Türk sinemasında toplumsal gerçekçilik akımı ve sansür (1960-1970 dönemi)
Social realism movement and censorship in Turkish cinema (1960-1970 period)
- Tez No: 351050
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞÜKRÜ SİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik, Türk Sinemasında Sansür, Sansür
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Türkiye Cumhuriyetinin gerek kuruluşu öncesi ve gerekse sonrasında yaşanan gelişmeler toplumsal yapıyı derinden etkilemiştir. Toplumdaki değişimlerin görülmesi ise 1950?li yılları bulmuştur. 50?li yıllardan itibaren tarımsal alanda yaşanan makineleşmeyle birlikte, kırsaldan büyük kentlere doğru yaşanan iç göçler, işsizlik, emekçi kesim ve gecekondulaşma olgularını ortaya çıkardığı görülmektedir. 1960 yıllara geldiğinde ise ülkedeki değişim sürecinin çeşitli aşamalarda geçmesi, değişimin görünür ve toplumda karşılık bulması beklenen bir durum haline gelmiştir. Dönemin önde gelen tartışma konuları; kırdan kente göç, kentlerin göç yoluyla gelen insanları dönüştürememesi, gecekondu, kültürel çatışmalar, işçi sınıf, grev ve sendikal haklar olmuştur. Hızlı bir değişimin yaşandığı, evlerde Radyo?nun hükümdarlığının sürdüğü ve televizyonun henüz olmadığı bu dönemde; halkın tek eğlence aracı sinemadır. Mevcut dönem, bir yandan ticari sinemanın yapıldığı, diğer yandan toplumsal sorunların ele alındığı filmlerin yapılabilme imkânlarının oluştuğu, içerik anlamında olduğu kadar biçim anlamında da cesur denemelerin yapıldığı ve sinemanın yaratıcılık bakımından dinamizm kazandığı yıllardır. 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrası gelişen özgürlük ortamıyla birlikte toplumda yaşanan büyük değişim ve bunun sonucu ortaya çıkan toplumsal faydacılığı gözeten bir sinema hareketinin ortaya çıktığı görülmektedir. Metin Erksan, Halit Refiğ, Ertem Göreç ve Duygu Sağıroğlu gibi yönetmenler, başta İtalyan ?Yeni Gerçekçiliği? olmak üzere Sovyet sineması ve dünya sinemasındaki gelişmeleri takip etmiş ve birikimlerini Anadolu?nun hikâyeleriyle birleştirerek yeni bir sinema anlayışının kapılarını aralamışlardır. Bu yeni sinema anlayışı ?Toplumsal Gerçeklilik? akımı olarak nitelendirmek mümkündür. Bu çalışmada Türk sinemasında 1960-1970 arası dönemde ortaya çıkan ?Toplumsal Gerçekçilik? akımı ve mevcut dönemde ?Türk Sinemada Sansür? konusu incelenmiştir. İlk önce 1960-1970 dönemi kapsamlı şekilde belirleyebilmek için literatür taraması yapılmıştır. Çalışmanın sınırlılıkları kapsamında mevcut dönem öncesi Türk sinemasının içinde bulunduğu durum değerlendirilmiştir. Ardından 1960-1970 dönemine ait belirlenen ve Toplumsal Gerçekçi tarzda olan 10 film incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The developments experienced both before and after the establishment of the Republic of Turkey have deeply affected the social structure. And the changes in society were emerged in the 1950s. It is revealed that the internal migration from rural areas to the big cities, unemployment, laborer groups and squatting facts were emerged with mechanization in the agricultural field Since the 50s. And by the 1960s, it is observed that the transition process in Turkey had been through various stages, and the changes had become visible and had reflections in the people. The leading topics of discussion in that period; were the rural-to-urban migration, failure of urban to transform people coming through migration, slum, cultural conflict, working class, strikes and trade union rights. During this period rapid change, where television has not been present yet and Radio has its day in home; the only means of public entertainment was cinema. In this period, commercial cinema was popular on the one hand, and the opportunities were arising to make films dealt with social problems on the other hand, and again in these years brave attempts were made on both content and format as the cinema has gained dynamism in creativity. As a result of major changes emerged in the society after the intervention of the military in May 27, 1960, it is seen that a cinema movement on social utilitarianism appears to have emerged. Directors such as Metin Erksan, Halit Refig, Ertem Göreç and Duygu Sağıroğlu was following the developments in the Soviet cinema and the world cinema, Italian“New Realism”in particular, and was paving way to a new cinema understanding by combining their knowledge with the stories of Anatolia. This new understanding of cinema is referred to as the“Social Reality”Trend (movement). In this study, the“Social Realism”movement was examined, brought by directors, who had no chance to express themselves in pre-1960 Turkish cinema, as a new understanding. First, a literature reviews was carried out to identify the 1960-1970 period comprehensively. Within the limitations of the study, the overall political situation in Turkey in that period, and the conditions of the Turkish cinema was evaluated. Then, 10 films of the Social Realistic type from the 1960-1970 period were analyzed. In addition, the censorship in cinema, which had profoundly affected the character of the Turkish cinema, has also been discussed in the final section of the study. Key Words : Social Realism Movement, Censorship in Turkish cinema, Censorship.
Benzer Tezler
- Metin Erksan sinemasında toplumsal gerçekçilik ve bunun filmlerine yansıması?
?social realism in the filmography of Metin Erksan and it?s reflections on his films?
EVREN GÜNEVİ USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Radyo-TelevizyonSelçuk ÜniversitesiRadyo Televizyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HALİM ESEN
- Türk sinemasında toplumsal gerçekçilik (1960-1966)
Social realism in Turkish cinema (1960-1966)
ÖZEN EMRAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Radyo-TelevizyonAnkara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ABİSEL
- 2000' li yıllarda Türk sinemasında etnik kimlik söylemi: Kürt kimliğinin temsilleri
Discourse of ethnical identity in the 21th.century: Representations of Kurdish identity
DEVRAN ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Siyasal BilimlerMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
DOÇ. DR. MERAL ÖZBEK
- Çok partili rejime geçiş sonrası Türk sinemasında propaganda: Toplumsal gerçekçilik akımı
Propaganda in Turkish cinema after the transition to multi-party regime: The socio-realism movement
EMİRHAN GÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerİstanbul ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER SEZER
- 1960-1980 yılları arası Yeşilçam dönemi Türk Sinemasında argo söylemi: Türkân Şoray filmleri örneklemi
The use of slang between 1960-1980 Yesilcam movies:sample of Turkan Şoray's movies
ALİCAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA BİNNUR ERDAĞI DOĞUER