Şizofreni tanısı almış bireylerin ailelerinin bakımverme deneyimleri ve sosyal destek ilişkilerinin psikiyatrik sosyal hizmet temelinde incelenmesi
Examination of caregiving experiences and social support relationship of family who are caregiving to the individual who has diagnosed with schizophrenia on the basis of psychiatric social work
- Tez No: 388371
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TARIK TUNCAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmetler, Social Services
- Anahtar Kelimeler: Şizofreni, aile, bakımverme, sosyal destek, psikiyatrik sosyal hizmet, niteliksel yöntem
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
Şizofreni, genellikle 15-25 yaş arası görülen, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarında önemli değişikliklere neden olan kronik özellikli bir beyin hastalığıdır. Şizofreni tanısı almış olmak, bireyleri ve aileleri derinden etkilemektedir. Tanı alma süreci ile birlikte bakımverme süreci başlamakta; aile içi ilişkiler değişmekte, hastalığın doğası, belirtileri ile başetme ve sosyal destek ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, şizofreni tanısı almış bireye bakımveren aileyi etkileyen öznel yükleri kavramak ve hastalık süresince aile üyelerinin kullandığı başetme stratejilerini, aldığı ve ihtiyaç duyduğu sosyal desteği, geniş sosyo-kültürel çevre içinde şizofreni tanısı almış bireye bakımvermenin etkilerini çok yönlü olarak analiz etmektir. Bu temel amaç doğrultusunda şizofreni tanısı almış bireye sahip 12 ailenin üyeleri ile yarı yapılandırılmış görüşme yönergesi kullanılarak derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında toplam 31 aile üyesi ile görüşülmüştür. Aile üyelerine üye oldukları bir dernek ve Ankara'da bulunan, Sağlık Bakanlığı'na bağlı iki Toplum Ruh Sağlığı Merkezi aracılığıyla ulaşılmıştır. Görüşmelerin analizinde“N-Vivo 9”nitel veri analizi programı kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan kategoriler N-Vivo programına aktarılmıştır. Bu kategoriler doğrultusunda oluşturulan temalar temelde dört başlık altında toplanmıştır. Bu başlıklar; hastalık (hastalığı öğrenme, kabullenme/kabullenmeme, hastalığa ilişkin algılar, hastalığı gizleme); bakımverme ve sosyal destek (süreç, zorluklar, hastalıkla nasıl baş edildiği, toplumsal cinsiyet, sosyal destek); sosyo-kültürel boyut (dışlanma, damgalanma); hizmet boyutu (Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri, ihtiyaçlar, hizmetlerin yeterli olup olmadığı) olarak belirlenmiştir. Yapılan görüşmelerde ailelerin hastalığı öğrenme ile başlayan bakımverme süreci, ailelerde çeşitli zorlukların yaşanmasına, aile içi ilişkilerde değişimlere neden olmaktadır. Ailelerin hastalığı kabullenmekte zorluk yaşadığı, hastalığı gizleme yoluna gittikleri görülmüştür. Bunun yanı sıra ailelerin sosyal destek ihtiyacı olduğu, sosyal dışlanma yaşadıkları ve aldıkları hizmetlerden kısmen memnun oldukları da ortaya çıkmıştır. Araştırma verilerinden hareketle bir sosyal hizmet müdahale modeli oluşturulmuştur. Bu modelde bakımverme sürecinde aile üyelerini etkileyen içsel ve dışsal faktörlerin yanı sıra ailelerin ihtiyaçlarını karşılamada oluşturulacak ara ekipler yoluyla üretilmesi gereken hizmetler yer almaktadır. Ailelere sunulması gereken hizmetler; aile terapilerinin sağlanması, eğitim ve iş imkânlarının yaratılması, uzun vadeli bakım hizmetlerinin geliştirilmesi ve ailelere hem maddi hem de manevi yönden destek sağlanması olarak belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Schizophrenia is chronic brain disorder which is generally seen between the ages of 15 and 25 and causing serious alterations in a person's feelings, thoughts and behaviors. Being diagnosed with schizophrenia deeply affects individuals and families. With diagnosis caregiving period starts, domestic relations change and a need for social support for dealing with the nature of the disorder and symptoms. The main aim of this study is to understand personal burdens affecting the family caregiving the individual who has diagnosed with schizophrenia and to sophisticatedly analyzethe stress family members live through the duration of the disorder, dealing strategies used, the received and needed social support, and effects of caregiving to schizophrenia patient in large socio-cultural environment. Toward this basic goal, in depth interviews according to half structured interview guide have been carried out with the members of 12 families having a person diagnosed with schizophrenia. Interviews have been conducted with 31 family members within the scope of the research. The family members have been reached via an association they are a member of and two Community Mental Health Centers of the Ministry of Health. N-Vivo program was used for the analyses of the interviews. Categories created by the researcher were transferred to N-Vivo program. Themes composed according to these categories gathered basically together under four titles. These titles determined as disorder (learning the disorder, accepting/not-accepting, perceptions related to the disorder, hiding the disorder); caregiving (process, hardships, how to deal with the disorder, social gender, social support); social dimension (exclusion, stigmatize); service dimension (Community Mental Health Centers, needs, whether services are adequate). In the interviews, caregiving process starting with diagnosis causes families to go through several difficulties and changes in the relations within family. It is observed that families are having difficulty accepting the disorder and they chose the way of hiding the disorder. In addition to this, it is revealed that the families need social support, they experience social exclusion and they are partially content with the services they benefit. A social work intervention model has been designed according to research data. In this model, there are internal and external factors affecting family members in the caregiving process and services that are needed to be created by mid-units formed to provide families' needs. The services offered to families are identified as family therapies, education, job opportunities, development of long-term caregiving services and supporting families by both materially and psychologically. Key Words Schizophrenia, family, caregiving, social support, psychiatric social work, qualitative method.
Benzer Tezler
- Şizofrenik bozukluğu olan bireylerin ailelerine verilen psikoeğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi
Assessment the effects of psychoeducation program on the relatives of schizophrenia patients
ŞEYDA DÜLGERLER
- Şizofreni hastalığı olan bireyleri işe yerleştirme ile ilgili görüşler ve beklentiler: Hasta, ailesi ve işverenler
The views and expectations related to work placement of people with schizophrenia: Patient, families and employers
YÜKSEL CAN ÖZ
Doktora
Türkçe
2016
HemşirelikMarmara ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL ÜNSAL
- Şizofren hasta ve ailelerine göre aile işlevselliğinin algılanışı
The impression of family functional for the schizoprenic patients and their families
EBRU KOCABAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
HemşirelikMarmara ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYNUR DİNÇ SEVER
- Perceptions of individuals diagnosed with schizophrenia on the disorder and its treatment: A qualitative study with Turkish participants
Türkiye'de şizofreni tanısı almış bireylerin hastalık ve tedaviye bakışı: Nitel bir çalışma
NAZLI DENİZ AKIŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR TANYAŞ
- Ebeveynlerinde psikoz öyküsü olan ve olmayan şizofreni tanısı almış bireylerin zihin kuramı ve bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması
A comparison of schizophrenic patients who have parents with psychosis and those who have not in terms of theory of mind and cognitive functions
ÖMER BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiEge ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜNAY SERAP TEKİNSAV SÜTCÜ