye'nin Batı'ya sırtını dönmesi veya eksen kayması gibi bir durum söz konusu olmadığı gibi, Türkiye; İran ile ilişkilerine yön verirken, olması gerektiği gibi, kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmiştir. Aynı durum İran için de geçerli olup, iki devletin aralarındaki ilişki ileriki yıllarda süreklilik göstermese dahi, 2003 sonrasında her ikisine de kazanç sağlamıştır.
Özet (Çeviri)
International actors which are states act as thinking of the primarily interests of their own states, while they direct to their relationship with each other and other international actors. The States? interests which have always primarily their own interest and according to realist perspective they rational being, are emerging as factors for state?s goals and the states? basic goals are ensuring their survival and then continuing their values which they adopt. While states produce their policies and strategies which are policy-related, they show a high take off to apply the strategies and policies that can maximize their interests. The relations between states can differ as conflict and common interests between them because of wishing each states? maximizing their profits. In such an environment, in the interests of the states in which the strategy about how much gain at the possible consequences of Game Theory has taken place primarily as a theory of conflict resolver in international relations. The Game Theory which was firstly used in the science of economics, and then used for accounting the outputs of the corporates? strategies, timely has been used in other disciplines. When thinking of that states are the rational actors, can be accepted that the Game Theory is useful about the states? acting.In terms of Game Theory, in the international arena where Turkey also emerges as a player, examining the rationality of Turkey?s acts and outputs of the end of the acts like each states?, are seen as possible. Especially after 2003, not allowing of the TBMM to Note about sending troops from Turkey to Iraq because of the US intervention, Turkey sent troops to war in Iraq will allow the United States disapproves of the Parliament beginning with the Note, the debate of“ shift of axis”about Turkey is started. Examining the much-debated relations between Turkey and İran after ?shif of axis debate? with the Game Theory, may be indicator about whether Turkey really live in a shift of axis or Does Turkey act rational.In this thesis, starting from“game”as a concept, Game Theory, Game Theory?s components ,models and history will be explained; the importance of using the theory in the international relations will be emphasized and rationalty with Game Theory?s uses area in the international relations will be examined. Subsequently, to analyze Turkey-İran relations after 2003 with four basic elements of the Theory of Games which are players, rules, strategies and outcomes, will be used and Turkey-İran relations will be analyzed as a game. In this respect, firstly Turkey and İran, will be examined as a player with their capabilities, the systematic and structural conditions will be set as rules, the acts and strategies of Turkey and İran after 2003 in their relationship will be identified and the outputs of the game will be identified in the part of the analyzing of Turkey-İran relations after 2003. Then after 2003 relations between Turkey and İran, states decide in the interests of rational o not decide will be evaluated in the conclusion and evaluation part. In the light of the conclusion and evaluation, the argument of this thesis,in the Turkey-İran relations when after 2003, both states adapted the principle about the states act rationally and act for maximizing their interests .As a result,there is not a situation like returning back to West. While Turkey directs its relations with İran, Turkey has acted as it should be, in accordance with its own interests. The same situation is true for İran and the relations between two states may not show continuity in the next years, but after 2003 both states have won.
Benzer Tezler
- Türkiye ile Körfez ülkeleri arasında dış ticaret ilişkisinin incelenmesi -Çekim modeli yaklaşımı-
An investigation on trade relations between Turkey and Gulf countries - Gravity model approach
OSMAN ERK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
EkonometriGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA BURAK GÜRBÜZ
- 2003 sonrası Türk-İran ilişkileri
Türkish-Iranian relations after 2003
RİDHA HUSSEIN RIDHA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİN
- 1979 İran İslam Devrimi sonrası Türk-İran ilişkileri ve ABD etkisi
Turkish-Irani relations and the influence of the USA after the 1979 Iran Islamic Revolution
SEDA DOKANAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YİĞİT ANIL GÜZELİPEK
- 1990 sonrası İran'ın Irak politikası
Başlık çevirisi yok
CENK TAMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN TAŞKIRAN
- Soğuk savaş sonrası Türkiye'nin Irak ile ilişkilerinin ekonomi politik analizi
A political economic analysis of the Turkey's relati̇ons wi̇th Iraq after the cold war
MEVLÜT AKÇAPA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Uluslararası İlişkilerUludağ ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM CANBOLAT