Meydanların işlevsellik analizi: İstanbul Tarihi yarımada örneği
Squares analysis of functionality: The case of Istanbul Historical peninsula
- Tez No: 380802
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Kentsel ortak mekânlar kentlilerin gereksinimlerini karşılamada önemli görevler üstlenmektedir. Kamusal alanların simgesel özellik taşıyan mekânlarından biri olarak meydanlar, kent kimliği ve kalitesi üzerinde etkin bir role sahiptir. Meydanlar sosyal yaşama ait işlevleri barındıran alanlardır. Fakat sosyal mekân olarak kullanımında sorunlar taşıyan ve işlevsellik problemleri olan meydanların gerekli müdahaleler ile çözüme kavuşturulması gerekmektedir. Bu araştıma ile meydanların işlevselliklerine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Araştırma kentsel açık alanlardan biri olan meydanların; tercih edilme nedenlerini, kullanım biçimlerini ve amaçlarını, kentlilerin ihtiyacını ne ölçüde karşıladıklarını, kente katkılarını ve meydanların tasarımı ile kullanıcıların mekânsal davranışları arasındaki işlevsel ilişkiyi açıklamayı ve planlama yöntemi geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, İstanbul Tarihi Yarımada Meydanları araştırma alanı olarak belirlenmiş ve alanda işlevsellik analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma, beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; araştırma ile ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca araştırmanın amacı, önemi ve kapsamı ortaya konmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde; konu ile ilgili kaynak araştırmasına, tanımlara ve kavramlara yer verilmiş ve tezin kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Bu bağlamda meydan kavramına, meydanların gelişim sürecine dair araştırmalar yapılmıştır. Meydanların tasarımsal gereklilikleri ve planlama yaklaşımları hakkında bilgiler aktarılmıştır. Ayrıca meydan planlamalarında kullanılan genel yöntemlerden söz edilmiştir. Meydan planlamalarında oluşan sorunlar ele alınmış ve araştırmanın problemleri tespit edilmiştir. Bu bölümün sonunda araştırmanın hipotezleri ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde; meydan tasarım sürecinde kullanılacak öneri yöntem oluşturulmuştur. Bu yöntem bir önceki bölümde bahsedilen sorunların çözümüne yönelik ve ortaya konan hipotezlere dayalı kurugulanmıştır. Mevcut yöntemlerin yanı sıra alan analizine dair yararlanılacak olan gözlem, anket ve Space Syntax yöntemlerine dair bilgi verilmiş ve bu yöntemlerden önerilen model içinde nasıl yararlanılacağı açıklanmıştır. Uygulanan yöntemlerin tercih edilme nedenleri, alan için uygunlukları ve geliştirilen yeni yaklaşımlar ortaya konmuştur. Tez çalışmasının dördüncü bölümünde ise; uygulanan yöntemler sonucu elde edilen bulgular ortaya konmuştur. Bu bölümde, her yöntem ayrı bir başlık altında değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular; Autocad, ArcGIS, MS Word ve Excel Programları yardımıyla yazı, harita, tablo ve şekillere dökülerek, alanla ilgili daha detaylı bilgilerin elde edilmesine çalışılmıştır. Bu bölümde, Space Syntax Yöntemi yardımıyla elde edilen matematiksel veriler, Anket ve Gözlem Yöntemi yardımıyla elde edilen verilerle karşılaştırılmıştır. Gözlem yöntemi yardımıyla; kullanıcıların mekansal davranışlarının ve yaya sirkülasyon akslarının belirlenmesi sağlanmıştır. Böylelikle alanların durağan ve dinamik bölgeleri tespit edilmiştir. Oluşturulan“Mekânsal Davranış Haritaları”Autocad programı kullanılarak grafiklerle ifadelendirilmiştir. Space Syntax yöntemi yardımıyla; alandaki hareketliliğin ve ulaşılabilirliğin ölçülmesi amacıyla, mekânsal bütünleşme grafikleri hazırlanmıştır. Bu şekilde; alanda yoğun ya da seyrek kullanılan mekânlar saptanmış, kullanıcıların mekânsal tercihleri ve hangi aksları güzergâh olarak seçtikleriyle ilgili matematiksel verilere ulaşılmıştır. Burada temel alınan nokta ise; alanın morfolojik dokusu ile yaya hareket modeli arasında ilişki kurulması olmuştur. Anket yöntemi; kullanıcıların algı, memnuniyet, beklenti ve istekleri belirlenmiş ve elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for the Social Science) programı yardımıyla yorumlanmıştır. Anket çalışması, her alan için rastgele seçilen 100 katılımcı ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, MS Word ve Excel programı yardımıyla hazırlanan tablo ve grafiklerle değerlendirilmiştir. Sorular arasında ilişki bulunup bulunmadığı ise, Ki-kare Testi ile sorgulanmıştır. Araştırmanın son bölümünde ise; çalışmanın hipotezleri ile araştırma alanında uygulanan işlevsellik analizleri sonucu elde edilen veriler birbiriyle ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Bu doğrultuda alandaki sorunlar ve bu sorunlar karşısında geliştirilebilecek çözüm yolları ortaya konmuştur. Ayrıca, yöntemlerin birbirleriyle tutarlılıkları ve alan için uygunlukları gözler önüne serilmiştir. Son olarak; meydanların planlama ve tasarımında kullanılabilecek işlevsellik analiz yönteminin geçerliliği test edilip, işlevsellik kriterleri belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Urban common places undertake important tasks in order to meet the needs of urban dwellers. As one of the venues of public spaces carrying symbolic feature, squares have an active role on urban identity and quality. Squares are the places hosting functions related to social life. This research