Hitit belgelerinde Hurri tanrıları ve onların kültleri
Hurrian gods ande their cults on Hittite documents
- Tez No: 355828
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ ÖZKAN SAVAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Religion, Ancient Linguistics and Cultures
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hititoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 939
Özet
İÖ.II.binde büyük bir uygarlık kurmuş olan Hititler, farklı birçok etnik kökenli toplumlara hükmettiğinden dolayı Hitit dini ve pantheonu farklı etnik kökenlere ait pek çok tanrıyı içermektedir. Farklı etnik kökenden gelen toplulukların, bir arada yaşamasını sağlamak için imparatorluklarda birleştirici öğe olarak tüm bu toplumlardan alınan tanrıların bir resmi pantheon içinde toplanılması öngörülmüş oldğu düşünülmketedir. Tüm bu toplumların tanrılarının, resmi pantheonunun içine konulmasıyla bu toplumların bir arada yaşaması sağlanmaktadır. Hitit dini içinde; hem kendilerine özgü Hint-Avrupalı tanrılar; dini inançlar görülür hem de Anadolu'ya geldikleri zaman karşılaşmış oldukları Hatti kökenli tanrılar; dini inançlar görülür. Ayrıca Hint-Avrupalı dile sahip Luvi ve Pala dini inançları ile tanrıları Hitit resmi dini ve pantheonu içinde yer almaktadır. Bunların yanı sıra İÖ.III.binden itibaren prenslikler halinde yaşamış olan İÖ.16.yy.'ın sonlarına doğru Kuzey-Batı Mezopotamya bugünkü Mardin civarına gelen Indo-Ari kökenli savaşçı toplumla bir devlet örgütü haline gelen Hurriler'in dini ve kültleri, Hitit büyük kralı III.Hattušili'nin Laṷazantiḭa şehri başrahibi Bentipšarri'nin kızı Puduḫepa ile evlenmesiyle birlikte Hitit dinini etkisi altına almıştır. Hitit pantheonunda Hurri tanrılarının çok önemli bir yere sahip oldukları ve buna göre kutsandıkları CTH 704 ve CTH 705'teki çiviyazılı metinlerin tümü bir araya getirilip incelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Buna göre: Fırtına Tanrısı Tešup; onun eşi Güneş Tanrıçası Ḫepat; oğulları Šarruma ve kızları Alanzu; Tešup'un boğaları Šerri ve Hurri; Ay Tanrısı Kušuh; Mezopotamya'nın IŠTAR'ıyla özdeşleşmiş olan Savaş ve Aşk Tanrı(ça)sı Šaušga; Savaş Tanrısı Aštabi; başlangıçta Aşk Tanrıçası, kehanet uygulamalarının koruyucusu olarak düşünülen Išhara; öbür dünyanın Tanrıçası Allani; en eski Hurri geleneğinden kalan ve Hurri mitosu kahramanı Tanrı Kumarbi, Hurri dünyasına aittirler. Hitit dini hakkında, metinlerin yanı sıra en önemli ve en iyi bilgi veren kaynak Boğazköy'ün 1.5km.kuzeydoğusunda yer alan Yazılıkaya Açıkhava Tapınağı'nda Hurrice adlarıyla yazılmış hiyeroglif-Luvice lejantlarıyla tanrıların betimlemeleridir.
Özet (Çeviri)
As the Hittites, who established a great civilization in 2000 B.C., ruled to many different ethnic peoples/tribes, the Hittite religion and pantheon contains plenty of gods of different ethnic backgrounds. In order to ensure the coexistence of societies from different ethnic backgrounds, it is foreseen to collect all the gods from all these communities, within the official pantheon as a unifying element in empires. The coexistence of these communities is ensured by introducing the gods of all these communities into the official pantheon. In the Hittite religion, both own based Indo-European gods, religious beliefs and Hatti origin gods, religious beliefs encountered when entering Anatolia are observed. In addition, Luwian and Pala religious beliefs and gods, which have an Indo-European language, are included in the Hittite official religion and pantheon. In addition, the religion of the Hurrians, which lived in the form of princedoms from 3000 B.C., who came to North-West Mesopotamia, around today Mardin towards the end of 1600 B.C., and which became a government organization by means of a Indo-Aryan origin warrior community, has passed to Hittites, Hittite great king III.Ḫattušili married to Puduḫepa, the daughter of the city Laṷazantiḭa the Head Hurrian priest Bentipšarri. We have tried to reveal that Hurrian gods have an very important place in the Hittite pantheon and that they are blessed accordingly by bringing together all the cuneiform texts in CTH 704 and CTH 705. Accordingly:The God of Storm Tešup; his wife, the Goddess of Sun Ḫepat; their son Šarruma and daughter Alanzu; the bulls of Tešup Šerri and Hurri; The God of Moon Kušuh; the God/goddess) of War and Love Šaušga, who is identified with IŠTAR of Mesopotamia; The God of War Aštabi; being a God of Love at the beginning, Išhara, thought to be the implementer of oracle applications, the Goddess of the other world Allani; God Kumarbi, remaining from the oldest Hurrian tradition as well as the hero of the Hurrian myth, belong to the Hurrian world. The most important source giving the best information about the Hittite religion in addition to texts are the depictions of gods with hieroglyphic-Luwian legends written in Hurrian names at the the rock sanctuary of Yazılıkaya located 1,5 km northeast of Boğazköy.
Benzer Tezler
- Hititler ile Hurriler arasındaki siyasi ve kültürel ilişkiler
Political and cultural relationships between Hurrians and Hittites
HAYDAR ASGHAR
- Tarihî ve arkeolojik veriler ışığında Aşağı Karasu Havzası
Karasu (Lower) Basin in the light of historical and archaeological data
TUĞRUL BATMAZ
- Hitit metinlerine göre doğum ve ölüm
Birth and death according to Hitit texts
HANDAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESMA REYHAN
- Oylum Höyük buluntularının ışığı altında Erken Tunç Çağı'nda Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin madeni eserleri
The Early Bronze Age Metal objects in Southeastern Anatolia in the light of Oylum Höyük finds
HALİL TEKİN
- II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı hukuki belgelerinde siyasi af (1908-1913)
Political amnesty in the legal documents of the Ottoman Empire during the Second Constitutionalist period (1908-1913)
ÖMER FARUK BULUT