Azerbaycan atasözlerinde zamanlar
Tenses in Azerbaijan proverbs
- Tez No: 313242
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA TANÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Azerbaycan atasözleri, zamanlar, Azerbaycan atasözlerinde zamanlar, Azerbaijan proverbs, tenses, tenses in Azerbaijan proverbs
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 51
Özet
Türkler tarih boyunca birçok devlet kurmuşlardır. Gittikleri her coğrafyaya da dillerini taşıdıkları için Türk Dili geniş bir alanda varlık göstermiştir. Bugün birçok ülkede varlığını korumakta olan Türkçe ile yazılı ve sözlü binlerce eser verilmiştir. Azerbaycan da bu ülkelerin en önemlilerinden biridir.Dil çok zengin bir kültür hazinesidir. Bu zengin hazinenin en önemli yapıtaşlarından biri de atasözleridir. Atasözleri bir milletin dilini, gelenek ve göreneklerini, yaşam tarzını ve hayata bakış açısını yansıtır.Dili oluşturan unsurların en önemlilerinden biri de zamanlardır. Bir dil kullanılırken duyguların, eylemlerin, durumların ve düşüncelerin ifade edilmesinde zamanlar etkin bir rol oynar. Türkçede atasözlerinin ağırlıklı olarak geniş zamanla ve emir kipiyle çekimlendiği fikri bu çalışmamızda da desteklenmiştir. Ancak atasözlerinde diğer zaman kiplerinin de kullanımı mevcuttur. Çalışmamızda bütün zaman kiplerine örnekler bulunmuştur.Bu çalışma kapsamında Azerbaycan atasözlerinde zamanlar konusu ele alınmıştır. 4274 atasözünün tek tek fişlenerek zamanlara ve kişilere göre sınıflandırıldığı çalışmamızda; en fazla çekim 2128 tane ile geniş zaman çekimidir. Geniş zaman çekiminden sonra sırasıyla 279 tane görülen geçmiş zaman, 221 tane şimdiki zaman, 109 tane duyulan geçmiş zaman çekimine rastlanmıştır. Tasarlama kiplerinde ise; 431 tane emir, 421 tane şart, 65 tane istek, 3 tane gereklilik kipi tespit edilmiştir. Çekimlerde ağırlıklı olarak üçüncü teklik şahıs yer almaktadır. İkinci çokluk şahıs çekimine hiç rastlanılmamıştır.
Özet (Çeviri)
The Turks have established numerous states, throughout history. Because of carrying their language wherever they migrated, Turkish language has been presented in a wide geographical area. There has been established thousands of oral and written works in Turkish, which has been protected its existence in many countries today. Azerbaijan is one of the most important of these countries.Language is a very rich cultural treasury. One of the most important component of this rich treasury is the proverbs. Proverbs reflects the language, traditions and customs, life style and perpective on life of the folk. One of the most important elements that make up the language is the tenses. Tenses take an active role while using of the language in expression of feelings, actions, situations and thoughts. It was also supported in this study the thought that proverbs are mainly inflected in present perfect tense and imperative. However, it is available of that using of all the tenses. In our study, it was found the samples of all the tenses.In the scope of this study, it was examined the subject of the tenses in Azerbaijan proverbs. The maximum number of the tense is in the present perfect tense by 2128, in which 4274 proverbs that were card-indexed one by one into tense and person. It is observed that; the less number of the tense after the present perfect tense is, in turn, seen past tense by 279, present continuous tense by 221, heared past tense by 109. It was identified in design tenses; 431 imperative, 421 if clause, 65 wish and 3 are must. It was mainly the third person singular dominate. It was not met any dominate of the second person plural.
Benzer Tezler
- Azerbaycan Türkçesi atasözlerinde eksilti
Ellipsis in Azerbaijani Turkish proverbs
HEDİYE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSUN DEMİREZ GÜNERİ
- Azerbaycan Türkçesi atasözlerinde kelime grupları
Word groups in Azerbaijan-Turkish adages
ŞEYMA KULAKSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Gelenek din ilişkisi bağlamında atasözlerinde toplumsal cinsiyet (Türk, Azerbaycan ve Türkmen atasözleri örneği)
The gender issue in the proverbs within the constext of tradition and religion (The case of Turkish, Azerbaijan and Turkoman proverbs
ILHAM SOVGATOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN KURT
- Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesi atasözlerinde geçen dinî terimlerin karşılaştırılması
The comparison of religious terms in Turkmen Turkish and Turkish of Turkey proverbs
TUĞÇE BURCU DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇE YÜKSELEN PELER
- Cevat Heyet'in Azerbaycan Şifahi Halk Edebiyatı adlı eseri (transliterasyon-aktarma-dizin)
Cevat Heyet's work called Azerbaijan Orative Folk Literature (transliteration-transfer-index)
MERVE ARISAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇE YÜKSELEN PELER