Mardin altın telkari işlemeciliği
Mardin gold filigreed working
- Tez No: 313430
- Danışmanlar: PROF. DR. RECAİ KARAHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 387
Özet
El sanatları bütün halk sanatları gibi, bir ulusun kültürel kimliğinin, en canlı ve anlamlı belgeleridir. Bir çok uygarlığın kültürleri yeni bir sentez içinde varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu anlamda, Anadolu'da ki el sanatlarının kökleri çok eskilere dayanmaktadır. Bu özellikte olanları daha anlamlıdır ve araştırmaya değer katmaktadır. Tez kapsamında incelediğimiz Mardin Altın Telkari İşçiliği bu anlamda araştırmaya değer bir el sanatı koludur. ?Mardin Altın Telkari İşlemeciliği? başlığı altında yapmış olduğumuz bu çalışmamızda, tarihi süreç içerisinde Mardin'de yapılan ve hala yapılmakta olan geleneksel altın telkari işçiliği detaylı bir şekilde incelenmeye çalışılmıştır. Coğrafi konum itibariyle önemli bir noktada yer alan Mardin, yüzyıllar boyunca bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerin de etkisiyle oluşan kültürel dokudaki zenginlik el sanatları alanında da çeşitliliği berberinde getirmiştir. Telkari işlemeciliği, bakırcılık, ahşap oymacılığı, çömlekçilik, baskı boyama, semercilik gibi el sanatları günümüzde sınırlı da olsa üretim yapılmaktadır. Günümüze kadar varlığını sürdüren bu el sanatları içinde altın telkari işlemeciliği, maden ve takı sanatı açısından önemlidir.Bu araştırmada Mardin altın Telkari işlemeciliği kaybolmaya yüz tutan, özgün el sanatlarımızın bir kolu olan, bu nedenle ele alınıp incelenmesi gereken bir konu olarak tespit ettik. Bu amaçla ? Mardin Altın Telkari İşlemeciliği? tez konusunu seçtik.Tez kapsamında, yaptığımız ön araştırmada Mardin il merkezinde, üretilen altın telkari ürünü olan takılar ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamış olması, bu araştırmamızın konu başlığını oluşturmada etkili olmuştur.Araştırmanın tarihsel ve kavramsal çerçevesi, kaynak taramalarından elde edilen veriler ışığında derlenmiştir.Mardin il merkezinde üretilen geleneksel, altın telkari ürünlerinin malzeme, teknik, motif, kompozisyon, bezeme, ve yardımcı malzemelerin özelliklerini inceleyerek, Mardin il merkezinde altın telkari takı üretimi yapan atölye ve kuyumcu dükkanlarında gerekli araştırma ve görüşmeleri yaparak bu alandaki gelişmeleri tespit etmeye çalıştık.Atölyelerde bu sanatla uğraşan ustaların çalışmaları gözlemledik, kendilerinden telkari tekniğinin yapım aşamaları ve süslemede uygulanan incelikleri hakkında bilgi edindik.Mardin il merkezinde yaşayan ve altın telkari takı örneklerini kendi koleksiyonlarında muhafaza eden kişilerle görüşmeler yaparak, katalog çalışması için gerekli fotoğraflar çekilmiştir. Bu görüşmeler sonucunda, tez çalışması kapsamında toplam 90 takı örneğini incelenmiştir. Bu takı örneklerinden, kompozisyon, tasarım, form ve kulla ılan materyaller açısından özgün olduklarını tespit etiğimiz 62 örneği, tez çalışmasına dahil ederek ve tanıtmaya çalıştık. Katalog çalışması kapsamında, 8 adet kolye, bilezik, yüzük ve küpeden oluşan set, 1 adet kolye ucu ve küpeden oluşan set, 7 adet bilezik, 3 adet bilezik klipsi, 23 adet küpe 5 adet yüzük, 9 adet kolye ucu, 1 adet kolye klipsi, 1 adet kemer tokası, 1 adet saç tokası, 2 adet saç süsü, 1 adet yaka iğnesi ( broş ) örneği incelenmiştir.Tanıtmaya çalıştığımız bu ürünlerde, Telkari tekniği tek başına uygulanmamış, bir çok örnekte kalem işi tekniği de uygulanmış. Farklı formlarla ( örneğin urfa akıtması ) birlikte uygulanan telkari tekniğinde belli kompozisyon ve tasarımlara ağırlık verilmiş. İncelediğimiz örneklerin tamamında, geometrik şekillerin oluşturduğu bezemeler kullanılmış, natüralist ve stilize bitkisel, hayvansal motiflerin oluşturduğu kompozisyonların yanı sıra, doğadan esinlenerek oluşturulan ve sembolik motifler de iç bezemede uygulanmış.Altın telkari işçiliği ile üretilen bu örneklerde, kompozisyon olarak süsleme sanatının sonsuzluk ilkesi esasına dayalı bir süsüleme anlayışının hakim olduğunu gözlemledik. Belli bir düzende ve simetri öğesi ön planda tutularak oluşturulan tasarımlarda grift bezemeler kompozisyona hareketlilik katmıştır.Mardin Altın Telkari işçiliği konulu tez çalışmamızda amacımız; maden, takı ve kuyumculuk sanatı açısından Mardin altın Telkari işçiliğini tanıtmak, kaybolmaya yüz tutmuş, orijinal yapım tekniği ile özgün bir el sanatı kolu olan telkariye dikkat çekmek ve bu konuda yapılacak çalışmalara yardımcı olmaktır.
