Hitit kültüründe Hurri etkisi
Hurrian influence on Hittite culture
- Tez No: 331980
- Danışmanlar: PROF. DR. TURGUT YİĞİT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 486
Özet
Hitit metinlerinde tanrılar hakkında bilgi edindiğimiz belli başlı metinler, kurban listeleri (kalutiler), dualar, mitolojik metinler, ritüeller ve devlet antlaşmalarıdır. Bu belgeler arasına Yazılıkaya açık hava tapınağı da eklenmelidir. Hurri tanrılarının incelenmesi açısından baktığımızda, bunlar arasında kurban listeleri ile Yazılıkaya tapınağı en önemli yeri tutmaktadır. Hitit dinine eklenen en önemli Hurri tanrıları Fırtına tanrısı Tesup, eşi Hepat, tahıl ve bereket tanrısı, aynı zamanda yer altı dünyası ile ilişkili olan Kumarbi, Sa(w)uska, Güneş tanrısı Simegi ve Ay tanrısı Kusuh?tur. Ea, Anu, Enlil gibi Mezopotamya tanrıları ise Hurriler aracılığı ile Hitit dinine katılmıştır. Hitit çivi yazılı belgeleri arasında, Kizzuwatna ve Suriye?den aktarılmış çok sayıda büyü ritüeli bulunmaktadır. Bu ritüeller, Hurrice cümleleri, çok sayıda Hurrice terimi ve Hurri tanrılarını barındırmaktadır. Ritüelleri uygulayanların isimlerinin de Hurrice olduğu görülmektedir. Büyü ritüelleri, herhangi bir olumsuz durumu ortadan kaldırmak amacıyla, MUNUS SU.GI ve LÚ AZU adı verilen görevliler tarafından yerine getirilmektedir. Hitit edebiyatı Hurri katkısıyla zenginleşmiştir. Eski Hitit Çağı?nda kralların yıllıklarından oluşan tarih yazımı ile ilgili metinler çoğunluktayken Orta Hitit Çağı?ndan itibaren masal, destan, efsane içerikli edebi eserlerin arasına Hurri ve Mezopotamya kökenli yenileri eklenmeye başlamıştır. Bu edebi metinlerin tıpkı ritüellerde olduğu gibi Hurrice yazılmış olanları vardır. Hititler, Mezopotamya?nın kehanet ve fal bilgisini ya doğrudan Mezopotamya?dan almışlar ya da Hurriler sayesinde ondan haberdar olmuşlardır. Karaciğerin incelenmesi en güçlü Hurri etkisi gösteren kehanet yöntemidir. Hurrice kehanet metinlerinde teknik terimler Sumerogramlarla verilirken Hititçe metinlerde Hurrice terimlerin kullanılıyor olması dikkat çekicidir.
Özet (Çeviri)
Kıymet, Kurtuluş, Hurrian Influence on Hittite Culture, Doctoral Thesis, Advisor: Prof. Dr. Turgut Yiğit, 472 p. Offering lists, prayers, mythological texts, rituals and state treaties are some basic texts that give information about gods in Hittite texts. The Rock Sanctuary of Yazılıkaya is to be added among those documents. Offering lists and Yazılıkaya shrine are very important in terms of examination of Hurrian gods. The most important Hurrian gods that were added to Hittite religion are storm god Tesup, his wife Hepat, grain and fertility god and also the god of underworld Kumarbi, Sa(w)uska, sun-god Simegi and moon-god Kusuh. Mesopotamian gods like Ea, Anu, Enlil were added to Hittite religion via the Hurrians. Among Hittite cuneiform documents, there are many magical rituals that were conveyed from Kizzuwatna and Syria. These rituals involve Hurrian sentences, many Hurrian terms and Hurrian gods. It is also seen that the names of the ritual practitioners are Hurrian. The magical rituals are performed by the officials who are called MUNUS SU.GI and LÚ AZU in order to resolve any negative cases. Hittite literature flourished thanks to the Hurrian contribution. In the Old Hittite Period the texts related to the historiography of king annals were abundant, whereas beginning from the Middle Hittite Period the new kinds of tales, epics and myths of Hurrian and Mesopotamian origin began to be added among literary works. Some of those literary texts were written in Hurrian language like rituals. The Hittites either received the knowledge of omen and oracle directly from Mesopotamia or became aware of them thanks to Hurrians. Examination of liver is the most typical method of omen under Hurrian effect. Technical terms in the texts of omen in Hurrian language are presented with Sumerograms; however, it is remarkable that terms in Hurrian language were used in the texts in Hittite language.
Benzer Tezler
- Hititlerin Anadolu'ya göçü ve çevre kültürlerle etkileşimi
The cultural interactions which occurred with the migration of the above mentioned nation of Hittites
NİLÜFER ÇOLPAN
- Hititlerde Hurri etkisiyle gelişen MUNUSŠU.GI (Yaşlı/büyücü kadın) anlayışı ve MUNUSŠU.GI (Yaşlı/büyücü kadın) ritüelleri
The mentality of MUNUSŠU.GI (old/magician woman) in the Hittites that developed with the effect of Hurri and rituals of MUNUSŠU.GI
MELİH SALİH KEÇECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BAHAR
- Hititler ile Hurriler arasındaki siyasi ve kültürel ilişkiler
Political and cultural relationships between Hurrians and Hittites
HAYDAR ASGHAR
- Arinna'dan Kybele'ye gelişen Tanrıça kültü
Goddess cult developed from Arinna to Cybele
MELİH RAMAZAN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESMA REYHAN