Geri Dön

İstanbul-Yenikapı'daki holosen yaşlı denizel istifin dendrokronoloji yardımıyla yaşlandırılması ve çökelme ortamı analizi

Dating of the holocene marine sequence at Istanbul-Yenikapi using dendrochronology and analysis of depositional environment

PDF İndir

  1. Tez No: 352247
  2. Yazar: MELTEM SEZERER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET NAMIK YALÇIN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Sedimentoloji, Dendrokronoloji, Jeoarkeoloji, Theodosius Limanı, Yenikapı - İstanbul, Sedimentology, Dendrochronology, Geoarcheology, Theodosian Harbor, Yenikapı – Istanbul
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Uygulamalı Jeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 241

Özet

İstanbul-Yenikapı Theodosious Antik Limanında yürütülen arkeolojik çalışmalar Bizans Dönemine ait çok sayıda gemi ve çeşitli arkeolojik buluntuların ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. Böylece bu döneme ait kültürel, sosyal ve ticari yaşam hakkında çok önemli ve yeni bilgiler elde edilmiştir. Yenikapı'da ortaya çıkarılan Theodosius Antik Liman kazı alanında yer alan çökel istif şimdiye kadar jeoarkeolojik açıdan incelenmiştir. Bu çalışmada ise farklı olarak, İstanbul-Yenikapı'daki denizel çökel istifi daha ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve birimin çökelme ortamının analizi yapılmıştır. Ayrıca, çalışma süresince, dört profil (S1, S2, S3, S4) ve üç iskele (İ3, İ5-6-7-8, İ17) ayrıntılı olarak incelenmiş ve kazı alanından 100 adet zemin ile 36 adet kazık örneği farklı analizler için derlenmiştir. Bu örnekler üzerinde tane boyu, XRD ve dendrokronoloji analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarıyla İstanbul jeolojisinin çok tanınmayan bu Holosen yaşlı biriminin litolojisi ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmalara paralel olarak da denizel istifin çeşitli seviyelerinde bulunan iskele kazıklarının istifteki farklı seviyelerle olan ilişkilerinin analizi yapılmış, bu kazıkların dendrokronoloji yardımıyla yaşları tespit edilmiş ve denizel bu istifin yüksek çözünürlüklü olarak (±10 yıl) olarak yaşlandırılması yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, yüzeyden başlayarak bostan toprağı-yapay dolgu-akarsu çökelleri-denizel çökeller olarak sıralanan istifin tabanında kazı alanının doğusunda koyu gri-siyah renkli ve başlıca kilden oluşan bir birimin bulunduğu saptanmıştır. Böylece Holosen dönemindeki çökelme koşullarının koy veya haliçli kıyı ortamı olduğu belirlenmiştir. Dendrokronoloji çalışmalarıyla birlikte çalışma alanında altı farklı dönemde inşa edilen ve/veya onarılan iskelenin bulunduğu tespit edilmiştir. Limana ilk olarak inşa edilen iskelelerin dönemleri sırasıyla MS 528 (İ3), MS 583 (İ5-6-7-8), MS 594 (İ17) olup, limandaki onarımla ilişkilendirilen dönemler ise sırasıyla MS 640, MS 690-770, MS 777 yıllarını göstermektedir. Tüm bu çalışmalar sonucunda elde edilen dönemlerin, Yenikapı çökel istifindeki yerleri bize yüksek çözünürlüklü olarak çökelme tarihini vermiştir. Yaklaşık 250 yıl süren bir iskele inşaası ve onarımı süresinde 200 cm'lik bir kum çökelmesiyle 0.80 cm/yıl gibi yüksek bir sedimentasyon hızı görülmektedir. Yenikapı alanında, Theodosius Limanında özellikle bu yıllardaki yoğun liman faaliyetleri ile mendereğin varlığı bu yüksek sedimentasyon hızının nedenleri arasındadır.

