Türk dünyasında ninni
Lullaby in the Turkish world
- Tez No: 314938
- Danışmanlar: DOÇ. DR. METİN ÖZARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: ninni, Türk dünyası, kültür, lullaby, the Turkic-community, culture
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 417
Özet
Ninniler sadece basit sözlü nazım parçaları değil, insan neslinin devamının işareti ve içinden çıktığı toplumun geleneksel değerlerini yansıtan ve gelecek nesillerin kültürel yapısını oluşturan temel taşlarıdır. Ninni üzerine bundan önce yapılan çalışmalar ve ilk ninni metinleri incelendiğinde, tanımı, tasnifi ve ortaya çıkışı açısından evrensel kültürdeki benzerleriyle birtakım ortak yönlere sahip olsalar da, her topluluğun ninnilerinin fonksiyonları ve iletişim boyutlarıyla belirgin birtakım farklı sosyo-psikolojik özelliklere ve kültürel belleği yansıtan ögelere haiz oldukları görülür.Türkçe konuşan toplulukların kültür geleneğinde ninniler, kendilerine has özellikler taşır ve bunlar kimi zaman tür, şekil ve yapı özellikleri açısından türkü, efsane ve ağıtlarla bütünlük arz edebilir. Ninnilerin icra zamanları ve sözlü, yazılı ve elektronik icra ortamları detaylı bir biçimde incelendiğinde münhasır bir kültürel belleğin dışavurum yollarından biri olduğu, ninniyi söyleyenlerin içinde bulunulan toplumsal değerleri yansıttığı görülür. Bu bağlamda, Türkçe konuşan toplulukların ninnilerindeki belirgin ortak yönlerin yanında, belirgin farklılıkları da arayarak kendi toplumlarına özgü anlam arka plânını ve farklı kültürel ögeleri ortaya çıkarmak mümkündürBütün insanlar için ortak olduğu bilinen ninni türünün Türk Dünyası kültür geleneğinde taşıdığı özelliklerin ortaya konulması amacıyla hazırlanan bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında bilinen ilk yazılı ninni metninden hareketle ninninin yaratılış sebebi ve ninni türüyle ilgili genel bilgi verilmiştir. Birinci bölümde önce ninni üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmiş ardından ninninin tanımı ve tasnifi yapılmış, ninni tipleri ele alınmıştır.İkinci Bölümde Türk Dünyası ninnilerinin tür, şekil ve yapı özellikleri incelenmiş, ninninin türkü, efsane ve ağıtlarla ilgisi tespit edilmiştir. Aynı bölümde fonksiyonları ve iletişim boyutuyla ele alınan ninnilerin sosyo-psikolojik özellikleri ve kültürel belleğin temsilcisi olmaları üzerinde durulmuştur.Üçüncü Bölümde interaktif bir anlatı olan ninninin icra zamanı ve ortamları üzerinde durulmuş bu bağlamda ninniler sözlü, yazılı ve elektronik icra ortamlarına göre değerlendirilmiştir. Bu bölümde, kültürel belleğin dışavurum yollarından biri olmalarından hareketle, ninniyi söyleyen ve toplumsal değerler dikkate alınarak ninnilerin konuları tespit edilip değerlendirildikten sonra Türk Dünyası ninnilerindeki ortaklık ve farklılıklar tespit edilmiş ve ninnilerin anlam arka plânı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.Ninnilerin basit sözlü nazım parçalarından ibaret olmadığı, insanlığın devamının işareti ve ait olunan kültürün temsilcisi olmakla nesiller yaratan bir tür olduğu sonuç kısmında belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Lullabies are not only simple pieces of oral prose, but are also the indicator of the permanence of human race and the foundation stones of the cultural structure of new generations, since they reflect the traditional values of the society from which they emerge.All lullabies depict universally common similarities with respect to their definition, classification and emergence in different cultures. However, when the previous studies and the earliest lullaby scripts are examined in terms of their functions and interaction parameters, lullabies of each and every society certainly reveal much different socio-psychological characteristics and different features manifesting the cultural memory.Lullabies in the cultural traditions of Turkic-communities may show intrinsically specific features which are sometimes complementary with the folk songs, legends and elegies form the categorical, formal and structural aspects. When the performance time and place and their oral, written and electronic performance media is explored in detail, it becomes evident that they express a particularly specific cultural memory, and reflect the performers' social values. In this context, it becomes possible to expose implicit meanings and distinctive cultural features by disclosing similarities and differences of the lullabies of various Turkish-speaking communities.Lullabies are commonly well-known by all human beings and this study is aimed to establish their properties in the cultural traditions of the Turkish community in three chapters. In the introduction, a general information about the lullaby and the underlying reasons about its emergence is given by examining the earliest lullaby scripts.In the First Chapter, the earlier studies about the lullaby are reviewed initially and then the definition and classification of lullaby is carried out and types of lullabies are identified.In the second chapter, lullabies of the Turkic-communities are examined with respect to their type, form, and structural properties; and their relation to folk songs, legends and elegies. In the same chapter, lullabies are scrutinized for their functions and communication aspects with a focus on their socio-psychological features which characterise the cultural memory.In Chapter Three, the performance time and place of the lullaby as an interactive narrative is explored and in this context, it is examined with respect to oral, written and electronic performance media. In this chapter, the similarities and differences in the Turkic-community lullabies are investigated in order to uncover the backdrop of their meaning after evaluating the performer and the subject matter of lullabies as one of the ways of expressing cultural memory with a focus on social values.In the Conclusion, the fact that lullabies are not merely a part of oral prose, but also appear as the indicator of the permanence of human race and as the creator of new generations representing the source culture is indicated.
Benzer Tezler
- Türk Dünyasında yer alan çocuk şiirlerinin tematik açıdan incelenmesi (Türk Dünyasından Çocuk Şiirleri kitabı örneğinde)
Thematic analysis of children's poems in the Turkish World (Examination in the examble of the books of Children's Poems from the Turkish World)
SAKİNE BOZYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZHYLDYZ ISMAILOVA
- Musul ili Reşidiye kasabası Türkmen halk kültürü
Mosul province Rashidiya town folk culture
TAHA MAHMOOD AHMED ALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFULLAH YILDIRIM
- Halk kültüründe iletişim aracı olarak kullanılan ürünler
The products used as means of communication in Folk culture
GÜLCAN TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. TÜRKER EROĞLU
- Dîvânu Lugâti't-Türk'te çocuk ve çocuk eğitimi
Child and child education in Dîvânu Lugâti't-Türk
ZEYNEP KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN GÖNEN
- Reşat Ekrem Koçu'nun çocuklar için yazdığı eserlerde değer eğitimi ve Türkçe
Reşat Ekrem Koçus works which have written for children value education and Turkish
HÜLYA SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN KAVRUK