Klasik Çağ'dan Erken Bizans'a Myra kenti ve teritoryumu
From the Classical Period to the Early Byzantine time the city of Myra and its territory
- Tez No: 344443
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BURAK TAKMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Tarih, Archeology, Ancient Linguistics and Cultures, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 327
Özet
Myra kenti tarihi ve teritoryumu olarak iki ana bölüme ayrılan bu tez Myra'nın Klasik Çağ'da orta halli büyüklükte bir kale yerleşiminden Geç Roma Dönemi'nde Lykia'nın dini ve idari başkenti oluncaya kadarki politik tarihini, idari, sosyal, dini ve sosyal yapısını antik literatür, epigrafik, arkeolojik ve nümizmatik belgeler ışığında incelemektedir. Çalışmanın diğer bir hedefi kentin teritoryumunu ve içinde kalan yerleşimleri araştırmak ve Orta Lykia coğrafya çalışmalarına katkıda bulunmaktadır. İlk bölümde Myra'nın siyasi ve sosyal tarihçesi ile idari ve ekonomik yapısı araştırılmaktadır. Öncelikli olarak Klasik Dönem kale yerleşiminden itibaren Geç Roma Dönemi'ne kadar kentin kaderini belirleyen siyasi ve ekonomik gelişmeler kronolojik bir düzen içinde ele alınmaktadır. Myra'nın bu tarihsel gelişimi Doğu ve Batı Lykia'nın diğer büyük kentleri olan Limyra, Ksanthos ve Patara ile karşılaştırılarak incelenmektedir. Limyra'dan sonra ikinci büyük kaya mezarlı nekropolis'e sahip olan ve Klasik Dönem'de önemli bir hanedanlık merkezi olduğu izlenimi uyandıran Myra'nın bu dönem tarihi içindeki olaylarda adı neredeyse hiç geçmemektedir. Klasik Çağ'da sikke basıp basmadığı belli olmamakla birlikte yerel Lykia dillerindeki adı da belirsizdir. Ptolemaioslar Dönemi'nde limanı Andriake ile birlikte gelişmiş olan Myra polis statüsüne ulaşmıştır. Bu dönemden itibaren, Klasik ve Erken Hellenistik Dönem'de Doğu Lykia'nın en büyük kenti olan Limyra'yı geride bırakarak Lykia Birliği'nin en büyük kentleri arasındaki yerini almıştır. Roma Dönemi'nde Myra, Batı Lykia'da Ksanthos'tan üstünlüğü devralan Patara ile birlikte Lykia'nın en büyük iki kentinden biri olmuştur. Batı Lykia'nın temsilcisi olarak Patara'nın ve Doğu Lykia'nın temsilcisi Myra'nın onursal vatandaşlık unvanı lykiarkhes'ler tarafından da politik bir mesaj olarak taşınmış olmalıdır. Nihayet Myra bu gelişimini Erken Bizans Dönemi'nde bütün Lykia'nın idari ve dini başkenti olarak tamamlamıştır. Lykia tarihi ile birlikte ele alınan kentin siyasi tarihinin yanı sıra bu bölümde epigrafik belgeler üzerinden Myra'nın diğer Lykia kentleri ile olan politik ve ekonomik ilişkileri ve bunun yanı sıra Myralı yurttaşlar da incelenerek kentin idari ve sosyal yapısına dair çıkarımlarda bulunulmaktadır. Büyük bir kent olmasına rağmen epigrafik belgelerde hiçbir Myralı euergethes'e ve elit tabakaya mensup bir kişiye rastlanmamaktadır. Yazıtlarda Myra'nın Ksanthos ile Hellenistik Dönem'de isopoliteia, Augustus zamanında Tyberissos ve Teimiussa ortak demos'u ile sympoliteia ve ayrıca Roma Dönemi'nde muhtemelen 2. yüzyılda Trebenda ile sympoliteia anlaşması yapmıştır. Bunlardan başka Myra'nın, Kyaneai ile Teimiussa/Üçağız Limanı'nın kullanımı üzerine bir anlaşma yapmış olmalıdır. Rhodiapolis ve Korydalla kentleriyle birlikte üçlü, Antiphellos ile ikili bir ekonomik işbirliği anlaşmaları yaptığı da biri Rhodiapolis'ten diğeri Antphellos'an iki mezar yazıtı sayesinde tahmin edilebilmektedir. Kent ekonomisi Hellenistik ve Roma dönemlerinde büyük oranda purpur üretimine, Andriake liman gelirlerine, deniz taşımacılığına, gümrük vergilerine, ayrıca bunlara Geç Roma Dönemi'nden itibaren Aziz Nikolaos'tan kaynaklanan inanaç turizminin getirdiği gelirlere dayanmıştır. Kentin baştanrısı Artemis Eleuthera'dan başka Tykhe ve Hekate kültlerinin de varlığı yazıt, altar ve bazı kabartmalar aracılığıyla belgelenmektedir. Myra'da Apollon kültünün olmaması ise çok yakınında ve tapınağı günümüzde de ayakta kalan ünlü Soura Apollon kehanet merkeziyle açıklanabilir. Soura Apollon'undan başka Myra teritoryumu içinde Eleuthera Trebendatike bilinmektedir. Çok büyük olasılıkla bu kült Muskar-Asarbelen Tepesi yerleşimindeydi. Myra teritoryumuna ayrılan tezin ikinci bölümü genel itibariyle bir tarihsel coğrafya çalışmasıdır. Kentin teritoryumu Demre vadisinin oluşturduğu doğal sınır ile ikiye ayrılarak ele alınmaktadır. Önce bu iki alanda yer alan yerleşimler Myra ile teritoryum ilişkisine dair belgeleriyle birlikte tanıtılmaktadır. Bu bölümde ayrıca Sionlu Nikolaos'un biyografisindeki yer adları üzerine bir inceleme yapılarak daha önce lokalizasyonları yapılamamış olan bu yerlerden hangilerinin Myra teritoryumunda olması gerektiğine dair sonuçlar çıkarılmaktadır. Bu sonuçlara ulaşmak için Vita'da bahsi geçen, Aziz'in düzenlediği kurban töreni