The Role of agricultural based manufacturing in unbalanced inter-regional economic development = the Turkish case
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 35949
- Danışmanlar: PROF.DR. ÇINAR ATAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
ÖZET Günümüzde ekonomik faaliyetlerin bölgeler arasında dengeli dağıtılması gelişmekte olan ülkeler kadar gelişmiş ülkelerinde temel sorunu durumundadır. 19.y.y.'m başında sanayi devrimi ile gelişen yeni dünya ekonomik sistemi, gelişmiş ve az gelişmiş olarak ayrılabilecek nitelikteki uluslararası gelişmişlik farklarımnda başlangıcı olmuştur.Ancak bu ayrıma karşın gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerin ortak noktaları farklı düzeylerde olsada ülkelerin iç yapılarındaki bölgesel dengesizliklerin varlığıdır. Sanayi devrimi sonrası sermaye birikim sürecine bağlı olarak oluşan bu uluslararası gelişmişlik farkları içinde sanayileşen ülkeler sermayelerini ülkenin içinde değerlendirme yolunu izlemişlerdir. Bu bağlamda ekonomik gelişme içindeki ülkeler yatırımların hangi sektörlere ve yönlere yapılacağını, dünya ekonomik sistemi içinde oluşan şartlara göre serbest koşullar altında belirlemişlerdir. Gelişmekte olan ülkelerde ise bu süreç, daha çok gelişmiş ülkeler tarafından yönlendirilmiştir. Bunun temel nedeni gelişmekte olan ülkelerin merkezin bir parçası sayılması nedeniyle gelişmiş ülkelerin büyümesi için kullanılması gerektiği görüşüdür. Ancak gelişmekte olan veya gelişmiş ülkelerde zaman içinde gelişmenin bölgeler arasında aşırı farklılaşması sonucu birçok sosyal ve ekonomik problemin gözlenmesi yeni politikaların gündeme gelmesini zorlaştırmaktadır. 1930 dünya ekonomik krizinin dünya ekonomik sisteminin dünya bütününde yeniden üretilmesi ile aşılabileceğinin görülmesi,bu tarihten itibaren sermayenin uluslararası karakter kazanmasını nedeni emiş t ir. Bu yeni gelişmeler sonucunda özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında azgelişmiş ülkelerle oluşan gelişme farklılıkları sermayenin uluslararası niteliği nedeniyle yeni politikaların oluşmasını ve bu ülkelere XIXilişkin kalkınma politikalarının geliştirilmesini sağlamıştır. Bunun yanında sosyal ve ekonomik amaçla hangi gelişme düzeyinde olursa olsun hemen hemen her ülkede bölgeler arası dengesizliklerin azaltılması yönünde çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucu gelişme farklılıklarının kaldırılmasına yönelik olarak mekan organizasyonuyla ilişkili bir çok bölgesel büyüme ve kalkınma teorisi geliştirilmiştir. Ancak günümüze kadar geçen zaman süreci içinde geliştirilen bu polkitika ve kuramların dengesizlikleri kaldırmada ve açıklamada yeterli düzeyde başarı sağlamadığı açıkça görülmektedir. Türkiye gibi sanayileşme sürecine geç başlayan ülkeler açısından önemli bir gelişme aracı olan“kalkınma”özellikle ülkemizdeki bölgeler arası gelişmişlik farklarıda göz önüne alıdığmda önemle üzerinde durulması gereken bir kavram olmaktadır. Ekonomik büyümenin bölgeler arası dengeli dağılması, kaynakların rasyonel kullanımı, toplumun yada bireylerin ekonomik ve sosyal refahının arttırılması gibi konuları içeren kalkınma politikaları aynı zamanda mekan organizasyonu bilimleri içinde bölge planlama disiplininin ele almak zorunda olduğu temel konulardan biridir. Bu bağlamda, çalışmada ;“Tarıma Dayalı tmalat Sanayinin”bölgeler arası dengesizliklerin giderilmesinde bir araç olduğu hipotezinden hareketle, Türkiye'nin dünya ekonomik sistemi ile bütünleşme sürecinde ortaya çıkan bölgeler arası dengesizlikler 1970 - 1990 kesitinde analiz edilecektir. Tarıma dayalı imalat sanayinin ihracat potansiyelinin yüksek olması, üretimini büyük ölçüde ülke kaynakları ile sürdürmesi, tarım ürünlerini işlediği için katma değere katkıda bulunması ve emek yoğun endüstrilerden oluşması nedeniyle istihdamı arttırıcı nitelikler taşıması, bu sektörün XXbölgesel ölçekte gelişme potansiyeli yaratmasına olanak taşımaktadır. Bu temel çerçeve içinde; Birinci bölümde ortaya konan problemle ilgili olarak çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi, kuram ve kavramlar bütünü içinde ele alınmaktadır. İkinci bölümde Dünya Ekonomik Sistemi içinde sermaye birikim sürecine bağlı olarak uluslararası gelişme farklılıklarının nasıl