Çankırı yâran geleneğinin tarihî kültürel kökenleri ve müzik uygulamaları
Çankiri yâran tradition's historic, cultural sources and music practices
- Tez No: 389973
- Danışmanlar: DOÇ. DR. REYHAN ALTINAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Folklore, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
Eski Türkler Toplumu'nda Toy, Şölen gibi eğlenceler vasıtasıyla bir araya gelen insanların, belirli kural ve gelenekler çerçevesinde gerçekleştirmiş oldukları toplantılardan çeşitli kaynaklarda bahsedilmektedir. Doğu Türkistan'dan Makedonya'ya kadar geçmişteki özelliklerinin bir kısmının korunarak günümüzde de yaşatıldığı bu toplantılar, farklı adlarla Anadolu'da da yaşatılmaktadır. Selçuklu ve Osmanlı Devletleri döneminde, sosyal, siyasi, askeri ve ekonomik bir teşkilat olarak yer almış olan Ahi Teşkilatı'nı uzantısı olarak da kabul edilmiş Yâran Geleneği, geçmişte daha çok ?sohbet? adıyla anılmış, sonraları ise, topluluk üyelerine verilmiş olan ?Yâran? yada ?Yaren? adlandırmaları, anlam genişliğine uğrayarak, topluluğu ve toplantıyı ifade edecek biçime bürünmüştür. Yirmi dört kişiden oluşan Yâran Topluluğu'nun, günümüzde, Büyük Başağa, Küçük Başağa ve Reis adlarıyla anılan yöneticileri bulunmakta, toplantıda hizmeti ve işleyişi sağlayan savuş adı verilen bir de görevli bulunmaktadır. Toplantının gerçekleştirileceği mekana girişten itibaren görülen hiyerarşik yapılanma ve buna bağlı olarak geliştirilmiş kurallı ve disiplinli işleyiş toplantının sonuna kadar sürdürülmektedir. Mani, bilmece, tekerleme, seyirlik oyunlar, türküler, yöresel yiyecekler, yöresel giysiler, halk hukukunun bir uygulaması olan Yâran Mahkemesi gibi farklı sözlü gelenek ürünleri toplantı boyunca sergilenmektedir. Müzik uygulamalarının da, ağırlıklı bir yer işgal ettiği Yâran Geleneği'nde seslendirilen yöresel ezgilerin yanında, Anadolu'nun farklı yörelerinde de seslendirilmekte olan eserler de bulunabilmektedir.
Özet (Çeviri)
In society of old Turks, the people came together by means of amusement like, toy, şölen. It is mentioned that there are some determined rules and traditions in theie meeting. East Türkistan to Macedonia a part of pecularity meeting is protected in past. Nowadays, the meetings have stil gone on and it is known that different names.In period of Ottaman and Selçuklu Goverments, Yâran tradition is situated being social, political, military and economic an organise. The Yâran tradition was commenmorated, called ?Sohbet?, in past.After that, the members of community are called Yâran or Yâren, means of community or meeting. This community ocurs 24 persons. In nowadays, this community of managers are known that Büyük Başağa, Küçük Başağa and Reis. The other one there is a commisioned called Çavuş in meeting. There is hierarcy in meting.Monia, enigma, tongue twister, folk song, local comstible, local clothes are application of folk laws.Applications of music, local tune is extremely important in Yâran tradition. The other one, the different regions of Anatolia, the traces have stil gived voice to.
Benzer Tezler
- Âşık Aşur Uygur'un hayatı - sanatı ve eserleri
Lover Aşur Uygur's life - arts and works
ÖMER ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Çankırı yâran (yâren) sohbetleri ve simav yâren toplantılarında icrâ edilen eserlerin makam-usûl-tavır açısından mukayeseli incelenmesi
Çankırı friends' (yâran ) conversations and comparative analysis of work of arts performed on friends' meetings in terms of mode-type-attitude
ÖMER SAMİ SAĞANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİLAY ÇINAR
- Çankırı âşıklık geleneği ve Çankırılı Âşık Durmazî (Bilâl Durmaz)
Çankırı âşıklık tradition and Âşık Bilâl Durmaz (Durmazî) from Çankırı
HATİCE SARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YAKICI
- Yaran kültüründe oyun ve eğlencenin yeri ve katılımcıların özellikleri ile boş zaman ve spora ilişkin görüşleri (Çankırı ili örneği)
The position of games and fun in the yaran culture and the characteristics of the paticipans and their views related to the free time and the sport
SERDAR ALİ OSMAN SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
SporKırıkkale ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ÖÇALAN
- Yirminci yüzyılın ikinci yarısında Türkiye'de kadın âşıklar
Women minstrels in Turkey in the second half of twentieth century
SEVİLAY ÇINAR
Doktora
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. SONGÜL KARAHASANOĞLU
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL