Duyguların, duygu düzenlemenin, obsesif inançların, düşünce kontrolünün ve bağlanmanın, obsesif kompulsif bozukluktaki farklı belirtilerdeki rollerinin incelenmesi
Investigating roles of emotions, emotion regulation, obsessive beliefs, thought control and attachment in obsessive-compulsive disorder's different symptoms
- Tez No: 380103
- Danışmanlar: PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Obsesif Kompulsif Belirtiler, Duygular, Duygu Düzenleme, Obsesif İnançlar, Düşünce Kontrolü ve Bağlanma, Obsessive-Compulsive Symptoms, Emotions, Emotion Regulation, Obsessive Beliefs, Thought Control, Attachment
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 434
Özet
Bu çalışmada, OKB belirtilerinin, bağlanmanın, duygu ve biliş ile ilişkili değişkenlerin klinik bir örneklemde incelemesi amaçlamış ve OKB belirtilerinin açıklanmasında duyguların yaşanma sıklığının, duygulara ilişkin öz değerlendirmenin, duygu düzenleme yöntemlerinin, duygu düzenleme zorluklarının, obsesif inançların ve düşünce kontrol yöntemlerinin göreceli katkıları incelenmiştir. Bununla birlikte, bağlanma ile OKB belirtileri arasındaki ilişkide bu değişkenlerin aracı rolü olup olmadığı değerlendirilmiştir. Öncelikle klinik olmayan 224 kişilik bir örneklemde Duyguların Yaşanma Sıklığı ve Duygulara İlişkin Özdeğerlendirme Formu'nun geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış ve bulguların kabul edilebilir düzeyde olduğuna karar verilmiştir. Daha sonra OKB tanısı almış 101 kişilik örneklemde klinik çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ele alınan kaygı, üzüntü, tiksinti, öfke, suçluluk, neşe ve sakinlik olmak üzere 7 duygudan, duyguların yaşanma sıklığı açısından olumsuz duygular öne çıkarken duygulara ilişkin öz değerlendirmede hem olumlu hem de olumsuz duyguların etkileri bulunmuştur. Ayrıca, farklı OKB belirtilerinde farklı duyguların etkileri görülmüştür. Bastırma obsesyon, kompulsiyon, kaçınma, yavaşlama belirti şiddetlerini ve saldırganlık obsesyonları ile sayma kompulsiyonlarını yordamıştır. Yeniden değerlendirme ise tekrarlayıcı törensel davranışları yordamıştır. Ayrıca bağlanmanın kaygı boyutu ile obsesyon belirti şiddeti arasında bastırma yönteminin aracı rolü olduğu görülmektedir. Duygu düzenlemedeki zorluklar içerisinden“Netlik”kararsızlık, patolojik sorumluluk belirti şiddetleri ile kontrol belirtilerini,“Kabul”kompulsiyon, patolojik sorumluluk belirti şiddetlerini ve dini, simetri obsesyonlarını,“Strateji”ise obsesyon, kaçınma ve yavaşlama belirti şiddetini,“Dürtü”patolojik kuşku belirti şiddetini ve“Amaç”ise sayma belirtilerini yordamıştır. Ayrıca bağlanmanın kaygı boyutu ile obsesyon belirti şiddeti arasında“Strateji”nin aracı rolü olduğu görülmektedir. Obsesif İnançlardan sorumluluk/tehdit algısı obsesyon, kompulsiyon, kaçınma, patolojik sorumluluk ve yavaşlama belirti şiddetini ayrıca tekrarlayıcı/törensel davranış kompulsiyonlarını; mükemmeliyetçilik/kesinlik obsesif inanç alanı patolojik kuşku belirti şiddetini ve saldırganlık obsesyonlarını ve kontrol kompulsiyonlarını, düşüncenin/kontrolün önemi obsesif inanç alanı ise dini ve simetri obsesyonları ile simetri kompulsiyonlarını yordamıştır. Ayrıca bağlanmanın kaygı boyutu ile OKB belirtileri arasında sorumluluk/tehdit algısı ve mükemmeliyetçilik/kesinlik inanç alanlarının aracı role sahip olduğu bulunmuştur. Düşünce kontrol yöntemleri açısından ise çalışmada“Dağıtma”kararsızlık belirti şiddetini,“Cezalandırma”obsesyon, kompulsiyon, kaçınma, yavaşlama belirti şiddetlerini,“Endişelenme”patolojik sorumluluk belirti şiddetini ve saldırganlık ve somatik obsesyonları,“Sosyal Kontrol”ise kaçınma belirti şiddetini yordamıştır. Ayrıca bağlanmanın kaygı boyutu ile obsesyon şiddeti arasında“Cezalandırma”patolojik sorumluluk şiddeti ve saldırganlık obsesyonları arasında ise“Endişelenme”yöntemimin aracı rolü olduğu görülmüştür. Bununla birlikte bağlanmanın kaçınma boyutu ile kaçınma belirti şiddeti arasında“Sosyal Kontrol”yöntemi aracılık etmektedir. Sonuç olarak, farklı obsesif kompulsif belirtilerin farklı duygusal ve bilişsel mekanizmalar ile ilişkili oldukları görülmektedir. Çalışmanın bulguları mevcut literatür ışığında tartışılmış, yeni çalışmalar için öneriler ve bulguların klinik doğurguları değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to examine the relations between obsessive-compulsive disorder (OCD) symptoms, attachment, variables related with emotions and cognitions in a clinical sample. The relative contributions of emotions feeling frequency, self elaboration about emotions, emotion regulation strategies, emotion regulation difficulties, obsessive beliefs and thought control strategies were examined in this study. Moreover, the mediator roles of these variables between attachment and OCD symptoms were interested. Firstly, the preliminary study was done with 224 non-clinical participants to evaluate validity and reliability of the form measures emotions feeling frequency and self elaboration about emotions. According to results of this study the form was decided to be used in clinical study. Secondly, the clinical study was done with 101 OCD patients. In 7 emotions (anxiety, sadness, disgust, angry, guilt, joy, calm) in terms of feeling frequency negative emotions, in terms of self elaboration both negative and positive emotions were stands out. Moreover, in terms of the relation between emotions and OCD symptoms, it was noteworthy that different emotions had different contributions in the prediction of different symptoms.“Suppression”predicted severities of obsessions, compulsions, avoidance and pervasive slowness, also aggressive and counting symptoms. Reappraisal predicted repeating symptoms. Furthermore, mediation analyses revealed that suppression mediated the relationship between attachment anxiety and obsessive symptoms severity. In terms of difficulties in emotion regulation“Clarity”predicted indecisiveness, overvalued sense of responsibility and control symptoms“Acceptance”predicted compulsion, overvalued sense of responsibility, religious and symmetry symptoms,“Strategies”predicted obsession, avoidance and pervasive slowness symptoms,“Impulse”predicted pathological doubling symptoms and lastly“Goal”predicted counting symptoms. In addition,“Strategies”mediated the relationship between attachment anxiety and obsessive symptoms severity. Obsessive beliefs concerning responsibility/threat estimation predicted obsession, compulsion, avoidance, overvalued sense of responsibility, pervasive slowness, repeating symptoms. Perfectionism/certainty predicted patholojical doubling, aggressive and control symptoms, thought/control importantance predicted religous and symmetry symptoms. Responsibility/threat estimation and Perfectionism/certainty mediated the relationship between attachment anxiety and OCD symptoms. According to results of thought control strategies“Distraction”predicted indecisiveness,“Self-Punishment”predicted obsessions, compulsion, avoidance, pervasive slowness,“Worry”predicted overvalued sense of responsibility, aggressive, somatic symptoms,“Social Control”predicted avoidance severity of OCD. In a relation betweeen attachment anxiety and obsession severity“Punishment”and in a relation between attachment anxiety and overvalued sense of responsibility and aggressive symptoms“Worry”had a mediation role. On the other hand“Social Control”mediated the relationship between attachment avoidance and avoidance symptoms. To sum up, different symptoms of OCD were found to be related to different emotional and cognitive frameworks. The results of the study were discussed with respect to the relevant literature, and suggestions for future studies as well as clinical implications of the findings were evaluated.
Benzer Tezler
- Obsesif kompulsif belirtiler veya sosyal kaygı belirtileri sergileyen üniversite öğrencilerinde kişilerarası duygu düzenlemenin incelenmesi
Examining of interpersonal emotion regulation in university students with obsessive compulsive or social anxiety symptoms
TUĞBA ÇAPAR TAŞKESEN
Doktora
Türkçe
2023
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜJGAN İNÖZÜ MERMERKAYA
- Beliren yetişkinlerde kişilerarası duygu düzenlemenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of interpersonal emotion regulation in emerging adults in terms of various variables
SÜMEYYE SEMA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET VURAL YÜZBAŞI
- Panik bozuklukta öfke ve bilişsel duygu düzenlemenin incelenmesi
An examination of anger and cognitive emotion regulation at panic disorder
ÖZGE ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK BAHTİYAR
- The role of emotions and emotion regulation in the system justification process
Sistemi meşrulaştırma sürecinde duygu ve duygu düzenlemenin rolü
NEVİN SOLAK
Doktora
İngilizce
2015
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ SÜMER
PROF. DR. JOHN T. JOST
- Öz duyarlık ve duygu düzenlemenin kadınlarda boşanma sonrası uyumla ilişkisinin incelenmesi
Examining the role of self compassion and emotion regulation in relation to post divorce adjusment among women
ESRA ÜNSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK BAHTİYAR