ziyaretleri ele alınarak bu ziyaretlerinde adı geçen yerler üzerine lokalizasyon önerileri getirilmektedir. Netice itibariyle başta Hellenistik Dönem kentleri olan Trebendai ve Tragalassos olmak üzere Nikolaos tarafından ziyaret edilen Plenion, Kausai, Nea Kome, Partaessos, Symbolon, Nautes, Kastellon ve Hemalissoi'un Demre vadisinin kuzeyinde Alacadağ üzerindeki yerleşimlerde ve Myra'nın 4 km doğusunda yer alan lagün civarında aranması gerektiği sonucu çıkarılmakta ve Vita'da adı geçen bu yerlerdeki kiliselerin söz konusu bölgedeki mevcut kiliselerle eşleştirilmesine dair öneriler sunulmaktadır. Bu bölümde lokalizasyon çalışmalarının ardından nihai olarak Myra'nın farklı dönemler itibarıyla teritoryum sınırları ve ulaşım sistemi tartışılmakta ve haritalarda gösterilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis concerns the history of the city of Myra and its territory and is divided into two main parts. The first part investigates the political history of the city from the classical fortress until the late Roman Period when the city became the capital of Lycia; with its administrative, social, religious and economic structures recorded in ancient literary works, in epigraphic documents and in the archaeological remains providing the sources employed in this investigation. The aim of the second part of this study was to determine the extent of the territory and those settlements belonging to the city and so to contribute to the study of the ancient geography of central Lycia through proposing some localisations. In the first part of this thesis the historical development of the city Myra, the main city of central Lycia, is investigated through comparing Myra with the large eastern and western cities of Lycia such as: Xanthos, Patara and Limyra, within the context of western and eastern Lycia. During the Classical and Early Hellenistic periods the leading administrative centres of Lycia were Xanthos to the west and Limyra to the east. Although Myra has the second largest classical necropolis in Lycia, with 100 rock-cut tombs (after the city of Limyra), and also possesses a large fortress, it seems that Myra did not play any noteworthy role in the history of Lycia during the Classical and Early Hellenistic Periods. The epichoric name of the settlement of Myra remains uncertain, and it is also unknown if it minted any coins during the Classical Period. The city of Myra and its port of Andriake increased in importance under Ptolemaic rule during the third century B.C. and from this time Myra became one of the six largest Lycian cities, possessing three votes in the Lycian League, and it also obtained the most important position in eastern Lycia as the centre minting the coins of Masikytos, surpassing the mint in city of Limyra. During the Roman Imperial Period Myra and Patara, which had surpassed Xanthos in western Lycia, became the two leading cities of the province of Lycia. This, to the extent that the awarding of honorary citizenships of Myra and Patara might have been particularly employed as a political message, in representing both eastern and western Lycia, by some famous Lyciarchs such as Opramoas etc. Finally, in the late Roman Period Myra became the administrative and religious centre of all of Lycia after it was declared the capital of Lycia by Emperor Theodosius. In the first part, in addition to the political history of Myra, its political and economic relations with the other cities of Lycia and the administrative and social structure of the city are investigated, employing the surviving epigraphic documentation. During the Hellenistic Period, during the second half of the second century B.C., Myra made a treaty of equal citizenship
Benzer Tezler
- Myra'nın limanı Andriake'nin yerleşim planı
Settlement plan of Andriake, the harbour of Myra
ÇAKIR AFŞİN AYGÜN
- Urbanism of Xanthos in the Byzantine period
Ksanthos'un Bizans dönemi şehirciliği
SADIK EMRE ÜSTÜNDAĞ
Doktora
İngilizce
2022
ArkeolojiKoç ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT ENGİN AKYÜREK
- Arykanda madenciliği ve madeni buluntuları
The Metallurgical activities and metal finds of Arykanda
BEKİR SITKI ALPTEKİN ORANSAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
ArkeolojiAnkara ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVDET BAYBURTLUOĞLU
- The Ancient South Marmara Harbors
Antik Güney Marmara Limanları
SERKAN GÜNDÜZ
Doktora
İngilizce
2015
ArkeolojiUludağ ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
PROF. DR. MARTİNA SEIFERT
- Helenistik çağ anadolu mimarisindeki Karia bölgesinde İon Kymationu'nun gelişimi
Development of İon Kymathion in Karia region at Hellenistic age Anatolian architecture
NİHAL KÜRÜM