Kalkolitik Smintheion (Gülpınar) yerleşiminde hasırcılık ve dokumacılık
Chalcolithic Smintheion (Gülpınar) settlement matting and weaving
- Tez No: 308981
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURAN TAKAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu yüksek lisans tez çalışması Çanakkale ili Ayvacık ilçesi Gülpınar beldesinde bulunan ve yaklaşık olarak M.Ö. 5200-4800 yılları arasına tarihlenen Kalkolitik dönem Smintheion yerleşiminde ele geçen hasırcılık ve dokumacılığa yönelik arkeolojik verileri teknolojik ve işlevsel açıdan incelemeyi amaçlar. 2004 yılından 2009 yılına kadar Sminetheion'da sürdürülen arkeolojik kazılar sırasında ele geçen yaklaşık 800 adet çanak ve çömlek kaidesi üzerinde rastlanan hasır veya dokumaya ait negatif izler detaylı olarak incelenerek bu yerleşim insanlarının ne tür hasır örgü ve dokumacılık tekniklerine sahip olduğu ve ürettikleri hasır ve dokumaları özellikle seramik üretiminde nasıl kullandıkları konuları irdelenmiştir. Bunun yanı sıra dokumacılık ile ilgili olabilecek bazı küçük buluntular da bu tez kapsamında detaylı olarak değerlendirilmiştir. Çanak ve çömlek kaideleri üzerinde hasır ve dokumaya ait izler Anadolu'da Neolitik ve Kalkolitik dönemlerde bilinmesine rağmen şu ana kadar hiçbir yerleşimde Smintheion'da olduğu kadar yoğun sayıda ele geçmemiştir. Yaklaşık 800 adet çanak ve çömlek kaidesi üzerinde hasır ve dokuma negatif izlerinin ele geçmesi bunların bir tür ilkel çark olarak seramik üretiminde kullanıldığına tanıklık etmektedir. Gerçekleştirilen deneysel arkeoloji çalışması da bu savı doğrulamıştır. Kalkolitik Smintheion'da buğday sapı ve hasırotunun sarma örgü tekniği ve dimi örgü tekniği dokuma için tercih edilen ham madde olduğu ve basit örgü tekniğinin ise özellikle yün dokuma için kullanıldığı ortaya koyulmuştur. Şu ana kadar Anadolu'da prehistorik yerleşimlerde yürütülen kazılarda bu kadar çok sayıda ve çeşitlilikte bu tür bulgu veren yerleşim henüz ele geçmediğinden Kalkolitik Smintheion yerleşiminde ortaya çıkarılan bu arkeolojik malzemenin önemli bir bilgi boşluğunu doldurduğu görülmektedir. Ayrıca bu yüksek lisans tezi kapsamında arkeolojik verilerin yorumlanması konusunda, deneysel arkeolojik çalışmalar sonucu elde edilen bilgilerden ve etnografik çalışmalardan faydalanılmıştır.
Özet (Çeviri)
This master?s thesis aims to examine the archaeological evidence on mat-making and weaving recovered from the archaeological excavations carried out at the Chalcolithic site of Smintheion (Gülpınar) dating from 5200 to 4800 BC. Archaeological excavations undertaken at this site between 2004 and 2009 yielded nearly 800 pieces of pot bases bearing negative impressions of mats and woven textiles. By examining these negative impressions of mats and woven textiles from technological and and functional points of views, this thesis attempts to demonstarte what sort of techniques of mat making and weaving were adopted and how these products were used by the Chalcolithic settlers and potters of Smintheion. In addition, small finds such as spindle whorls and loom weights were also examined to support the indirect evidence on weaving. Although mat making was common in Neolithic and Chalcolithic Anatolia, no prehistoric settlement has so far yielded so many as examples as the site of Smintheion has provided us. Documenting negative impressiosn of mats and textiles on nearly 800 examples of pot bases at Smintheion indicate that pieces of mats and textiles were used as a form of primitive turntable by the potters of the site. The results of replication studies show that rectangular and circular mats were occasionally used as a form of primitive turntable by the potters of Gülpınar. At Chalcolithic Smintheion, plaiting and coiling appear to have been the two different matting methods adopted at the site. It is clear that the settlers of Chalcolithic Gülpınar knew how to make both rectangular plaited mats and circular coiled mats. Analysis of negative impressions left on pot bases points mainly to the use of twill plaiting (?two under-two above?). Available specimens appear to be mainly made commonly of wheat stalk and reed. In light of the minimal number of evidence on mat making and weaving in prehistoric Anatolia, it is hoped that this thesis will increase our understanding on this subject. Ethnographic evidence on mat making and weaving was also used for a better understanding of archaeological data from the Chalcolithic site of Smintheion.
Benzer Tezler
- Kalkolitik Smintheion (Gülpınar) yerleşimi çanak çömlekleri üzerindeki teknolojik izler
Technological marks on the pottery of Chalcolithic Smintheion (Gülpınar) settlement
AYŞE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DERYA YALÇIKLI
- Kalkolitik Smintheion (Gülpınar) kazıları buluntusu deniz kabukları
Marine shells from archaeological excavations at Chalcolithic Smintheion (Gülpınar)
ÇİLEM YAVŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURAN TAKAOĞLU
- Prehistorik Gülpınar (Smintheion) yerleşimi mimarisi ve mekansal kullanımı
The architecture and spatial use of prehistoric settlement at Gülpınar (Smintheion)
ABDULKADİR ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2017
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN TAKAOĞLU
- Prehistorik Gülpınar (Smintheion) kemik aletleri: Üretim ve kullanım modelleri
Bone tools from prehistoric Gülpinar (Smintheion): Production and consumption models
ÇİLEM YAVŞAN
Doktora
Türkçe
2020
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN TAKAOĞLU
- Prehistorik Gülpınar (Smintheion) yerleşimi sürtme taş alet ve objeler: Tipolojik, teknolojik ve fonksiyonel bir yaklaşım
Ground stone tools and objects from prehistoric Gülpınar (smintheion): A typological, functional and technological approach
ABDULVAHAP ONUR BAMYACI
Doktora
Türkçe
2017
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN TAKAOĞLU