İbn Sînâ felsefesinde küllîler meselesi
The problem of universals in the philosophy of Ibn Sina (avicenna)
- Tez No: 317346
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL KARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Bu tezde İbn Sînâ felsefesinde küllîler meselesi ele alınmıştır. Küllî, tasavvuru açısından kendisinde birçok varlığa yüklem yapılmasına engel bulunmayan anlama denir. Bu çalışmada küllîlerin insan zihni dışında mevcudiyeti ve bunun keyfiyeti ele alınmıştır. İbn Sînâ, küllîler ile kendisine küllîlik ilişen nitelikleri birbirinden ayırmaktadır. Fakat filozofumuz bunların mevcûdiyetleri meselesini birbirinden ayırmaksızın ele almaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada küllîler ile mutlak niteliklerin mevcûdiyeti birlikte ele alınmakta ve fakat bunlar arasındaki fark da göz ardı edilmemektedir. Bu çerçevede, tezin birinci bölümünde ilk olarak küllînin ve mutlak niteliklerin ne olduğunu, ikinci olarak da duyulur varlıkların sebepleri ve insanın bilgisinin nesnesi olarak mutlak niteliklerin varlığı üzerinde durulmaktadır. Küllîler meselesiyle idealar nazariyesinin eleştirisi birbiriyle yakından alakalı iki konudur. İkinci bölümde Platon'un idealar nazariyesini niçin vaz ettiği, İbn Sînâ'nın bu nazariyeyi nasıl ve niçin eleştirdiği üzerinde durulmaktadır. Ayrıca bu eleştirinin nasıl anlaşılması gerektiği aydınlatılmaya çalışılmaktadır. Üçüncü bölümde mutlak niteliklerin Tanrı'nın bilgisi olarak O'nun Zâtıyla alakası üzerinde durulmakta; O'nun bilgisiyle iradesi arasında nasıl ve ne gibi bir ilişki olduğunu ele alınmaktadır. Ayrıca küllî niteliklerin Tanrı'dan nasıl sudûr ettiği, sonra da bu niteliklerin taayyün ve teşahhusunun keyfiyeti üzerinde durulmaktadır. Dördüncü ise bu niteliklerin idrâk süreçlerine ve bu süreçte Faal Aklın rolüne değinilmekte; bu bilginin nesnesiyle ve öznesiyle ne gibi ilişkilerinin olduğunu ele alınmaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation addresses the problem of universals in the philosophy of Ibn Sina. The universal is said of the meaning whose very conception does not prevent its being predicated of many. In this study, existence of universals outside the human intellect and its circumstance are addressed. Ibn Sina distinguished universals and properties, to which universality accidentally occurs. However, our philosopher addressed the issue of their existence without separation. Therefore, this study addressed existence of universals and absolute properties together while the difference between them is not ignored. In this context, the first chapter of the dissertation dwells on the meaning of the universals and of the absolute properties first and existence of absolute properties as reasons of sensible things and an object of human knowledge secondly. The problem of universals and the critique of the theory of ideas are closely related subjects. The second chapter dwells on the reason why Plato imposed the theory of ideas and the reason how and why Ibn Sina criticized that theory. Besides, how this critique should be understood strive to be enlightened. The third chapter dwells on the relation of absolute properties with God?s Self and how God's knowledge and His will are related. Besides, firstly how universal properties emanate from His and secondly the circumstance of emergence and individuation of these properties are addressed. The fourth chapter addressed perception process of those properties and the role of Active Intellect during that process, and how this knowledge is related to its object and subject.
Benzer Tezler
- İbn Sînâ felsefesinde zaman kavramı
Avicenna philosophy on time concept
İRFAN BAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinYalova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR COŞKUN
- İbn Sina felsefesinde ruh ve ruhun ölümsüzlüğünün rasyonel temelleri
Rational foundations of the soul and its immortality in the philosophy of Ibn Sina
İREM SUNMAN
- İbn Sina felsefesinde hareket kavramı
The concept of motion in philosophy of Ibn Sina
AYŞE BETÜL DÖNMEZ
- İbn Sînâ felsefesinde bilginin mahiyeti
The nature of knowledge in avicenna's philosophy
AHMET PEKAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeDicle ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECMİ DERİN