aims to explain the reasons for preference of squares as one of the urban open spaces, utilization forms and objectives, to what extent squares meet the urban needs, contrubitions to the city, functional relationship between squares design and the users' spatial behaviors. For this pupose, İstanbul Historic Peninsula Square was determined as research area and functionality analysis were carried out there. This study consists of five main sections. In the first section, general information about the research takes place. In addition, the reasearch objectives, scope and importance are presented. In the second part of the research, literature survey about the topic, definitions, and concepts are given. Besides, in this part the conceptual framework of the thesis are built up. In this context, the concept of squares and research activities on development process of squares are presented. In the squel, information related to design requirements and planning approaches are cited. In addition, general methods used in square planning have been mentioned. Afterwards, the issues of square planning have been handled and problems are identified. At the end of this section, the research hypothesis have been put forward. In the third section, the research method (for the square functionality analysis) was proposed. This method was formed for the solution of the problems mentioned in the previous section and based on the hypothesis put forward. Besides existing methods, information about observation, questionnaires and Space Syntax methods, which will be utilized, related to area analysis are presented and it is explained how to make use of the method proposed. The reasons of preference of the methods applied, convenience for the area and new developed approaches are suggested. In the fourth chapter of the thesis, findings obtained from the results of applied method were presented. In this section, each method is evaluated under a separate heading. The more detailed information has been tried to obtain by transforming the resulting findings into text, maps, tables, and figures with the help of Autocad, ArcGIS, MS Word ve Excel Programs. In this section, mathematical data obtained with the help of Space Syntax Method were compared with data obtained with the help of Survey and Observation Method. Spatial behavior of users and pedestrian circulation were determined by the help of observation method. Thus, static and dynamic regions of the area are determined. Created“Spatial Behavior Maps”were articulated with graphics by using Autocad software. The spatial integration graphs were prepared to measure field mobility and accessibility with the help of Space Syntax Method. In this way; intensely or sparsely used spaces were determined in the area, the users spatial preferences and mathematical data related to which spatial axis were chosen has been obtained. The underlying point; correlation between morphological texture of the area and pedestrian movement model was constituted. Survey method; users' perception, satisfaction, expectation and demands were determined and obtained data were interpreted by using SPSS. The survey was carried out face to face interviews for each area with randomly selected 100 participants. The obtained results were evaluated by tables and graphs with the help of MS Word and Excel programs. Whether there is a relationship among questions was interrogated by Ki-square test. In the final part of the research, hypothesis of the study and the data obtained by the result of functionality analysis implemented in the field have been interpereted by correlating eachother. Issues in the field and solution techniques for the problems were put forward. Moreover; consistency and suitability of the methods with eachother were displayed. Finally, the validity of functionality analysis method ,which can be used in square planning and design, and functionality criteria have been exposed.
Benzer Tezler
- Maintaining design evaluation criteria for dynamic urban squares: The case study of Eminönü square
Dinamik kent meydanları için tasarım değerlendirme kriterlerinin sağlanması: Eminönü meydanı incelemesi
MAHSA JABBARİHAGH
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. ALİYE SENEM DEVİREN
- Tarihi kent merkezlerinde mekan kalitesinin okunabilirliği üzerine araştırmalar
Researches on legibility of spatial quality in historical city centers
BEYZA ÇERMİKLİ
Doktora
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANDE SANEM ÇINAR ALTINÇEKİÇ
- Kamusal alanda bir erk metaforu olarak meydan
Square as a power metaphor in public space
ASLI DOĞAN
Doktora
Türkçe
2020
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİYE EMEL ARDAMAN
- Women's use of space in Tehran modern houses constructed between 1960-1980
1960-1980 tarihleri arasında yapılan Tahran modern evlerinde kadınların mekan kullanımı
SEPİDEH DAVODİPAD
Doktora
İngilizce
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHSEN ÖZSOY
- Farklılaşan sosyo-ekonomik yapının meydanlardaki kullanıcı tercihi ve meydan tasarımına etkisinin değerlendirilmesine yönelik yöntem önerisi: Bursa örneği
A proposal for the evaluation of the effect of socio-economic structure on the user's choice and urban square design: Bursa case study
GÖKÇE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA