Gümülcine vakıfları (XV-XVIII. yüzyıllar)
Waqfs of Gümülcine (XV-XVIII. centuries)
- Tez No: 355835
- Danışmanlar: PROF. DR. YILMAZ KURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Osmanlı Devleti'nin şehir ve kasabalarında kurulmuş olan hayrî, akar ve para vakıfları, gelirleri aracılığıyla halkın dinî, kültürel, eğitim-öğretim ve diğer toplumsal ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Ayrıca şehir ve kasabalarda farklı sayılarda kurulan bu vakıfların faaliyetleri, yukarıda söz edilen ihtiyaçların karşılanması sırasında, devletin kendi vergi gelirlerinden herhangi bir harcama yapmamasını sağlamıştır. Rumeli şehirlerinden biri olan Gümülcine'de XV-XVIII. yüzyıllar arasında tespit edebildiğimiz kadarıyla 77 vakıf kurulmuştur. Her yüzyılın kendi şartlarına göre, Osmanlı Devlet yapısında meydana gelen siyasî, kültürel, iktisadî ve toplumsal değişimler, Gümülcine vakıflarının kuruluş amaçlarını, hizmetlerini ve gelir gider yapılarını etkilemiştir. Özellikle vakıf kurucuları da bu şartları gözeterek mal ve mülklerini vakfetmişlerdir. Gümülcine vakıf kurucularının arasında toplumun askerî sınıfından insanlar olduğu gibi, reaya sınıfından şehrin ileri gelen ve zengin kişilerinin de bulunduğu görülmektedir. Bu vakıf kurucuları şehrin mahallelerinde özellikle birçok ibadethâne inşa ettirdikleri gibi, zaviye ve tekkeler de yaptırarak, hem dinî hem de kültürel açıdan halkın ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Bununla birlikte vakıf kurucuları eğitim kurumu olarak mektep, muallimhâne ve medreseler inşa ettirip, bütün bu yapıların yaşamaları ve hizmetlerini sürdürmeleri amacıyla, menkul ve gayrimenkullerini vakfetmişlerdir. Vakıf kurucularının vakfettikleri dükkân, han, hamam, mesken, arsa gibi mülkler ve nakit paralar, Gümülcine'nin iktisadî hayatını etkilemiş ve değiştirmiştir. Şehrin ticaret hacmi yüzyıllar içinde yükselmeye başlayınca, şehirde istihdam açısından da artışlar yaşanmıştır. İnşa edilen mescit, cami, mektep, medrese ve zaviye gibi hayrî binalarda çalışacak vakıf görevlisi sayısının artması da, istihdamı etkilemiştir. Böylece Gümülcine merkezin şekillenmesinde vakıfların ve vakıf kurucularının yaptırdığı binalar ve bu binalarda icra edilen hizmetler, siyasî, dinî, kültürel ve toplumsal etkilerini yüzyıllarca Gümülcine'de hissettirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
The charity, real estate and money waqfs have met the religious, cultural, educational and other social needs of the people in the Ottoman Empire through their incomes. The activities of these waqs established in cities and towns in different numbers have also prevented the state from making any spends from its tax income during the meeting of the aforementioned needs. Seventy seven waqfs have been established in the Rumelian city of Gümülcine between 15th and 18th centuries as we could locate in our study. The political, cultural, economic and social changes in the state structure of the Ottoman Empire that happened according to the circumstances of each century have effected the foundation purposes, services and income-outcome structures of Gümülcine waqfs. The founders of waqfs have dedicated their possessions as they observed these circumstances. Among the founders of Gümülcine waqfs, there have been people from among the notable and rich members of the common subjects of the empire, as well as people from the military class of the society. These founders of waqfs have met the religious and cultural needs of the people by constructing numerous places of worship, as well as zawiyahs and dervish lodges, at the neighborhoods of the city. Besides these, the waqf founders have constructed schools, teacher training schools and madrasahs as educational institutions and they have dedicated their movable properties and real estates in order for all of these structures to survive and continue serving. The real estates and cash money such as shops, caravanserais, public baths, dwellings and parcels of land dedicated by the waqf founders have influenced and changed the economic life of Gümülcine. As the trade volume of the city started rising up during the centuries that passed, employment rates have alro risen up in the city. The rise of the number of waqf employees working in charity buildings such as small mosques, mosques, madrasahs and zawiyahs has also effected employment. Thus the political, religious, cultural and social effects of waqfs, buildings constructed by waqf founders and services given in these buildings have made their impacts felt on the shaping of Gümülcine city center throughout the centuries.
Benzer Tezler
- Kuyud-ı kadim arşivindeki 416 numaralı deftere göre Kuzey Yunanistan'da Osmanlı vakıfları
Ottoman charitable foundations in Northern Greece according to register of 416 in the arhcive in Kuyud-i kadim
NURHAN UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT KAYAPINAR
- Yunan idaresinde Gümülcine Müftülüğü ve Hafız Hüseyin Mustafa Efendi
The office of mufti in komotini under the Greek administration and Hafiz Huseyin Mustafa Efendi
RECEP PAÇAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESİMİ YAZICI
- İskân politikası çerçevesinde Evrenosoğulları'nın Balkanlardaki imar faaliyetleri
The architectural works of Evrenosoğulları in the context of settlement on Balkans
ELİF SANDALCI
- Batı Trakya Türkleri'nin günümüzdeki eğitim ve öğretim sorunları
Başlık çevirisi yok
GÜNGÖR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UMUR TUNCER