Özet (Çeviri)

Many archaeological objects including numerous ship wrecks and various docks from Byzantine period have been discovered during the salvage excavations in the Ancient Theodosian Harbor (İstanbul-Yenikapı). Thus, a great deal of significant and new information has been obtained from that period's cultural social and commercial life. The sedimentary sequence uncovered during the archaeological excavations in the Theodosian Harbor in Yenikapı was so far investigated mainly from the geo-archaeological point of view. In this study a detailed geological investigation of the marine sequence is conducted and their depositional environment is determined. Four profiles (S1, S2, S3, S4) and three docks (I3, I5-6-7-8, I17) are investigated and 100 sediment samples and 36 wooden post samples are collected for various analysis. Sediment samples are analysed for the grain size and for mineralogical composition; the posts by dendrochronology. The results are used to define the lithological properties of this poorly known Holocene unit in Istanbul. Furthermore, using the deformation patterns caused by the wooden posts, which were rammed in different periods into the sediments, and the age of the respective trees by dendrochronology, a high-resolution dating (±10 years) is performed. The Holocene sequence, uncovered in the excavation area, consists of from top to bottom agricultural soil and artificial fill, coarse-grained fluvial deposits, mainly sandy units forming the basement. Marine sands are deposited at the beginning in a coastal area which were than overlapped by the rising sea. The sedimentation continued than in a very shallow marine bay or sea inlet. This environment is later transformed again into a coastal area. The regression was caused by the prograding delta of the Lycos river. Finally, the marine sequence is overlain by the fluvial deposits of this river. Six different periods of dock construction and/or renovation could be distinguished. Namely in ascending order 528, 583, 594 AD as the construction dates of the docks, I3, I5-6-7-8 and I17, respectively. Further dates 640, 690-770 and 777 AD are most probably related to renovations. As the exact positions of these periods within the sedimentary sequence have also been determined precisely was able to extract high-resolution information for the sedimentation history in this area. During the time period of the dock construction and renovations, which lasted 250 years, a sandy sequence of 2 meters was deposited. It corresponds to a high sedimentation rate of 0.80 cm per year, which is definitely related with the human activities in the harbor and with the existence of a water-break.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    764465

    Yenikapı 16 batığının 3 boyutlu dijital modelleme çalışması

    3D digital modeling of Yenikapı 16 shipwreck

    HİLAL SÜMEYYE GÜLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Arkeolojiİstanbul Üniversitesi

    Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. IŞIL ÖZSAİT-KOCABAŞ

  2. Tez No

    294779

    Urban rescue archaeology: Yenikapı excavations in Istanbul as a case study

    Kent kurtarma kazıları: İstanbul Yenikapı kurtarma kazıları örneği

    AHU ÇEZİKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2011

    ArkeolojiKoç Üniversitesi

    Anadolu Medeniyetleri ve Kültürel Miras Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DR. ALESSANDRA RİCCİ

  3. Tez No

    523427

    Göller Bölgesi ve Trakya'daki neolitik yerleşmelerin çevre koşullarına G.Ö. 8200 olayının olası etkileri

    The possible effects of the 8200 cal yr bp event on the environmental conditions of the neolitic sites in the Lake District and Thrace

    AYŞİN KONAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Arkeolojiİstanbul Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET NAMIK YALÇIN

    PROF. DR. MEHMET ÖZDOĞAN

  4. Tez No

    765626

    Bourdıeu bağlamında toplumsal değişme: Yenikapı'daki taksi sürücüleri üzerine nitel bir araştırma

    Social change in the context of Bourdieu: A qualitative research on taxi drivers in Yenikapi

    ŞÜHEDA ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    SosyolojiMaltepe Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BERFİN VARIŞLI

  5. Tez No

    322864

    Use of augmented reality technologies in cultural heritage sites; Virtu(Re)Al Yenikapı

    Arttırılmış gerçeklik teknolojilerinin kültürel miras alanlarında kullanımı; Yenikapı örneği

    SİBEL YASEMİN ÖZGAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR

Geri Dön