Planlamada adil kent yaklaşımı çerçevesinde kentsel dönüşüm uygulamalarının incelenmesi: İstanbul Esenler ilçesi örneği
Study of urban transformation practices within the frame of just city approach to planning: The case of Esenler district of Istanbul
- Tez No: 343902
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN CENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Kent planlama disiplininin bugün önemli uğraş alanlarından biri de kentsel dönüşüm projeleri olarak öne çıkmaktadır. Dönüşümle birlikte, kentlerin işleyişini sağlayan normatif ve toplumsal düzlemin fiziksel ya da ekonomik yapı lehine kullanılması, kentsel dönüşüm kavramının kullanılmaya başlandığı ilk günlerden beri tartışılmaktadır. Bu bağlamda, planlama disiplininin rasyonel bir arayışın ötesinde normatif olgulara yaslanan bir uğraş içinde olduğu çeşitli kuramsal tartışmalarda izlenebilmektedir. Bu tartışmaların izlenebileceği yaklaşımlardan biri de ?adil kent? söylemidir. 1960 sonrası, toplumsal eşitsizliklere vurgu yapan politik-ekonomi perspektifine dayalı adil kent yaklaşımı, 2000?li yıllardan sonra daha çok tartışılır olmuş ve adil kent yaklaşımı kentsel kalkınma, kentsel yenileme ve kentsel dönüşüm uygulamalarında adalet gibi normatif bir olguyu kent plancılarının gündemine taşımıştır. Adil kent yaklaşımı, bu sayede neo-liberal perspektife bir alternatif oluşturma arayışında olmuştur. Adalet olgusunu, eşitlik, çeşitlilik ve demokrasi kavramları ile birlikte ele alan adil kent yaklaşımı, kent plancıları ve kentlerdeki karar vericiler için bir takım ilkeler ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı, Kent planlama yazınında yeni arayışları tartışmak, adil kent yaklaşımının sunduğu ilkelerden hareketle, 6306 sayılı Afet Dönüşüm Yasası Çerçevesinde ilk kentsel dönüşüm uygulamasının gerçekleştiği İstanbul Esenler İlçesi Havaalanı Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi?ni incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, birinci bölümde, literatür taraması, tezin amacı ve bulgulara ilişkin bilgiler sunulmuştur. İkinci bölümde, kent planlama düşüncesi ele alınarak model arayışları ve bu modeller içinde planlama sürecine normatif değerlendirmeler getiren yaklaşımlar irdelenmiştir. Üçüncü bölümde kent planlaması ve adalet kavramları ele alınmış olup, adil kent yaklaşımı ve bu yaklaşımın bileşenleri tartışılmıştır. Dördüncü bölümde, alan çalışmasının yapıldığı Esenler İlçesi ve Havaalanı Mahallesi?nin kentsel gelişim, kentsel dönüşüm süreçleri ele alınmıştır. Beşinci bölümde, Havaalanı Mahallesi?nden gerçekleşmekte olan kentsel dönüşüm uygulaması adil kent yaklaşımının sunduğu ilkeler çerçevesinde irdelenmiştir. İncelemede, nitel araştırma yöntemleri kullanılmış, projenin uygulayıcısı olan yönetici aktörler ve ilçede/mahallede etkin STK?lar, bölgede yaşayan, işyeri/konut sahibi/kiracıları ile yapılan yüz yüze görüşmelerden faydalanılmıştır. Altıncı bölüm, sonuç ve önerilere ayrılmış ve alan çalışmasının sunduğu verileri yorumlanmış kentsel planlamanın yeni bir boyut kazandığı dönüşüm uygulamalarında değerlere ilişkin vurguların dikkate alınmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the significant fields of study of the city planning discipline is urban transformation projects. With the transformation, the use of normative and social ground, which enables cities? functioning, in favor of physical or economic structure has become an issue of debate since the early days of use of the concept of urban transformation. In this respect, it can be observed through various theoretical discussions that the planning discipline?s effort is based on normative phenomena rather than a rational quest. One of the approaches through which these discussions can be observed is the discourse of ?just city?. The just city approach which is based on the political-economy perspective, which emphasizes social inequalities, has become a more intensive matter of debate after 2000?s and thanks to the just city approach, justice in urban development, urban renewal and urban transformation practices, a normative phenomenon, emerges in city planner?s agenda. Through this way, the approach of just city has made an effort to develop an alternative to the neo-liberal perspective. The approach of just city discusses the phenomenon of justice related with equality, variety and democracy, and suggests some principles for city planners and the decision makers in the cities. The purpose of this study is to discuss new tendencies in the literature of city planning and to examine Havaalanı Neighborhood (Esenler/İstanbul) Urban Transformation Project with reference to principles which just city approach propounds, which is the first urban transformation practice within the frame of the disaster transformation law no.6306. In accordance with the purpose, in the first part, literature search and data related to thesis?s purpose and findings are introduced. In the second part, regarding the city planning thought, model researches and through these models the approaches which propound normative assessments for planning process are examined. In the third part, considering city planning and the concept of justice, the approach of just city and components of this approach are discussed. In the fourth part, the processes of urban transformation and urban development of Havalaanı Neighborhood and Esenler District are examined. In the fifth part, with respect to the principles the just city approach propounds, the urban transformation practice in the Havaalanı Neighborhood is analyzed. Throughout the study, qualitative research methods are used, and made use of face-to-face interviews which were held with administrative actors, who are the implementers of the project, NGO?s which are active within the neighborhood/district and owners/tenants of houses/work places living within the region. In the sixth part, which is for the result and suggestions, the data stem from the field study are interpreted and some suggestions are developed inviting to consider the emphasizes related to the values concerning transformation practices, in which city planning has acquired a new dimension.
Benzer Tezler
- Kurumsal dayanakları ve finansman yöntemleri bağlamında, konut yenileme uygulamaları; Türkiye için model önerisi
Housing reconstructi̇on practices from the aspects of legal basis and financing methods; a model analysi̇s for Turkey
SAİM GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMarmara Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESLİHAN ÇELİK
- Kentsel mekanın, deprem risklerinin azaltılmasına yönelik yeniden organizasyonu ve bir toplumsal katılım süreci
Reorganization of urban space in order to mitigate earthquake risks, and a process for social participation
SÜLEYMAN BALYEMEZ
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE BERKÖZ
- Kent hakkı ve kentsel katılım bağlamında kendin yap pratikler
Do-it-yourself practices in the context of right to the city and uurban participation
GÖKÇE ÖCAL
Doktora
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Optimization in spatial planning from generative design approach: The application for Göktürk, Istanbul
Üretken tasarım yaklaşımıyla mekansal planlamada optimizasyon: Göktürk, İstanbul uygulaması
MERVE DENİZ TAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU GÜLÜMSER
- Urban agriculture site selection in Beylikduzu, İstanbul
İstanbul Beylikdüzü'nde kentsel tarım alan seçimi
AYŞE BURCU KISACIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