Alevi-Bektaşi inanç sisteminde hiyerarşik yapı: Çubuk havzası aleviliği örneği
The hierarchical stucture in belief system of Alevi-Bektashi: the example of alevism the of Çubuk
- Tez No: 349167
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİMCAN İNAYET
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 622
Özet
Bu çalışmada Alevi-Bektaşi inanç sistemindeki kavram, tanım ve tasnif problemleri, saha üzerinde çalışmalardan elde edilen verilerle sorgulanmıştır. Terminolojik problemlerin çözümünün, ?ocak? kavramının merkeze alınması ile mümkün olabileceği ortaya konulmuştur. Alevi ocaklarının teşkilatlanması, hiyerarşik yapısı, inançsal hinterlantları ve ritüelik yapılarıyla ilgili örneklerle ocak sisteminin işleyişi tespit edilmiştir. Ocaklar, teşkilatlanma evrelerine göre tasnif edilmiştir. Alevi ocakları üzerine yapılan çalışmalarda ocaklara bütüncül bir yöntemle yaklaşılması önerilmiştir. Önerdiğimiz yönteme göre, Çubuk Havzası Alevi Ocakları olarak tanımladığımız, hiyerarşik olarak birbirine bağlı beş ocak incelenmiştir. Beş ocak üstten alta hiyerarşik sıra ile şunlardır: Şah Kalender Veli, Hacı Ali Turabî, Cibali Sultan, Hacı Muradî Veli ve Mehemmed Abdal?dır. Ocakların 9 il 63 yerleşim birimindeki dede ve talip toplulukları, ile ocakların tarihsel arka planları, hiyerarşik sistemleri, inançsal hinterlantları ve ritüelik yapıları saha çalışmasıyla elde ettiğimiz veriler ışığında analiz edilmiştir. Ocaklarda icra edilen ritüeller kayıt altına alınmıştır. Ritüeller, ocaklar ve yerleşim birimleri bağlamında mukayese edilerek görsel unsurlarla çalışmamızda yer almıştır. Hiyerarşik sistemin ocaklar ve yerleşim birimleri bağlamında ritüeller üzerindeki etkisi incelenmiştir. İnanç sistemindeki değişimler yerleşim birimleri merkezli tespitlerle değerlendirilmiştir. Alevi-Sünni topluluklarının bir arada yaşadıkları yerleşim birimlerindeki etkileşimler de incelenmiştir. Alevi ocakları üzerine yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere bir yöntem ortaya koymak da bu çalışmanın hedeflerinden biri olmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis, using data gathered from fieldwork, many concepts, definitions and classification problems of the Alevi-Bektashi belief system are discussed. It has been demonstrated that, to solve terminology problems, the hearth (ocak) should be the main research focal point. The operation of the ocak system has been determined using hinterland examples, the hierarchical and ritual structure and the organization of the Alevi-Bektashi Ocaks. Each ocak has been classified according to their own periods. It is suggested that research on the Alevi ocaks should done with a holistic approach. According to proposed method, five ocaks were researched. They are defined as Alevi Ocaks of the Çubuk Basin and are hierarchically interconnected. The hierarchical order of the five ocaks is; Şah Kalender Veli, Hacı Ali Turabî, Cibali Sultan, Hacı Muradî Veli ve Mehemmed Abdal. Hinterland fieldwork and data collection analysed the dedes and talips of nine cities and sixty-three reigions with their historical background and the associated hierarchical systems and ritualistic structures. All rituals were recorded. Analysis of the rituals? visual materials compared the context of each ocak and region. The effects of hierarchical systems on rituals were again examined in the context of each ocak and region. All changes of belief systems were evaluated with determinations based in settlement. The interactions between Alevi and Sunni communities, located in same area, were analyzed. The main goal of this research is to introduce a methodology to study the Alevi Ocaks.
Benzer Tezler
- Tokat yöresi Alevî-Bektaşî inancında zâkirlik geleneği
The tradition of dhikr performers among Alevî-Bektashi belief in Tokat territory
DENİZ GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2013
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. EROL PARLAK
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL
- Aleviliği anlamanın imkâni: Alevi deyişlerinin ve gülbanglarının Kavalcık köyü örneğinde sosyolojik analizi
The facilities of understanding the Alevism: The sociological analysis of poets and prays in Kavacık village sample
MEHMET YAZICI
- Hristiyanlık üzerinden Aleviliğe bakış: Teoloji, ritüel ve sosyal açıdan bir karşılaştırma
An overviev of Alawism through Christianity: A comparison in terms of theology, ritüel and social
İSHAK BIÇAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ BATUK
- Alevî-Bektâşî inanç sisteminde mitolojik unsurların tespiti ve değerlendirilmesi
The identification and assessment of mythical elements in Alevi-Bektashi belief system
SALİH EMRE KARAYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAkdeniz ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ALBAYRAK
- Nevşehir-Hacıbektaş ilçesi alevi-bektaşi inanç sisteminde eski Türk inançlarının izleri
Traces of ancient Turkish beliefs in Nevşehir Hacibektaş district alevi – bektashi belief system
FATMA KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