Özet (Çeviri)
Handcraft like public arts that are most active and variable documentation of cultural identity of nations. So that roets of handycraft begun long time ago in Anatolia. However, Mardin Gold filigreed Art Handycraft is so variable art that is searched in my thesis.Studies that are completed for Mardin Gold Filigreed working will inform people, about tradational filigreed working Art and todays workshops with all details.The Mardin was a landlord of many civilisation that were establish during history and Mardin is so important that because of geographic situation like in history which reason to establish many civilisation in district. These civilisation were contributed to incrasing of cultural richness on district.Filigreed working copperworking wooden art of sculpture, pottery ceramics, print paste and making packsaddles have been producing in district even if these arts have limited production. Gold filigreed working is one of most popular handicraft in district.I try to determined all developments in a sector after complate necessarly conversations and searchs by goldsmith and gold pruduction workshops.Which is possible by searching the charecteristic of material tecniques pattern compositions adorments and charecteristic of helper materials that are belong to traditional gold filigreed productions.I watched studies of handycrafts whom are interested by filigreed art. I get enaugh information about production stages and slimness which is applied on ornomentation.I collect necessarly photopraphes for catalogue studies by some persons whom have gold filigreed study examples in the center of Mardin City.Whom are living in Mardin City center and have many examples about gold filigreed studies.I search about 90 particle example for thesis studies at the and of these conversations.I tried to introducing 62 particle examples in my thesis studies that were determined because of their specific composations, designs forms and used materials.I searched 9 groups particles that have consist of necklace metal ring, ring and earring. However a group particle that is consist of necklace head and earring. Morover, 7 metal rings,3 ring clips, 23 earring, 5 ring, 9 necklace heads, a belt buckle a hair clip, 2 hair ornoment, a brooch was searched in my studies.In the productions that try to introduction is not used filigreed tecnique only, but also pencil working tecniques also used with together.I determined that the filigreed technique was used determined composition and designed with together different forms (for example Urfa handycraft)Adornments that are constituded by Geometric form were used on all examples that I investigated.I watched that sembolic motives was applied on iner adorments that are applied on compositions and compositions were constituded by naturalist and stylize, plant and animal motives.I determined that in all examples which are produced by gold filigreed handycraft the ornoment is dominating to endlessness principle to ornomentation art as on composition.There are classical simetry and arrangement were applied on designs, however grift adorments bringing some activity to composition.My main aim of my thesis which is about Mardin gold filigreed handycraft, the introducing of Mardin gold filigreed handycraft by the way of mine, particle and jewellery, I aimed that to take care of people to Mardin Gold filigreed art because filigreed art has been forgetting prevent the forgetting this kind of arts.
Benzer Tezler
- Oltu taşı işlemeciliğinin günümüzdeki durumu
The current situation of Oltu stone processing
MUHAMMET KOCAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SEMA ETİKAN
- Takının tarihsel gelişimi ve Mardin'de telkari işlemeciliği
Historical development of jewelery and filique processing in Mardin
CEMGİL ARSLAN
- The past and present of the art of Mardin filigree
Mardin telkâri sanatının dünü ve bugünü
AYSUN BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarAltınbaş ÜniversitesiPlastik Sanatlar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FIRAT ARAPOĞLU
- Mardin'de kumaş baskı-boyama sanatı: Şımmeshındi ailesi örnekleri
The art of printed cloth in Mardin: Sample of Şimmeshindi family
MEHMET ALİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat Tarihi Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ŞEVKİ DUYMAZ
YRD. DOÇ. MERYENM ACARA ESER
- Dissolution of craft in the context of ethnicity, gender and class: Gold and silversmithing in Mardin and Trabzon, Turkey
Zanaatın etnisite, toplumsal cinsiyet ve sınıf bağlamında çözülüşü: Türkiye, Mardin ve Trabzon'da altın ve gümüş işlemeciliği
MEHTAP TOSUN
Doktora
İngilizce
2018
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYŞE HOŞGÖR