Türkiye kütüphanecilik ve bilgibilim literatürünün entellektüel haritasının çıkarılması: Bir yazar ortak atıf analizi çalışması
Mapping intellectual structure of Turkish library and information science literature: An author co-citation analysis study
- Tez No: 308402
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR TONTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Haritalama/görselleştirme ile bilimsel çalışma alanlarının entellektüel yapısı ve bilimsel iletişim özellikleri ortaya konmaktadır. Böylece belli bir alanda yapılan araştırmalarda en büyük etkiye sahip çalışmalar, en çok çalışılan alt alanlar, en fazla atıf alan yazarlar vb. gibi sorulara yanıt bulunabilir. Uluslararası literatürde haritalama ve görselleştirme çalışmalarının sayısında her geçen gün görülen artışa karşın, ulusal bazda yapılmış herhangi bir haritalama çalışması bulunmamaktadır.Bu çalışmada Türkiye Kütüphanecilik ve Bilgibilim literatürünün (1974-2009) haritalanması, böylece ulusal literatürde 1974-2009 yılları arasında en etkili yazarların ve konuların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda temel hipotez, ?Türkiye'deki Kütüphanecilik ve Bilgibilim literatürünün yazar ortak atıf analizi, bu alanda daha çok genel konularda araştırma yapıldığını göstermektedir? şeklinde oluşturulmuştur. Çalışmanın verileri Türkiye'de Kütüphanecilik ve Bilgibilim alanında 1974-2009 yılları arasında yayımlanmış lisans üstü tezler ve hakemli makalelerdir (toplam 678 yayın). Hipotezin testi için yazar ortak atıf analizi ve çok değişkenli istatistiksel yöntemlerden kümeleme analizi ve çok boyutlu ölçekleme analizi kullanılmıştır.Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular hipotezi destekler niteliktedir. Türkiye Kütüphanecilik ve Bilgibilim alanında 1974-2009 yılları arasında yapılan çalışmaların yazar ortak atıf analizi, bu alanda en yoğun olarak Halk Kütüphaneleri, Üniversite Kütüphaneleri, Elektronik Bilgi Hizmetleri gibi genel kapsamlı konularda çalışmalar yürütüldüğünü göstermektedir. Türkiye'de Kütüphanecilik ve Bilgibilim alanında yapılan çalışmalarda yüksek atıf alan yazar sayısı azdır. Atıflar genellikle yerli yazarlara yapılmakta ve atıfların çoğu tezlerden gelmektedir. Atıf sayısı ve ortak atıf sayısı çok yüksek olan bazı yazarların kümelerin belirlenmesinde aynı etkiye sahip olmadıkları görülmüştür. Uluslararası alanda Kütüphanecilik ve Bilgibilim araştırmaları için yapılmış benzer çalışmalarda en öne çıkan konuların bibliyometri ve bilgi erişim konuları olduğu görülmüştür. Ulusal alandaki yazarlar belli bir konuda uzmanlaşmaktan çok birçok konuda yazarak ulusal literatüre katkıda bulunmayı amaçlamışlardır.Bu çalışma, ortak atıf analizi ve görselleştirme çalışmalarının literatüre uygulanması ve yazar ortak atıf analizi ile elde edilecek sonuçları göstermesi açısından önem taşımaktadır. Yazar ortak atıf analizi ile elde edilen sonuçlar belli bir ülkede belli bir alan ya da tüm alanlar için uluslararası literatürde etkiye sahip olunan ya da geride kalınan konuları saptamakta kullanılabilir. Böylece ülke bazında araştırma-geliştirmeye ayrılan fonlar daha isabetli kararlara dayandırılarak dağıtılabilir.
Özet (Çeviri)
Mapping/visualization studies reveal the characteristics of intellectual structure and scientific communication of research fields such as the most prominent studies, the most important subfields and the most frequently cited authors. Although the number of studies on mapping and visualization in the international literature is on the rise, there is as yet no mapping/visualization study carried out on a national level.This study aims to map the Turkish Library and Information Science (LIS) literature to find out the most prominent authors and subjects in the national literature between 1974 and 2009. Accordingly, the main hypothesis of this study is that ?The author cocitation analysis of the Turkish LIS literature shows that the research carried out in this field is mainly concentrated on general subjects?. To test the hypothesis, we gathered the reference lists of a total of 678 master?s/PhD theses and refereed articles and performed author cocitation analysis, clustering and multidimensional scaling analysis on data.Findings indicate that the most frequently studied topics in the Turkish LIS literature between 1974 and 2009 have been Public Libraries, University Libraries and Electronic Information Services. A small number of authors are highly cited in the Turkish LIS literature. As usual, master?s and PhD theses contained more citations than those of refereed articles and Turkish authors were cited much more often. Some highly cited or co-cited authors did not seem to influence the formation of clusters because of the general nature of their contributions. Also, Turkish authors tend to carry out research on several subjects rather than specializing in a few. Thus, the topics studied in the Turkish LIS literature seem to differ to a certain extent from those (e.g., bibliometrics and information retrieval) of the international LIS literature.This study is important to show the implementation of cocitation analysis and visualization studies to the LIS literature of Turkey and the results of author cocitation analysis. The results of such author cocitation analyses can be used to determine the prominent or underdeveloped research fields in a country so that funds for research and development can be allocated on the basis of more informed decisions.
Benzer Tezler
- Atıf dizinlerinde üniversite adreslerinin standardizasyon sorunu
Standardization problem of university addresses in citation indexes
ZEHRA TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UMUT AL
- Türkiye'de il halk kütüphanelerinde sürdürülebilirlik olgusu ve kurumsal sürdürülebilirlik izleği önerisi
Sustainability phenomenon and institutional sustainability theme principles in provincial public libraries in Turkey
ZARİFE YILDIRIM MERCAN
Doktora
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiÇankırı Karatekin ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ AKKAYA
- Türkiye'de çağdaşlaşma sürecinde bilginin toplumsallaşması ve bilgi merkezleri
Socialization of information in the period of modernization in turkey and information centres
HAKAN ANAMERİÇ
Doktora
Türkçe
2008
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiKütüphanecilik Bölümü
PROF. DR. H. SEKİNE KARAKAŞ
- Düşünce özgürlüğü ve Türkiye'de kütüphanecilik eğitimi
Başlık çevirisi yok
ZAFER KIZILKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiKütüphanecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN SAĞLAMTUNÇ
- Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü eğitim programının değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AYLİN RUMELİLİ (ESEN)
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiKütüphanecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN ÇAKIN