ortaya çıktığı tartışılmakta ve bu farklılıkların ülkelerin iç yapılarında oluşturduğu bölgesel dengesizlikler ve mekansal problemler ortaya konmaktadır.Ayrıca dengesizliklerin azaltılmasına yönelik olarak geliştirilen büyüme ve kalkınma politikaları ile yabancı ülkelerde uygulanan bölge planlama deneyimleri irdelenmektedir. Üçüncü bölümde ikinci bölümde tartışılan gelişme farklılıklarının oluşum süreçleri Türkiye özelinde incelenmektedir. Dünya Ekonomik sistemiyle bütünleşme sürecinde Türkiye'de yaşanan ekonomik, sosyal ve mekansal dönüşümler ve bu dönüşümlere bağlı olarak bölgeler arası dengesizliklerin oluşum süreçleri ve geliştirilen politikalar tartışılmıştır. Dördüncü bölümde bölgeler arası dengesizlikleri ve bölgesel büyümeyi açıklamaya çalışan büyüme ve kalkınma modelleri incelenmiştir.Geliştirilen modellerin ana felsefesi ortaya konarak hangi bölgesel ilişkileri açıklamada yetersiz olduğu eleştirel bir bakış açısıyla irdelenmiş ve geliştirilecek bölgesel büyüme ve kalkınma modellerinin ne tür dengesizlikleri ve konuları içermesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Bu saptamalar ışığında Türkiye'deki bölgesel dengesizliklerin açıklanmasında kullanılacak model ve XXIdeğişkenler tanımlanarak çalışmanın bütününe ve analize ilişkin hipotez ve kabuller zinciri ortaya konmuştur. Beşinci kısımda 1970 - 1990 döneminde bölgeler arası dengesizlikler 3 farklı analiz dönemi içinde çözümlenecektir. Bu analiz yöntemi ekonomik politikaların kısa dönemli ve uzun dönemli etkilerini göstermecektir. 1970 - 1990 döneminde tarıma dayalı imalat sanayine ilişkin çözümlemeler nüfus ve gelir yığılmaları, nüfus potansiyeli, pazara erişilebilirlik ve göçlere bağlı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda analiz 1970 - 1990 yılları arasında iki ana dönem bazında 5 'er yıllık periyotlarla ele alınmış ve hipotezler - kabuller çerçevesinde irdelenmiştir. Altıncı kısımda çalışmanın genel değer-lendirmesi yapılarak sdnuç ve geliştirilecek bölgesel kalkınma politikalarına ilişkin öneriler geliştirilmiştir. XXII
Özet (Çeviri)
SUMMARY Today, unequivalent distribution of economic activities among regions has become a serious problem for developing countries as well as of developed ones. New economic system in the world which was developed after industrial revolution in the early 19 th. century caused developmental differences which can be classified as developed and underdeveloped. However, common points of these countries is the existence of regional unequivalences in their inner structures although they are at different levels. Countries which were industrialized within these developmental differences caused by the capital accumulation process after industry revolution chose to make use of these capitals in the country. In this context, countries in economic development process identified the sectors and areas to be invested on according to the conditions which were created in world economic system. This process in underdeveloped countries was mostly guided by developed countries. The main reason of this is that underdeveloped countries were thought as a part of the center and so they should be uses for the growth of central countries. However, as a result of the creation of enormous regional differences in developed and underdeveloped countries, many economic and social problems were observed and this forced the introduction of new policies. After it was realized that 1930 crisis of world economy could only be overcome by the reorganization of the world economic system, capital became an international concept. Especially, after World War II, regional developmental differences in underdeveloped countries caused the creation of new policies because of the international character of capital. Besides, socially and economically many efforts were observed in most XVcountries to remove these regional unequi valences. As a result of these efforts, many theories of regional growth and development were established regarding the spatial organization. However, it has been clearly seen that these policies and theories so far failed to remove regional unequi valences.