Anadolu'da seccadenin sosyolojik değişim süreci, tasarım ve işlev ilişkisi
Sociological changes of Anatolian prayer rugs and relation between design and fuction
- Tez No: 383576
- Danışmanlar: PROF. NURAY AYHAN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
9-14. yüzyıllar arasındaki İslam Sanatının en önemli özelliği, ibadet esnasındaki işlevi iken 14-19. yüzyıllar arasındaki İslam Sanatı ise Osmanlı Kültürü'nün zenginliği ile beraber dekoratif yönü, sanatsal ekspresyonu ve farklı sosyal kimlikleri ile öne çıkmaktadır. Daha doğrusu artık İslam Sanatı kendi başına sadece dine uyumlu bir sanat değil, aynı zamanda kendi kendine de sosyal statü oluşturan bir sanat olmuştur. Anadolu'da İslamiyet hiç bir dönemde, özellikle de Osmanlı döneminde“saf”İslam olmamıştır. Eski gelenekler İslam dininin törenleri ile birleşmiş, bu geleneklere derin inanç dine de yansıtılmıştır. Kim olursa olsun Yörük, gayrimüslim, Müslüman, padişah ya da köylü, hepsi için törenlerde kullanılan sembolik eşyaların ve edilecek duaların sihirli tarafı çok önemli olmuştur. Bu eşyalar arasında seccade de bulunmaktadır. Çeyizlik eşyalar arasında ilk sırada yer alan objeler, seccadelerdir. Kutsallık, nazarlık görevi ya da koruma özellikleri seccadenin sembolik anlamına yabancı değildir. Seccade halk kültüründe daha samimi yer oluşturmuşken, sarayda seccadeler daha“kutsallaşmış”saray kültürüne uygun bir biçime bürünmüştür. Saraydaki seccade kültürü çok daha gelişmiş ve zengindir. Kıblegâh özel muhteşem tasarımlar, en yüksek kalite ile üretilmiştir. Ayrıca unutmamak gerekir ki seccade diğer Anadolu halıları ile beraber Avrupa'ya yayılmıştır ve kiliselerde, saraylarda lüks eşya olarak büyük ilgi görmüştür. Sosyal statü belirten, estetiği yansıtan, ibadethaneler ve törenlerde önem kazanan bir eşya olmuştur. Hristiyanlar, Yahudiler tarafından hem ayin yapılan binalarda hem de bazı dini ibadetleri gerçekleştirirken seccade kullanılmıştır. Osmanlı döneminde bütün Tekstil Sanatı dalları“altın”dönemini yaşamıştır. Seccade gibi özel eşyalar dinin etkisi altında doğmuş, Anadolu Kültürü tarafından renklendirilmiş ve Yörük ellerin yardımı ile kendine özgü bir forma kavuşmuştur. ANAHTAR SÖZCÜKLERİ: Seccade, İslam Sanatı, Namazlık, Kıblegâh, Halı.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT İslamic Art in the period of 9.-14. centuries mainly serve the practice of worship. While in the 14.-19. centuries İslamic Art together with a wealth of the Ottoman Culture, turned to artistic expression its own identity with. İslamic religion in Anatolia region always had a shape of“multiple”religion, especially during the Ottoman period. Old traditions, believes and ceremonies of Anatolian reflected in the İslam, providing it with unique character. Regardless of who; Nomad, non-Muslim, Muslim, Sultan or peasant, all of them had use some kind of special items during the practice of religion worship. In the İslamic culture one of these symbolic items was prayer rug. Thanks to its magical meaning and protection features prayer rugs became one of the most important things between the Dowry goods in Anatolia. Prayer mats created individual intimate relation with community prayers and became symbolic item in the live of the peoples of Anatolia. Moreover in the culture of Ottoman Palace, Court prayer rugs in advance of rich culture and aesthetics gained/assumed different forms such as kıblegâh special spectacular designs, manufactured with highest quality. Together with Anatolian carpets prayer rugs spread to Europe, and found its place in churches and Palace culture. Like one kind of luxury goods prayer rugs with their high aesthetics value became an items, that reflect social status and took very important place not only in the interior of ritual buildings but also in some of religion ceremonies as well. During the Ottoman period, all branches of the Textile Art had been lived the“Gold Age”. Prayer rugs like special goods were born under the influence of İslamic religion, coloured by rich tones of Anatolian culture and shaped by hands of Nomad. KEY WORDS: Seccade/Prayer Rugs, Namazlık, Kıblegâh, İslamic Art, Carpet.
Benzer Tezler
- Manisa'da beylikler ve Osmanlı dönemi yapılarında devşirme malzeme (Spolia) kullanımı
Spolia use in Manisa beylik and Ottoman period buildings
HİLAL AKTUR
- Yakın dönem Çanakkale Deniz Müzesi Fatih Camii halıları
Başlık çevirisi yok
EŞREF BÜLENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiTekstil Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ ÜNAL
- Osmanlı Devleti'nde 16. yy. cülus ve cenaze törenleri
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP TARIM ERTUĞ
Doktora
Türkçe
1995
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAN ATASOY
- Berlin İslam Sanatları Müzesi'nde bulunan Türk halıları
Turkish carpets in Berlin Islam Art Museum
ESEN BAYDEMİR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2018
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET LATİF TARAŞLI
- Edouard Sablier'nin Cem Sultan Bourganeuf Mahpusu adlı yapıtında sürgün psikolojisinin boyutları
The psychology of exile's dimensions in the work of Edouard Sablier, titled Cem Bultan the prisoner of Bourganeuf
ELVER KIRAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Fransız Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NEDİM KULA