İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde yer alan 16. yüzyıl Osmanlı dönemine ait A. 6552 numaralı Mushaf' ın tezyini açıdan değerlendirilmesi
Rewiew of the manuscript no A. 6552, from Ottoman era of 16th century, available at İstanbul University Library of Rare Works or art, with regards to its ornamentation
- Tez No: 372107
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEMA ETİKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: 16. Yüzyıl, Kur'an, Mus'haf, 16th century, Qur'an, Mus'haf
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Bu çalışmada, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi“Arapça Yazmalar Bölümü”nde yer alan A. 6552 envanter numaralı eser araştırma kapsamında incelenmiştir. Öncelikle eserin yapıldığı dönem olan 16. Yüzyıl, tezhip anlayışı bakımından ele alınmıştır. Araştırmaya konu olan eserin bir Kur'an-ı Kerim olması dolayısıyla Kur'an-ı Kerim hakkında bilgiler verilerek, bezeme yapılan bölümleri ilgili örneklerle açıklanmıştır. A. 6552 numaralı eserin genel özellikleri verilerek ait olduğu 16. yüzyıl bezemeleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Eserin bezenmiş alanları olan zahriye, serlevha, surebaşları, güller, duraklar, ara zahriye ve hatime sayfalarının detaylı çizimleri yapılmıştır. Zahriye ve serlevha sayfalarında ulama, surebaşlarında ters simetrili, serbest ve ¼ simetrili kompozisyon düzenleri uygulanmıştır. Güller ve duraklar eserin tamamında aynı tarzda bezenmiştir. Ara zahriye sayfasının bezemesinde çift dal ile kompozisyon uygulanmıştır. Hatime sayfasında ise ½ simetrili ters üçgen formda bezeme yapılmıştır. Eserin bezemeli alanlarında zemin rengi olarak altın ve lacivert kullanılmıştır. Motiflerde ise beyaz, sarı, pembe, mavi, turuncu, turkuaz, yeşil renkler tonlarıyla birlikte kullanılmıştır. Bezeme özellikleri incelendiğinde hatayi grubu motifler, rumi ve bulut motiflerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Envanter kayıtlarına göre 19. yüzyılda yapıldığı yazılan cilt bezemesi dönem özelliklerine uyum sağlayan Barok-Rokoko tarzı bezemelidir. Bu durum eserin herhangi bir nedenle cildinin 19. yüzyıla gelindiğinde yapıldığını ya da yenilendiğini düşündürmektedir. A. 6552 numaralı eser motif, renk, desen, kullanılan malzeme ve üslup özellikleri yönünden 16. yüzyıl bezemesine iyi bir örnek teşkil etmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, a unique work with inventory number A.6552 which is available in“Arabic Manuscripts”of Istanbul University Rare Works of Art Library has been examined as part of the research. Primarily, it has been discussed in terms of 16th century, illumination. Because of the fact that subject of the research is the holy book“Qur'an”, detailed information about Qur'an has been given and relevant examples have been given to describe ornamented parts in detail. An elaborative description of the work numbered as A.6552 has been given and it has been comparatively examined for 16th century ornamentations which it actually belongs to. Ornamented parts of the work, the first page preceding the text called zahriye, the main title serlevha, starts of suras, pauses/stops, ara zahriye and epilogues are drawn in detail. Raport (ulama) in zahriye and serlevha pages, asymmetric-symmetric style, free style and fractional ¼ composition styles in start of suras have been applied. Roses and pauses/stops are embellished in the same style throughout the work. In ornamentation of“ara zahriye”pages, double-compositions have been applied. On epilogue page, fractional ½ of reverse triangle composition has been applied. In ornamented parts of the work, gold and dark blue are used as a base color. For motives; white, yellow, pink, blue, orange, turquoise and green are used mixed with their tones. A meticulous examination on ornamentation shows that hatai, rumi and cloud motifs are used. According to inventory records, binding ornamentation supposed to be made in 19th century is in Baroque-Rokoko style which is peculiar to the 19th century. Thus there is a probability that binding of the work has been renewed or it was rebinded for any kind of reason. The work numbered as A. 6552 is a good example for 16th century ornamentation in terms of motifs, colors, designs, materials and style.
Benzer Tezler
- Senâyî Dîvânı (İnceleme-metin)
Dîvân of Senâyî (Examination-text)
CANEM ÇATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSinop ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN KUFACI
- İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde yer alan Yavuz Sultan Selim Divanı'nın tezyini açıdan değerlendirilmesi
The evaluation of The Divan (collected poems) of Sultan Selim the stern in terms of their enriching taking place in the library of rare works of art at İstanbul University
SEVDA SAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ
- İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi T1951 Numaralı Mecmua-i Gazeliyyât-ı Müntehabe'nin incelenmesi, çeviri yazılı metni ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) göre tasnifi
Examination of Istanbul Rare Books Library Journal Numbered T1951 Mecmua-ı Gazelliyât-ı Müntehabe, its translation written text and its classification according to the Systematic Classification of Journals Project (MESTAP)
YASİN ÇAMKÖMÜRÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILMAZ TOP
- Eş'ar-ıʿÂşıkāne İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY03405 (vr.156b-205a) (İnceleme-tenkitli metin)
Istanbul University Eş'ar-ıʿÂşıkāne Library of Rare Works NEKTY03405 (vr.156b-205a) (Examination-critical text)
SELENAY BOSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT ESAT HARMANCI
- İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi 'TY 712' numarada kayıtlı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesine (MESTAP) göre tasnifi
The transcription text and classification of the poem journals numbered as 'TY 712' in The Library Rare Books of İstanbul Universty According to Project of Systematic Classification of Poem Journals (MESTAP)
ZEKERİYA AKÇAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS KAPLAN