“Development”which is an inevitable mean of improvement for countries which were late in starting industrialization process like Turkey becomes really an important concept to focus on when regional ^inequivalences in Turkey are considered. Development policies contain the concepts such as the equivalent distribution of economic growth, rational use of resources and increase in the social welfare of individuals or of communities and they are at the same time the basic subjects to be dealt with by Regional Planning discipline within the sciences of spatial organization. Starting from the hypothesis claiming that Agriculture based manufacture industry is a mean to remove inter-regional unbalances, in this study these unbalanced redevelopmental differences created during the articulation process of Turkey with the world system will be analyzed for 1970-1990 period. Agriculture-Based Manufacture Industry has an exportation potential, manages its production through national resources, cultivates the agricultural products and contributes to value added and it consists of labor-used industries. Therefore with all these characteristics this industry branch increases the employment and its a development potential inter-regional scale. With this basic framework; XVIObjective and method of this study regarding the problem mentioned in the first chapter proceeds within theories and concepts. In the second chapter, how these developmental differences among nations came to existence because of capital accumulation process in the world economic system is tried to be explained and the regional unequivalences and spatial problems caused by these differences are mentioned. Besides, development an growth policies created to lessen these unequivalences are dealt with. In the third chapter, creation processes of these differences which are discussed in chapter 2 are evaluated according to Turkey. There is also a discussion about social, economic and spatial transformations in Turkey during its articulation process to world economic system, creation processes of regional unequivalences caused by these transformations and new policies. In the fourth chapter, are the development and growth models which try to explain regional unequivalences and regional growth. Main philosophy of these models are expressed and they are criticized about which relations they are inefficient to explain. Also, it is discussed as to decide which variables and subjects these models should contain. In the light of these points, models and variables to be used in the explanation of regional unequivalences in Turkey are defined and a chain of hypothesis and acceptances regarding the analysis is put forth. Inter-regional unbalances between the years of 1970 and 1990 will be explained in three different analyses period in chapter 5. These analyses will clarify the long and short XVIIterm effects of economies. Besides, solutions in relation with Agriculture-Based Manufacture Industry for 1970-1990 period will be explained through population and income agglomerations, population potential, market accessibility and migration values. In the last chapter, there is a general evaluation of the study and are suggestions regarding the regional development policies to establish XVIII
Benzer Tezler
- Tüketicilerin sürdürülebilir ambalaja sahip ürün satın alma niyeti
Consumers' buying intention of the product which has a sustainable package
SEMA ÖVÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HURİYE ŞEBNEM BURNAZ
- Sanayilik sebze üretiminin benimsenmesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve tarıma dayalı sanayilerin rolü (Tokat ili merkez ilçe örneği)
The role of provincial directorate of ministry of food, agriculture and livestock and the industries based on the agriculture in adopting the vegetable growing for industry (ample of Tokat province central district)
ÇİĞDEM ÖZYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAY KIZILASLAN
- Türkiye kasaplık canlı hayvan sektöründeki pazarlama sorunlarının çözümünde ticaret borsalarının rolü
Role of commodity exchage on solving marketing problems of livestock for meat market in turkey
FUAT ÇAMURCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
İşletmeKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN AYYILDIZ
