Barış İçin Atom programı'nın Türkiye'de çekirdek fiziğinin kurumsallaşmasına etkisi
The role of Atoms for Peace program in the institutionalization of nuclear physics in Turkey
- Tez No: 351552
- Danışmanlar: PROF. DR. FEZA GÜNERGUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Science and Technology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilim Tarihi Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Tezimiz“Barış İçin Atom”programı kapsamında ABD ile 1955 yılında imzaladığı işbirliği anlaşması sonrasında Türkiye'de nükleer fizik alanındaki kurumsallaşma faaliyetlerini incelemiştir. Bu çerçevede ilk kurulan araştırma ve eğitim tesisi olan Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (İstanbul, 1962) ve daha sonra Türkiye'deki diğer üniversite ve üniversite dışı nükleer merkez ve laboratuvarların kuruluşu, yapılanması ve faaliyetleri de konu edilmiştir. Ayrıca, bu kurumsallaşma faaliyeti kapsamında,“Barış İçin Atom”programı çerçevesinde ABD'ye eğitim ve araştırma amacıyla Türkiye'den gönderilen bilim insanları ve bunların bilim ve eğitime katkıları değerlendirilmeye çalışmıştır. Tez çalışmamızın amacı Türkiye'de nükleer fizik eğitiminin ve araştırmalarının ne zaman, nerede ve nasıl kurumsallaşıp başladığını ortaya koymaktı. Bu doğrultuda, malzeme toplamak için Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi gibi kurumların kütüphanelerinde, İstanbul Üniversitesi arşivinde ve T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri'nde çalışılmış, konu ile ilgili belgelerin örnekleri toplanmıştır. Ayrıca kütüphane çalışmaları ve internet taramaları (elektronik veri tabanları) T.C. Resmi Gazete, TBMM Tutanakları, günlük gazete ve dergiler ile bilimsel yayınlara ulaşılmıştır.Toplanan belgelerin değerlendirilmesi sonucunda, Türkiye'de nükleer fizik araştırma ve eğitiminin 'Barış İçin Atom' programı çerçevesinde kurulan kurumlarda başladığı, ilk araştırma ve eğitim reaktörünün yine bu program çerçevesinde kurulduğu, kurumlardaki faaliyetleri yönetecek kişilerin de bu program çerçevesinde yurtdışında yetiştirildiği anlaşılmıştır. Programın verdiği ilk ivmeden sonra kurumsallaşma devam etmiş, Türkiye'deki üniversiteler araştırma laboratuvarları kurmuş, lisansüstü eğitim başlatılmıştır. Türk bilim adamlarının nükleer fizik alanında uluslararası bilimsel yayınları da, söz konusu program çevresinde başlamış ve zamanla artış göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The present thesis investigates the institutionalization of nuclear physics in Turkey within the context of“Atoms for Peace”program, following the partnership agreement signed in 1955 with the United States of America. In this context, it examines the creation, the establishment and the activities of Çekmece Nuclear Research and Training Center (Istanbul, 1962) and other Turkish research & training units and laboratories belonging to universities and non-university institutions. The thesis also attempts to evaluate the contributions of the Turkish scientists sent to the Unites States for training & research within the framework of the“Atoms for Peace”program, to scientific research and to the institutionalization of nuclear physics in Turkey. The objective of our thesis was to reveal when, where and how nuclear physics education and researches became institutionalized in Turkey. For this purpose, relevant material was collected from the libraries of Turkish Atomic Energy Authority, Çekmece Nuclear Research and Training Center and from the archives of Istanbul University and Turkish State Archives. Through further library and web research (electronic data bases), The Official Gazette of the Turkish Republic (Resmi Gazete), Reports of Grand National Assembly of Turkey, daily newspapers, journals and scientific publications were also investigated.The survey of the collected material showed that research & training of nuclear physics began in Turkey in the institutions established through the“Atoms for Peace”program: while the first research & training reactor was established within the scope of this program, the managing staff was trained abroad as part of this program. After the program gave a first momentum, the institutionalization of nuclear physics continued: research laboratories and post graduate education were started in universities of Turkey. Turkish scientists' international publications on nuclear physics began within the framework of the program and gradually increased in the course of time.
Benzer Tezler
- Yurtdışında lisansüstü öğrenim görmüş Türk fizikçilerinin Türkiye'deki fizik araştırmaları ve yüksek öğretiminin şekillenmesindeki rolü (1960?1980)
The role of the Turkish physicists postgraduated abroad in shaping research and higher education in physics in Turkey(1960-1980)
KAAN ATA
- Nükleer santral projeleri için insan kaynakları geliştirme planının hazırlanması
Preparation of human resources development plan for nuclear plant projects
ANIL GÜRGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Nükleer MühendislikHacettepe ÜniversitesiNükleer Enerji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞULE ERGÜN
- Avrupa Toplulukları'nda çevre politikaları ve uygulamaları
The Environment politics and applications of European Community
ZEYNEP ŞULE CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiAvrupa Toplulukları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİN ALGAN
- Yeni nesil nükleer enerji santralleri ve toryum ekseninde Pakistan-Türkiye iş birliğinin iki ülke dış politikalarına olası etkileri
New generation nuclear power plants and on the axis of thorium Pakistan-Turkey cooperation and it's possible efects on their foreign policies
PAKİZE YÜZBAŞIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA